مفاهیم نمایش، نمایشنامه و نمایشنامه نویسی هر سه از پدیده های نوظهور ادبیات ایران هستند که به مقتضای تغییرات و تحولات اجتماعی و سیاسی عصر قاجار گام بر عرصه ادبیات نهادند. نمایشنامه نویسی از آغاز ظهور، مهم ترین و مستعد ترین بسترها برای طرح مسایل اجتماعی و سیاسی روزگار آفرینندگاش به شمار می رفت و نخستین نمایشنامه نویسان، همان روشنفکران و مبارزان سیاسی عهد قاجار بودند که در ایجاد موج انقلابی مشروطی...

مجموعه نمایشی «من فوق سبع سماوات» باکثیر از جمله نمایشنامه­های تاریخی اسلامی است که حضور عنصر شخصیت در آن بسیار پررنگ تر از دیگر عناصر نمایش است. شخصیت در نمایشنامه به انواع گوناگونی از جمله اصلی و فرعی، ایستا و پویا، مقابل و مخالف، نوعی و همه­جانبه و... تقسیم­بندی می­شود. شخصیت­پردازی در نمایشنامه معمولاً به کمک برخی تکنیک­ها همچون گفتگو، عمل، صحنه­پردازی و نامگذاری صورت می پذیرد. ­این مقاله بر...

سکوت، در گفتمان نمایش بحثی جذاب و مورد توجه است. گفتمان نمایشی در برابر زندگی واقعی انسان با تکیه بر دیالوگ و سکوت، عواطف و تجارب انسان را به عملی دراماتیک تبدیل می کند و با القای آن به مخاطب، وی را می پالاید. سکوت که در تعریف زبانشناسانه، به وقفه ی آشکاری در گفتار گفته می شود که بعد از پایان پاره گفتاری با فعل ایجاد می شود، نیز طولانی تر از مکث است و زمینه ساز آغاز جمله ی دیگری می شود در کنار...

شکسپیر، یکی از برجسته ترین و مشهورترین ادیبان و نویسندگان در میان تمامی کسانی ست که در طول تاریخ در حوزه ی ادبیات و ادبیات نمایشی فعالیت داشته اند. هرچند حدود 400 سال از زمانی که او آثارش را خلق کرده می گذرد، اما همچنان آثار او فرصت هایی نو برای محققان، پژوهشگران و منتقدان، به منظور بررسی نقطه نظراتش در زمینه های مختلف ادبی می آفرینند. یکی از ویژگی های آثار او نوع نگاهش به زنان می باشد. این پژ...

توفیق الحکیم نمایشنامه پیگمالیون را در 158 صفحه نوشت که چاپ اول آن در سال 1942 منتشر شد. نمایشنامه چهار فصل دارد که داستان زندگی این شخصیت اسطوره ای یونان باستان را ترسیم می کند و در هر فصلی مکان عوض شده و به دنبال آن اتفاقات خاصی می افتد. شخصیت اصلی آن پیگمالیون مجسمه ساز نابغه ی یونانی است که روزی مجسمه ی زیبای یک زن جوان به نام غالاتا را می سازد و سپس عاشق آن می شود. شخصیت های دیگر این نما...

ایرانیان در ادوار گذشته با نورافشانی ها و آتش افروزی ها، جشن و شادی هایشان را در اعیاد باستانی رونق می بخشیدند. در این میان، سده با آتش و آ تش افروزی انس و الفت بیشتری داشت! به نحوی که بعدها در عصر اسلامی عنوان «عیدالوقود» به خود گرفت. در پژوهش حاضر، با نگاهی اجمالی به تقدّس آ تش در نزد ایرانیان و با درنظرگرفتن ماهیت غیر اسلامی این عید، به چالش های به وجودآمده در تصادم آیین اسلام با عید سده اشار...

از دستاوردهای مثبت زبانشناسی برای ادبیات، تحلیل ادبی و بررسی سبک بیان متون به روش علمی است. زبانشناسی می تواند کاربردی مناسب در تحلیل متون نمایشی داشته باشد تا وجوه مختلف درام را آشکار کند؛ به شرط آنکه بتواند تبیینِ جامعی از تمام ابعاد ساختار زبانی متن نمایشی و کارکردهای آن به دست دهد. «نظریه ارتباط» از «رومن یاکوبسن»، نظریه ای جامع و نوینی است که با بکار بردن دقیق آن در متون نمایشی می توان به ت...

هدف از این پژوهش تحلیل گفتمان ادب در شخصیت پردازی و پیش برد کنش نمایشنامه است. برای شناسایی ادب زبانی مکالمه های رد و بدل شده بین گزیده ای از شخصیت های نمایشنامه های ایرانی تحلیل شده است و نوع استراتژی های ادب به کار رفته توسط این شخصیت ها شناسایی شده است. چنین تحلیلی به این مقوله می پردازد که چگونه شخصیت ها از ادب زبانی استفاده می کنند و زبان را به عنوان وسیله ای برای نیل به هدف دست کاری می کن...

فریدریش دورنمات برای نشان دادن وضعیت دردناک انسان در جهان مدرن و پرهرج ومرج امروزی، کمدی را توصیه می کند، البته از نوعی کمدی که تلخ و گزنده باشد. دورنمات برای نیل به چنین هدفی کمدی- تراژدی را به عنوان مناسب ترین راهکار ارایه می دهد. مظور وی از کمدی- تراژدی این است، که موضوع نمایشنامه کمیک باشد، در حالی که شخصیت های آن سرنوشتی غم بار و تراژیک یابند. دورنمات با کمک گروتسک، تماشاگر را به تعقل عمیق...