شاید بتوان گفت مسئلة حق تاریخچه ای به درازای عمر انسان دارد؛ حضرت آدم (ع) برای خداوند حق عبودیت قایل بود و قابیل در توهم خود حق کشتن هابیل را برای خود معتقد بوده است. دین مبین اسلام و پیشوایان آن حق های گوناگونی را مطرح و برآن تاکید کرده اند، کما اینکه مسئلة حق برای انسان غربی- به ویژه انسان های معاصر- یکی از کاربردی ترین مسائل است. حق هایی که انسان برای خود یا موجودات دیگر ادعا می کند مشتمل بر...

عموماً گمان می شود که مسلک اصالی ملاصدرا در مسئلة مطابقت همان تمسک بر مبناگرایی غالب و تطابق ماهوی بوده است. این در حالی است که مبانی فلسفة صدرایی در باب انتزاعی بودن ماهیت، به صورت جدی نظریة تطابق ماهوی را به چالش می کشد. بر این اساس در حکمت متعالیه مسئلة علم و کیفیت تحصیل اقسام آن برای نفس به شیوه ای متفاوت مطرح می شود. وی معتقد است، دستکاری نفس ناشی از ابهام و واضح نبودن ادراکات است که به علت...

در این نوشتار، مبانی و راه حل های ملاصدرا در مسئلة شر بررسی شده است. وی از جمله فیلسوفانی است که با تلاش وافر، ضمن طرح انواع شبهاتی که صفات کلیدی علم، قدرت و خیرخواهی خداوند را نشانه رفته اند و به تبع آن احسن بودن نظام عالم را نیز زیر سؤال برده اند، با مددگرفتن از اصول و مبانی حکمت متعالیة خود، راه حل های منطقی برای آن ها ارائه می کند و همچنان بر اعتقاد خود به خیر محض بودن خدا، قدرت مطلقه، حکمت...

مسئلة اصلی در این مقاله تبیین و توضیح شرایطی است که جان مک‌داول برای تحقق شناختی عینی، یعنی تحقق وضعیتی که در آن فعالیت عقلانی ما پاسخ‌گو به واقعیت است، تعیین می‌کند. با توضیح این شرایط، در واقع راه‌حل مک‌داول برای حل مسئلة معرفت‌شناختی ارتباط ذهن و جهان و به عبارت دقیق‌تر نسبت تفکر و جهان روشن می‌شود. بدین ‌جهت نظریات مک‌داول در دو محور مطرح می‌شود: اول تحلیل درمان‌گرانة او دربارۀ علل ایجاد ای...

مطابق قاعدة فرعیّت، ثبوت چیزی برای چیز دیگر فرع بر ثبوت مثبت له است (جنبة اثباتی) و فرع بر ثبوت ثابت نیست (جنبة سلبی). مسئلة اتّصاف ماهیت به وجود از مهم ترین کاربردهای جنبة ایجابی قاعدة فرعیّت است. این مسئلة از گذشته دور در بین فلاسفه مطرح بوده و پاسخ های متعددّی از سوی فلاسفه در حل آن ارائه شده است. صدرالمتألهین، پس از نقد و بررسی پاسخ های ارائه شده، چهار پاسخ به مسئلة فوق ارائه می نماید: 1. ثبوت ...

مهم­ترین مسئلة مناقشه برانگیز در میان متفکّران قرون وسطا، نحوة وجود کلیّات بود که با پرسش­های مهم فرفوریوس در «ایساغوجی» آغاز گشته بود. ترجمة این کتاب از زبان یونانی به لاتینی و شرح آن به دست بوئتیوس و پاسخ­های او به پرسش­های سه­گانة فرفوریوس، سبب مهمی در شکوفا شدن مسئلة هستی­شناسی کلیّات بود که در نهایت، به پیدایی سه دیدگاه واقع­گرایی، مفهوم­گرایی و نام­گرایی در این باره منجر شد. با این همه، به ن...

آنچه قابلیّت مقایسة آرای کرکگور و غزالی را فراهم می­سازد، رویکرد معترضانة این دو الهی­دان به تفسیر رایج از دین؛ و به طور خاص، به مسئلة معقولیّت باور دینی است. مخالفت کرکگور با نظام­های فلسفی پیش از خود، خصوصاً نظام هگلی مشهور است. دغدغة او، بیشتر متوجّه تأثیر نامطلوب این نظام­ها بر فهم زمانه از دین است. او، در مواجهه با مسئلة عقل و ایمان، با تکیه بر مبانی فلسفة وجودی خود، به ویژه این­همانی حقیقت و ...

در این مقاله در نظر است که دقت روش اَبَرفشرده در مقایسه با روش‌های فشرده و همچنین روش‌های رایج مرکزی مرتبة دوم و چهارم سنجیده شود. دقت این روش‌ها در یک مسئلة خطی مورد بررسی قرار می‌گیرد، مسئلة خطی انتخاب شده در اینجا، مسئله تنظیم زمین‌گرد است. از آنجا که در مدل‌سازی‌های عددی شاره‌های جوی برای گسسته‌سازی مکانی از شبکه‌های متفاوتی استفاده می‌شود، به ‌همین دلیل در این مقاله دو شبکة رایج و پرکاربرد A...