حقوق بشر روایتی جمعی و بدیهی در تمدن معاصر به‌ شمار می‌آید که اغلب رویکردی انتقادی به رفتارهای جمعی بشر، خصوصاً کنش‌های سیاسی او دارد. در این مقاله، پرسش و پاسخ معمول را به هم ریخته و از منظر فلسفه سیاسی، حقوق بشر را به پاسخ‌گویی وامی‌داریم. ابتدا مفاهیم، پیش فرض‌ها، تبعات و الزامات حقوق بشر را بررسی می‌کنیم در ادامه به پارادوکس واقعیت و آرمان در رویکرد مصلحتی و واقع‌گرای فلسفه سیاسی، به حقوق بش...

تا پیش از ظهور مدرنیسم هنری، در اواخر قرن نوزدهم معنای کلمه رئالیسم (واقع گرایی) چندان پیچیده نبود. تغییر در جهان بینی بشر و به تبع آن تغییر در معنای واقعیت سبب گشت تا گونه های هنری با تفاوت های بنیادین زیر این عنوان جمع شوند. واقع گرایی در ورود به ایران با بازنمایی ارتباطی برقرار نمود و این ارتباط تا به امروز نیز پا برجاست. این شیوه از نقاشی از عهد ناصری تا پایان سلطنت رضاشاه در جایگاه هنر ...

دیدگاه صدرالمتألهین درباره پیوند دین و فلسفه در دو مقام پدیداری و فهم قابل رهگیری است. نسبت دین و فلسفه در مقام تنزیل و پدیداری از حیثیات مختلفی نظیر حیث منشأ، فاعل شناسا، روش، مسائل، زبان و زمان بررسی می شود. در این نظریه، دین و فلسفه در اصل روش و مسائل متحدند، اما از جهت مرتبه نسبت به یکدیگر تفاضل دارند. نتیجه این تفاضل در نسبت زبانی و زمانی دین و فلسفه نمایان می شود؛ به طوری که، زبان دین علا...

در علم اخلاق، با مجموعه ای از بایدها و نبایدها سر و کار داریم. تحلیل چیستی این بایدها و نبایدها، برعهده فلسفه اخلاق یا فر ا اخلاق است، یعنی اینکه بایدها از کدام دسته از مفاهیم فلسفی هستند؟ از معقولات اوّلی هستند، یا معقولات ثانی فلسفی یا از اعتباریات؟ به علاوه، تحلیل قضایای اخلاقی و اینکه این دسته از قضایا را می توان به قضایای اخباری ارجاع داد یا نه، یکی دیگر از مسائل مهم فلسفه اخلاق است. پرسش ه...

شناخت انسان از نخستین دغدغه­های متفکران بوده است. اندیشه‌وران مسلمان نیز تلاش بسیار برای ارائه نظریه­ و دیدگاهی جامع درباره انسان داشته­اند. این مقاله، مطالعه­ مرتبه دوم در باب الگوهای اندیشه‌وران مسلمان در شناخت انسان است که الگوی صدرایی و نوصدرایی را با یک‌دیگر مقایسه می­کند. غرض این مقاله، داوری درباره محتوای این الگوها نیست، بلکه مبادی چرخش ساختاری نوصدراییان را در مطالعات اسلامی معاصر بررس...

در این مقاله به بررسی تحلیلی و نقادانه ی تأثیر فلسفه ی مهندسی بر گردآوری تاریخ مهندسیآیا تاریخ مهندسی به » پرداخته می شود و به دنبال پاسخی تفصیلی به این پرسش هستیم کهاز این رو، ابتدا رابطه ی میان مهندسی و فن (/تکنیک) و سپس رابط هی .« فلسفه ی مهندسی نیاز داردمیان مهندسی و فناوری (/تکنولوژی) تعریف می شود. بر این اساس، فناوری به منزل هی نظام معرفتیتحقق یافته و مهندسی به منزله ی دانش، مهارت و فعالی...

  امروزه فلسفه تطبیقی به عنوان حوزه‌ى مطالعاتی جدیدی در حال بسط و گسترش است، گرچه برخی در اعتبار آن به شک و تردید می‌نگرند، اما در این مقاله ماهیت مسائل فلسفه تطبیقی، تعریف مبانی، امکان و روش‌شناسی آن مورد بحث قرار گرفته است. در پایان نتیجه می‌گیریم فلسفه تطبیقی در ساحتی فرافلسفی با تلفیقی از روش‌شناسی‌های موجود ممکن است و این فلسفه توانایی پاسخ به برخی از مسائل حل ناشده را داراست. بنابراین می...

اندیشه سیاسی در جهان عرب متأثر از دو طرز فکر بنیادگرا و نوگراست که به ترتیب ریشه در افکار محمد بن عبدالوهاب و سید جمال الدین اسد آبادی دارد. در مقاله حاضر نمایندگان معاصر این دو رهیافت به ترتیب سید قطب و مالک بن نبی هستند که با وجود آن که هر دو سخن از اسلام و باز گشت به اسلام اصیل و راستین دارند، ولی رهیافت و جهان بینی و درون مایه‏های فکری آنان متفاوت از هم است. بنیادگرایی اسلامی در اندیشه سید ...

اندیشه یوهان گوتفرید فون هردر دامنه وسیعی دارد و برای سیر در اندیشه‌های وی باید به مباحثی مانند انسانیت، تاریخ و فلسفه تاریخ، انسان‌شناسی، فرهنگ و فلسفه فرهنگ آن‌گونه که او طرح کرده است پرداخت. با توجه به شرایط عالم معاصر و اهمیت یافتن پرسش‌هایی چون سرشت فرهنگ، نسبت میان فرهنگ‌ها و آینده فرهنگ، بازخوانی آثار هردر به‌خصوص اندیشه‌های وی درباره فرهنگ لازم به نظر می‌رسد. حداقل فایده بازخوانی اندیشه...

هانری کربن، ابن سینا را فیلسوف سلف سهروردی و از این جهت وی را پیشگام حکمت مشرقی می داند و بر این باور است حکمت مشرقی ابن سینا برای انسان معاصر، کارآمد و رهگشاست. وی با این هدف که چشم اندازهای سینوی را بگشاید، نخستین متفکری بود که در این راه قدم نهاد. به زعم وی فلسفه سینوی در شرق با حفظ نفوس فلکی به راه خود ادامه داد و نقادی غزالی تأثیری بر این حکمت نداشت. کربن با دغدغه های مختلفی در فلسفه غربی ...