بافت تاریخی شهر فهرج که از ارزشمندترین نمونه های معماری کویری ایران است و جایگاه نخستین مسجد ایرانی و تنها مسجد با معماری ساسانی، سالهاست که از بافت پیرامونی خود دور افتاده و دچار فرسودگی های رنج آوری گشته است. این پایان نامه با توجه به مبانی نظری مداخله و طراحی در بافت های تاریخی و بناهای ارزشمند کهن، شناخت و تحلیل شهر فهرج و هسته مرکزی آن ونیز مسجد جامع کهن آن، راهبردهایی را در جهت سازماندهی ...

در محور تاریخی و بافت کهن شهر یزد، آثاری وجود دارند که کم تر شناخته شده است. پاره ای، باوجود ثبت در فهرست آثار ملی، مطالعه ی درخور و شایسته ای در رابطه با آن ها صورت نگرفته است. یکی از این آثار، مسجدی است که پیش تَر با نام های «خانی ها» و «آقایی ها» معروف بوده و هم اینک، نام آن «شیخی ها» است. این اثر، در محله ی «وقت و ساعت» واقع شده است؛ باوجود این که، شهر یزد توسط معماران و پژوهشگران مهمی بازدی...

ولایت واژه‌ای است که در آثار بسیاری از صوفیه از آن سخن به میان آمده است؛  بااین‌همه پژوهش در آثار سلطان ‌محمد گنابادی ملقب به سلطان‌ علیشاه، عارف امامی قرن سیزدهم و چهاردهم نشان می‌دهد که او در آثار خویش به تقریر معانی جدیدی از ولایت در حوزه عرفان و تصوف پرداخته است. به اعتقاد وی لفظ ولایت که در احادیث مروی از پیامبر اسلام و امامان شیعه ـ علیهم السلام ـ  فراوان به‌کار رفته است به یکی از سه معنا...

یکی از مهمترین ویژگی معماری ایران عصر صفوی تزیینات بسیار قوی است این تزیینات ریشه در فرهنگ، اعتقادات و اندیشه های ملی مردم این سرزمین دارد. از مهمترین آثار معماری مکتب اصفهان مسجد شیخ لطف الله می باشد که از نظر فرم و رنگ و نقش دارای عالی ترین پیام ها می باشد و تا به امروز در مورد ریشه نقوش این بنای مهم تحقیق صورت نگرفته است. باتوجه به بررسی که صورت گرفته شد ریشه بسیاری از نقوش این اثر تاریخی در...

یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، مدارس علوم دینی می باشند که با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز و با فراز و نشیبهائی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت که اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه ها در اوایل دوره قاجار و تا زمان تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. تلفیق و ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه باعث شکل گیری نوآوری ها و خلاقیت های فضایی در معماری اینگونه بناها گشت که حتی در مدارس باشکوه صفوی...

چکیده: از دوران باستان تا بخش اعظمی از دوران اسلامی، گچبری یکی از مهمترین ارکان تزیینات بنا در ایران بوده است که با توجه به غنای طرح های بکاررفته در آنها، به عنوان یکی از مهمترین حوزه های پژوهشی، شناخته شده است. در زمان حاضر و در راستای پرداختن به این مسائل، هنر گچبری شکل گرفته در پایتخت نوپای عباسی سامرا، در قرن سوم هجری قمری، به عنوان نقطه آغازین این هنر در دوران اسلامی معرفی شده است، به طو...

مسجد جامع یزد یکی از مساجد عظیم و مهم سبک آذری در ایران است. از خصوصیات این بنا می‌توان به سردر رفیع، مناره‌های بلند، کاشی‌کاری زیبا، گنبد مسجد و... اشاره کرد. به‌کارگیری نقوش در قالب گچ‌بری، کاشی‌کاری و طرح‌های زیبا حائز اهمیت و درخور تفسیر است. تلفیق نقوش هندسی با نقوش اسلیمی در تزیینات کاشی‌کاری مسجد به نحوی است که در نگاه اول نمی‌توان به‌راحتی بین آن‌ها تمایزی قائل شد. هدف از این مقاله، مطا...

مسجد جامع بصره یکی از این مساجد جامعی بوده که از نهادهای سیاسی و فرهنگی جهان اسلام در دو قرن اول هجری محسوب می‌شود. سؤال اصلی این است که با توجه به حضور موالی و تازه مسلمانان در شهر بصره، مسجد جامع این شهر چه نقش و جایگاهی در توسعه مبانی دینی و فرهنگی اسلام داشت و تأثیر و تأثر آن با مسجد جامع کوفه چگونه بوده است؟ در پاسخ، ضمن نگاهی به تعاریف نظری، ابعاد و جامعیت مسجد در شهرها، به شکل‌گیری جامع ...

تأثیر مسجد در انقلاب مشروطیت ایران[1] علی‌رضا علی صوفی[2] هوشنگ خسرو بیگی[3] حسن زندیه[4] فرهاد دشتکی‌نیا[5] چکیده این مقاله، به بررسی کارکردهای سیاسی مسجد در انقلاب مشروطیت ایران می‌پردازد. پرسش اصلی مقاله این است که مسجد در انقلاب مشروطیت چه تأثیری گذارد و چه عواملی سبب شد تا مسجد در انقلاب مشروطیت کارکرد سیاسی داشته باشد. مسجد در مراحل مختلف انقلاب مشروطیت، پیش از صدور فرمان مشروطه، در مرحلۀ...

مساجد مکانی برای حضور معنوی اقشار مختلف جامعه است که با نقشمایه‌های متنوع مزین شده است. مسجد جامع اشترجان، یکی از زیباترین مساجد دوره ایلخانی است که از لحاظ سردر ورودی، محراب و نقشمایه‌هایی که در این مسجد به کار رفته، دارای اهمیت است و قابلیت بررسی و پژوهش‌های بسیاری را دارد. این مسجد از ویژگی‌های زیبایی‌شناختی برخوردار است و ارزش‌های بصری خاصی دارد. در این پژوهش، با هدف بررسی سردر مسجدجامع اشت...