ب روایت پسامدرن که در پی پشت سر گذاشتن مدرنیته به وجود آمده، دارای ویژگی‌های خاصّی است که معلول دنیای آشفته و ناامن امروزی است. در این نوع روایت، داستان هیچ قطعیّتی ندارد و روال خطّی در داستان دیده نمی‌شود؛ علاوه بر اینکه شخصیّت‎های غیر قابل اعتماد ضمن رقابت با راوی داستان، موجب تکثّرگرایی و بینامتنیّت می‌شوند. در این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی و با هدف شناخت عناصر پسامدرنیستی رمان ترجیع‌بندی ب...

نظریۀ منطق مکالمه یا منطق گفتگویی در قرن بیستم در تقابل با نقد سبک‌شناختی و زبان‌شناسی ساختارگرای سوسوری مطرح شد. میخاییل باختین، از یک سو در اعتراض به رژیم تک‌آوای استالین و از سوی دیگر در مخالفت با نظریۀ فردی و غیراجتماعی بودن زبان -که پیش از او بر حوزۀ نقد ادبی حکمفرما بود- این نظریه را مطرح کرد و در آن به ساختار اجتماعی گفتار، نقش «غیر» یا «دیگری» در گفتگو و ماهیّت چندصدا و مکالمه‌گرای زبان ...

میخاییل باختین، صاحبِ نظریه ی منطق مکالمه بر ویژگی گفتگویی متون مختلف تأکید دارد و آن را حاصل تعامل متقابل گوینده و شنونده می داند. از دیدگاه او گفتگو در بستر اجتماعی شکل می گیرد و با گفتارهای گذشته و آینده در تعامل است. اگرچه از دیدگاه او از میان انواع ادبی تنها رمان واجد ویژگی های منطق گفتگویی و چند صدایی بوده و شعر به دلیل گزینش های محدود و خالی بودن از حضورِ « دیگری» در خور توجه از دیدگاه مذک...

میخاییل باختین را از پیشگامان نظریه ادبی مدرن می‌دانند. او از معدود اندیشمندانی است که در زمینه ریشه‌های ژانری رمان دست به مطالعه و نظریه پردازی زده است؛ حاصل این مطالعات نظریۀ گفتگو است که امروزه نه تنها در ادبیات بلکه در اغلب حوزه‌های علوم انسانی کاربرد یافته است. در این نوشته سعی شده است با توجه به زمینۀ تاریخی و اجتماعی که باختین در آن می‌زیست، چشم‌اندازی به زمینۀ فکری او باز شود. درک باختی...

همان‌طور که «کلام» یا آن‌‌چه گفته می‌شود اهمیت دارد، توجه به «سکوت» یا «ناگفته‌های متن» نیز حائز اهمیت است؛ به‌ویژه با توجه به این نکته که ممکن است مقصود اصلی در همین «سکوت‌ها» نهفته باشد. بنابراین، در این مقاله موضوع «سکوت» در متون ادبی و به‌ویژه ادبیات داستانی و چگونگی ایجاد آن در متن بررسی شده است. از طرفی، اهمیت توجه به این «سکوت‌ها» نیز تبیین و تشریح شده است؛ اما چون «سکوت» ابعاد و اشکال م...

پژوهش حاضر با هدف بررسی جوک‌ها در خصوص توافق هسته‌ای که در شبکه‌های مجازی انتشاریافته‌اند، انجام شده است. مسئلهٔ اصلی این تحقیق آشکار کردن سویه‌های ایدئولوژیک و وابستگی این جوک‌ها در خصوص امر هسته‌ای با جناح‌های قدرت است و این سؤال مطرح است که چگونه زبان در مناسبات قدرت در قالب طنز و شوخ‌طبعی چرخش پیدا کرده است و همچون یک امر رهایی‌بخش از تحکم و نظم پایگانی موجود، امکان تفسیرهای متفاوت از گفتمان...

چکیده نابرابری قدرتِ آفرینندگان آثار ادبی ویژه‌ی کودکان و نوجوانان با مخاطبان خود از یک سو و پذیرش ناگزیری آغشته‌بودن متن‌های کودکان و نوجوانان به ایدئولوژی ازسوی دیگر، منتقدان و نظریه‌پردازان ادبیات کودک را به این بحث کشانده است که باید خوانندگان کم‌سال را از حضور و چگونگی حضور ایدئولوژی در متن آگاه کرد تا خواننده به‌جای پذیرش یک‌سویه به خواننده‌ی کنشگر متن تبدیل شود و بدین وسیله، خود را ...

«مکالمه‌‌گرایی» بنیان نظریة نیماست که از آن به «روایت نمایشی» تعبیر می‌‌کند. اما اصطلاح مکالمه‌‌گرایی با نظریة منطق گفت‌‌وگویی میخاییل باختین مطرح می‌‌شود. او این اصطلاح را در برابر تک‌‌آوایی در ادبیات و هنر مطرح می‌‌کند؛ از نظر او شعر تک‌‌صدایی را نمایندگی می‌‌کند و نثر، به‌‌ویژه رمان، عرصة چندصدایی است. از این‌رو، رمان عالی‌‌ترین نوع بیان ادبی است. با بررسی نظریات نیما که اغلب در قالب نامه بی...

کارناوال  (Carnival)یکی از زمینه‏های ایجاد کلام چندآوا در نظریۀ منطق گفت‌وگویی میخاییل باختین است. کارناوال که برآمده از جشن‏های توده‏ای مردم در سده‏های میانه است، در کلام، با مؤلفه‏هایی نظیر طنز، تمسخر و شوخی، نفی ارزش‏های حاکم بر جامعه، آمیختگی مرگ و زندگی، توجه به جسم و لذت‏های جسمانی، انتقادهای اجتماعی و به طور کلی، با هر آنچه به رویاروییِ گفتمان توده‏ای و غیررسمی با گفتمان رسمی و غالب راه م...