هدف : بحث اصلی در مقاله حاضر بررسی و تاکید این نکته است که همیشه نمی توان اسناد موجود را تنها راه شناخت حقایق تاریخی دانست. در بررسی علل اختلاف و درگیری میان سلطان یعقوب آق قویونلو با شیخ حیدر صفوی، سند تاریخی به تنهایی نمی تواند علت واقعی این تنش را روشن نماید. روش / رویکرد پژوهش: این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی تاریخی و بر پایۀ اسناد و منابع کتابخانه ای به تبیین این موضوع پرداخته است. یافته...

شیوخ برزنجی وابسته به فرقه قادریه ـ از مشهورترین طریقت های صوفیه ـ هستند که فعالیت خود را از نیمه اول سده دوازدهم هجری قمری آغاز کردند. بررسی منابع تاریخی نشان می دهد که این شیوخ به کمک تشکیلات منظم درویشی خود توانستند روابطی منسجم با دولت عثمانی برقرار کنند و با وجود فراز و نشیبهایی در این روابط به بالاترین مراتب سیاسی و اجتماعی در کردستان عراق دست یابند؛ هر چند رویکرد غالب قوم گرایانه در تاری...

ترجمة متون و ایجاد پل ارتباطی میان دو بستر مفهومی در دو قالب متفاوت نه‌تنها علم بلکه هنر است. غالباً ترجمه‌ای درخور توجه است که توانایی کاربرد مفاهیم مناسب را در زبان دوم داشته باشد. با اذعان به پیچیدگی کار ترجمة متون تاریخی و پاس‌داشت کار مترجمان، اشاره به برخی نکات ظریف اما کلیدی در ترجمة این متون، دورنمای بهتری را برای این دسته از ترجمه‌ها دربر خواهد داشت. انتقال نام‌های تاریخی از زبان‌های خا...

تعامل مسلمانان و مسیحیان یکی از جنبه‌های مهم فرهنگ و تمدن اسلامی بوده است. مارونی ها از گروه‌های مسیحی هستند که حضور آنها در حوزه شرقی مدیترانه تا امروز واجد اهمیت و تأثیر بوده است. آن‌ها باجدایی از کلیسای ارتدوکس ضمن فتوحات مسلمانان، مدت طولانی در انزوا بسر می‌بردند؛ با حمایت مسیحیت کاتولیک و امرای دست نشانده عثمانی در لبنان از دوره معَنیها توانستند وارد قدرت شوند. والیان عثمانی، جهت حفظ موازنه...

هندوستان از زمان خواجه مؤیدالدین محمد باقی (971 ـ 1012 ه.ق) تا بعد از وفات شاه غلام­علی عبدالله دهلوی (1240 ه.ق) مرکز طریقت نقشبندیه محسوب می­شد. اغلب شیوخ و خلفای نام­آور برای کسب سلوک در محضر مرشد کامل عازم این دیار می­شدند. از آن سو، بررسی­ها نشان می­دهد که در کردستان در ابتدای قرن نوزدهم میلادی، طریقت نقشبندیه بر خلاف طریقت قادریه، طریقتی شناخته شده نبود. در نیمه نخست قرن مذکور، مولانا خالد...

ایران و عثمانی به عنوان دو دولت همجوار با مرزهای طولانی طی سده­های متمادی روابط بسیار پرفرازونشیبی را پشت سرگذاشتند. یکی از مسایل اصلی که هنوز جای پژوهش­های جدی دربارة آن خالی است، مسئلة چگونگی تعیین مرزهای دو دولت است. از هنگام انعقاد عهدنامة دوم ارزنة­الروم در 1263ق/1847م، تحدید حدود دو دولت وارد مرحلة جدیدی شد. درست از نیمة قرن نوزدهم تا نیمة قرن بیستم کمیسیون­های متعددی مرکب از نمایندگان چه...

توجه روزافزون به علم تاریخ و انتشار کتب غنی و سودمند به زبان‌های مختلف در این زمینه، مترجمان متون تاریخی را ملزم می‌سازد تا با رعایت چهارچوب‌های علمی به این امر مهم بپردازند. بی‌تردید انجام این کار بدون آگاهی از شاخصه‌های علمی این فن ممکن نیست. در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های متون علمی و ادبی، سعی شده است با طرح یک مدل، ترجمة علمی و ترجمة ادبی با هم مقایسه و شاخصه‌های هر یک برشمرده شود. در ادا...

پیش­روی سپاهیان عثمانی در اروپای شرقی و مرکزی ، بزرگان کلیسا را به ارایه راهکارها و طرح هایی در مقابله با خطر روزافزون عثمانی واداشت. یکی از مشهورترین این راهکارها، طرح کنترافرنسیا/ کنفرانس صلح میان پیروان ادیان یا به عبارت صحیح تر ،صلح میان مسلمانان و مسیحیان بود که از سوی خووان سگوویایی[1]، کاردینال مشهور اسپانیایی، پیشنهاد گردید. این طرح اگر چه بنابر واقعیت­های سیاسی آن زمان صورت­بندی نشده ب...

بازشناسی تفکر سیاسی ـ مذهبی نیروهایی که در مقابل قیام امام حسین(ع) صف آرایی کردند و به انحای مختلف در شکست آن سهیم بودند از موضوعات مهمی است که می تواند در شناخت دقیق این برهه ی بسیار حساس تاریخ تشیع راه گشا باشد. این مقاله با ارائه ی برخی ادله و شواهد، حاکمیّت تفکّر عثمانی را بر این نیروها چه در کوفه و چه در کربلا نشان داده و آشکار ساخته که کوفی بودن نیروها را با تشیع آنان مساوی و ملازم دانستن، ...

با ورود امواج تجدد در قلمرو عثمانی که برای سال های متمادی مرکزیت تمدن اسلامی را در اختیار داشت، زیست فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مسلمانان بتدریج دگرگون شد، به دنبال این دگرگونی ها زمینه های بروز مسایل ناشی از رویارویی سنت و تجدد و به دنبال آن شرایط ظهور رشته ی جامعه شناسی بوجود آمد. جامعه شناسی در ترکیه، در پاسخ به پرسش هایی که در ارتباط با بحران های بوجود آمده در حیات فکری، نظامی و سیاسی امپراطوری...