اسلام در تمام شئون خود دینی اجتماعی است؛ چنانچه یکی از آشکارترین وجوه هویتی جامعه و شهر اسلامی، مسجد است که به سبب بعد عقلانی و معنوی ویژه خود همواره نقشی بنیادی داشته است. به نظر می­رسد امروزه این نقش برجسته مساجد در سازماندهی ساختار کالبدی و اجتماعی شهرهای اسلامی، و در شهرهای معاصر ایرانی- اسلامی در حال کم­رنگ شدن است. از این­رو، توجه اصلی این مقاله به شناسایی ویژگی های معنایی و کالبدی خاص مس...

مذهب، اساسی ترین نقش را در حیات فردی و اجتماعی انسان در تمام دوران های پیش از مدرن )معاصر( داشته است. از این رو بناهای مذهبی تمدن ها، همواره مهم ترین و باارزش ترین آثار معماری هر تمدن و فرهنگی به شمار می رود. در دوره معاصر، معماری مسجد نیز همچون سایر بناها، دچار دگرگونی شده است. اهمیت مسجد و تحولات آن در دورهمعاصر، دغدغه بسیاری از پژوهشگران معماری بوده است. موضوع پژوهش هایی که تاکنون در این بار...

مقاله حاصر حاصل گفتگوی جمعی بین مهندس محمود ارژمند، مهندس کامبیز حاجی قاسمی ، مهندس مهرداد قیومی بیدهندی و مهندس کامبیز نوایی است. عالم سنتی هر فرهنگی تصویر و تعریفی از انسان کامل داشت و انسان ها در پی تشبه جستن بودند.میکوشیدند در مصنوعات خود نیز صفات انسان کامل را در حد مقدور متجلی سازند. معماری نیز از این تلاش برکنار نبود، خصوصا عزیزترین بنا یعنی عبادتگاه که همواره به نحوی تمثال انسان کامل بو...

زیباترین نمود بندگی در درگاه الهی، نماز است و مسجد جلوه گاه این رابطه عاشقانه و عارفانه است. مساجد، برخلاف بعضی از پرستش گاه ها در ادیان مختلف، نه تنها دور از دسترس نیستند که عموماً در دل بازارها و مجموعه های پر رفت و آمد بنا می شوند و با درهای باز و گشاده و بهره مندی از زیباترین نمودهای معماری و هنری هر دوره، پذیرای نمازگزاران هستند. مولانا اگرچه به مجموعه عرفان وابسته است و به نظر می رسد باید ...

فریومد اکنون یکی از دهستانهای بخش میامی شهرستان شاهرود است که در شرق استان سمنان واقع شده است. بنا به قول حمدالله مستوفی این شهر در قرن هشتم هـ .ق. مرکز بخش جوین بوده است .در زمان ایلخانان اعتبار بالایی داشته است. در منابع تاریخی نام این شهر ذکر شده است. دولتشاه سمرقندی از عمارت شهرستان فرومد نام برده و از آن به زیبایی و شکوه یاد می کند. مهمترین اثر به جای مانده از شهر فریومد، مسجد جامع آن است....

مقالة حاضر دربارة رابطة صادق هدایت و حزب توده ایران و تاثیر گفتمان چپ به‌واسطه این حزب بر آثار دورة دوم هدایت، یعنی آثاری که در دهة 1320 نوشت، به خصوص حاجی آقا است. در این مقاله، نشان می‌دهیم که چگونه گفتمان حزب توده در زمینه سرمایه داری بر نحوة شکل گیری شخصیت حاجی آقا در مقام تیپ سرمایه دار مؤثر بوده است. به‌عبارتی، چگونگی برساخته شدن یک شخصیت را از خلال گفتمانی مسلط نشان می‌دهیم و مشخص می‌کنی...

جمعه مسجد اردبیل، در طول حیات بیش از هزار ساله­ی خود، خسارت­های بسیاری را بر اثر عوامل انسانی و طبیعی بر کالبد و محتوای خود دیده­است. پی بردن به فرم منحنی گنبد فرو ریخته مسجد در جهت تکمیل خطوط اصلی بنا برای ساخت گنبد جدید در مرمت، امری ضروری است. هم­چنین شناخت جایگاه جمعه مسجد به­عنوان یکی از مساجد مهم و کهن کشور و نیز بررسی تاثیرپذیری از و تاثیرگذاری بر بناهای مشابه متقدم و متاخر خود، بدون اشر...

چکیده مطالعه الگوی نبوی و شیوة اصلاح ساختار شهرهای قبل از اسلام به ویژه مدینه و شکل‌گیری نخستین شهرهای اسلامی، برای تحقق ارزش‌های اسلامی در شهرسازی جدید اهمیت زیادی دارد. این تحقیق به روش تفسیر تاریخی و استدلالی به بررسی شواهد مربوط به این تحولات می‌پردازد و تلاش می‌کند از شیوه مکانیابی مساجد توسط پیامبر در مدینه الگوبرداری نماید. براساس یافته‌های این پژوهش، ساختار مدینه قبل از اسلام، ساختار ب...

شهر نوعی فرهنگ پدیداری است و بافت قدیم جلوه­های مادی و معنوی آن را در خود به نمایش می­گذارد. از این منظر شهرهای اسلامی تماماً دارای بافت قدیمی با اجزای مشابه می­باشند که بیانگر هویت اسلامی، تعامل فرهنگی و پیشینه­های تاریخی یکسان می­باشد. شهر خواف نمونه­ای از این گونه شهرهای اسلامی است که علیرغم موقعیت جغرافیایی (واقع بودن در منتهی­الیه شرق کشور و انزوای جغرافیایی)، زمانی به عنوان کانونی از تمدن ...

اصالت وجود مبنای حکمت متعالیه است و ملاصدرا در جهت استحکام بخشیدن به این مبنا، براهین متعددی اقامه نموده است. عموم شارحان پس از وی، در مقام تبیین دیدگاه ایشان بوده اند. اما آقا علی مدرس یکی از برجستگان مکتب فلسفی تهران، ضمن التزام بر این مبنا، در تلاش است تا به زعم خویش بحث ناتمام ملاصدرا را تمام کند.1 او در مسألة اصالت وجود، با طرح محل نزاع اصالت وجود و اصالت ماهیت می­خواهد خلأ فلسفة ملاصدرا ر...