حرکت دوشادوش شعر و موسیقی در بستر هنر ایران امری غیر قابل انکار است اما ، گاه در طول تاریخ ، یکی از این دو عنصر هنری ، بار سنگین تری را بر دوش کشیده است. در این پژوهش که کندو کاوی است در هنر دوگانه رودکی ضمن تحقیق و تطبیق در موارد مشابه، و با استناد به حکایت دوم از مقالت دوم کتاب مجمع النوادر(چهارمقاله) به تحلیل  دیدگاه های نظامی عروضی در باب تاثیرات شاعرانه کلام رودکی پرداخته شده است و در این ...

جُنگ یا مجموعه اشعار نفیسی به خطّ پیر حسین کاتب شیرازی به شماره ی3667 با تاریخ کتابت (942.ه‍) در کتابخانه ملّی ملک، نگهداری می شود، که حاوی اشعار برگزیده، از حدود یکصد شاعر زبان فارسی است، از شاعران مشهور نظیر حافظ و سعدی گرفته تا برخی شاعران گمنام که دیوان شعری از آنان برجای نمانده است. در این رساله، نسخه ی مذکور را ضمن بازخوانی با برخی نسخه-های خطّی و چاپی موجود مقابله کرده ایم. حاصل مقابله و تصح...

ملک الشعرا، بهار و امیرالشعرا، شوقی ازجایگاه والائی در ادبیات ایران و مصر برخوردار هستند. به دلیل شباهتهای بسیاری که در شخصیت ادبی و موضوعات اشعار آنان وجود دارد؛ به خصوص مبارزه فراگیر با جهل و فساد که در جای جای دیوان دو شاعر به چشم می خورد، به تطبیق اشعار بهار و شوقی در زمینه مبارزه با جهل و فساد پرداختیم. در مقدمه این رساله، توضیحاتی درباره ادبیات تطبیقی، موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن، تحقی...

«لوگوس» (Logos) درازنای تاریخ در فرهنگها و مکتبهای فلسفی و برخی از دینها از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. این مفهوم در فلسفه‌ی یونان باستان، یهودیت و مسیحیت به گونه‌ای برجسته به چشم می‌خورد. در مسیحیت، عیسی(ع) با «لوگوس» یکی گرفته شده، از سوی دیگر، در اسلام (در قرآن) نیز عیسی کلمه‌ی خداوند نامیده شده است. این مسأله همواره در روابط مسیحیان و مسلمانان به‌ویژه در مجادله‌های کلامی مناقشه‌برانگیز ...

در آیینۀ شعر ملک­الشعرای بهار، نمایه­های مجسم شخصیتی فرمان­روایان به­خوبی هویداست. او به ­عنوان بزرگ­ترین شاعر معاصر و صدای مردم، توانست انتظار این مردم را از فرمان­روایان بیان کند و از زاویۀ دید آنها به نقد و داوری ملوک بنشیند. بهار در مواجهه با فرمان­روایان عصر خوشبین است و به امید بهبودی اوضاع، تلخی پند را با شیرینی مدح درهم می­آمیزد، هشدار و پند می­دهد اما اگر کارگر نیفتاد، مردانه نقاب از چ...

اشعار آیینی و رضوی شاعران متعهد و دوستدار اهل بیت ایرانی، جلوه‌گاهِ نمود نور روز‌افزون مشعل عشق به اهل بیت پیامبر(ص) است. شعر محمد تقی بهار، شاعر بنام مشروطه، سرشار از حس عاطفه و آیینۀ درد مردمانِ به ستوه‌آمده از ظلم حکوت استبداد است. اشعاری از دیوان شعر این شاعر اختصاص به مدح و منقبت امام رضا (ع) دارد. این جستار بر آن است که اشعار رضوی بهـــار را از منظر نقد درون‌متنی (زبان؛ اندیشه؛ صورخیال و عا...

بررسی متون ادبی از دیدگاه زبان‌شناسی از جمله از جهت ساخت اندیشگانی زبان یکی از رویکردهای جدید پژوهشی است که باعث فهم و درک عمیق‌تر لایه‌های پنهانی متون می‌شود. این مقاله در نظر دارد که ساخت اندیشگانی دو مجموعه شعر از شاعران معاصر، پونه نیکوی و مجید سعدآبادی را -که دربارة دفاع مقدّس سروده شده‌اند- بررسی و تجزیه و تحلیل کند. مجموعه شعر پونه نیکوی انار سبز زیتون سرخ و مجموعه شعر مجید سعدآبادی سرباز...

چکیده نظریه شعری یعنی بحثی روشمند درباره آثاری که هم جوهرشان زبان است و هم ابزارشان. محمدتقی بهار(ملک الشعرا) و ابراهیم عبدالقادر المازنی در عصری که ستیز میان سنت و تجدد در همه بخش ها و حوزه ها به شدت جریان داشت، در ایران و مصر به تبیین نظریه شعری خود پرداختند. هر دو به عنوان عضوی تأثیرگذار از یک جنبش برجسته ادبی(انجمن دانشکده در ایران و جماعت دیوان در مصر) در تبیین نظریه شعری مورد نظر خود و جن...

یکی از سؤالاتی که همواره در بین شاعران و محققان مطرح  می شود، چگونگی وزن شعر کودک است. گروهی وزن شعر کودک را عروضی می دانند و گروهی دیگر غیرعروضی. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر مطالعات و تحقیقات ادیبان و شاعران و نیز تحقیقاتی که دربارۀ وزن شعر در زبان ها و زمان های مختلف صورت گرفته است، برای این پرسش، پاسخی درخور یافته شود. درنهایت به این نتیجه رسیده ایم که برخی از اشعار کودک عروضی، و بعض...