از مکاتب فلسفی که امروزه در عالم هنر و ادبیات نقش به سزایی ایفا کرده اگزیستانسیالیسم است، گرچه بخشی از آن را تحت عنوان «فلسفه ی وجود» در فرهنگ اسلامی نیز می توان مشاهده کرد. از آن جا که شاعران و نویسندگان معاصر ناگزیر از آشنایی با مکاتب ادبی، فکری و هنری هستند، سهم اندیشه ی وجودی و مؤلفه های شاخص آن را در ادبیات معاصر جهان نمی توان نادیده گرفت. شفیعی کدکنی و أدونیس ضمن آگاهی از ادبیات غرب و توج...

«اومانیسم» مکتبی فلسفی و ادبی است که منشأ پیدایش آن را یونان قدیم می دانند. این مکتب بر ارزش و مقام انسان ارج نهاده و او را میزان همه چیز قرار می دهد. اوج تجلی اومانیسم در قرون وسطی بود که راهی نو برای تقابل با استبداد کلیساهای قرون وسطی ایجاد کرد. «آزادی»، «خود مختاری»، «خود رهبری»، «خویشتن شناسی» و شناخت ابعاد مختلف استعدادهای انسان از جمله موضوعات مهمّی است که در این مکتب مورد تأکید قرار گرفت...

زبان زنانه و نوشتار زنانه را بیشتر فمینیست های تفاوت گرای فرانسوی مطرح کردند که از نوشته های ویرجینیا وولف در "اتاقی از آن خود" تأثیر پذیرفته اند. آنها بر زنانه نویسی در برابر نوشتار مرد محور که ریشه در سنّت سلطه ی مردان دارد، تأکید نموده اند و با روش های مختلفی سعی کرده اند زبان غالب را به چالش بکشند و مبانی استوار آن را سست کنند و درهم بریزند. در این راستا به خصوص از روش های پست مدرن بهره جسته...

فمینیسم جنبشی است که خود را به عنوان یک جنبش اجتماعی که سعی در به دست آوردن حقوق زنان که توسط مردان به غارت رفته است، شناساند. این جنبش در طول تاریخ خود بلندی ها و پستی های زیادی داشته است؛ به مرور گرایش ها و نظرات گوناگونی در این جنبش شکل گرفتند از جمله ی آنها می توان به فمینیسم لیبرال، مارکسیسم، رادیکال و اسلامی اشاره کرد. فمینیسم برای پیش بردن اهداف خود در مناطق مختلف جهان، که دارای شرایط مخ...

ارتباط میان فلسفه و ادبیات به روزگاران بسیار دور و حداقل به زمان افلاتون فیلسوفی که همپای شهرت فلسفی‌اش ادیب توانایی نیز بود، باز می‌گردد؛ شوپنهاور، راسل، برگسون و ... از دیگر فیلسوفانی بودند که آثارشان، به گواهی منتقدان، با بهترین آثار ادبی پهلو می‌زد. چنین به نظر می‌رسد که این اندیشمندان برای بیان عقاید فلسفی خود ناگزیر از به کارگیری زبانی روشن بوده‌اند اما دربارة فیلسوفان وجودی و ارتباط آنان...

نهضت فرهنگی رنسانس را میتوان نقطه ی عطف مهمی در طول تاریخ بشریت دانست که در شکل گیری حرکت های اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی جهان معاصر نقش تعیین کننده ای داشته است. دستاورد مهم این نهضت ، توجه به یافته های تجربی و عقل ابزاری در سیاست گذاری زندگی فردی و اجتماعی بشر، توجه به خود یا اومانیسم گرایی و همچنین برآورده شدن حقوق مادی و محدود کردن حاکمیت مذهب بود. نتیجه قطعی نهضت رنسانس، در هم ریختن...

چکیدهیکی از مباحث مهم ادبیّات معاصر، توجّه به زن و جایگاه وی در نظام خانواده است. با توجّه به اینکه امروزه مکتب‌های فمینیستی به بهانة دفاع از حقوق زنان، دم از فروپاشی خانواده و ادبار ازدواج و تشکیل خانواده می‌زنند و از آن به عنوان یک معضل حاد اجتماعی در برابر ارزش‌گذاری زن یاد می‌کنند؛ ان مقاله در پی آن است تا با بررسی نقش زن در جایگاه همسر، به عنوان منبع الهام شعر معاصر فارسی و عربی، تصویری جدید ...

اگزیستانسیالیسم یکی از مکاتب فلسفی است که بخش بزرگی از فلسفة معاصر را دربر می‌گیرد. فیلسوفان اگزیستانسیالیست بر هستی انسان همچون گونه‌ای متمایز از هستی دیگر هستندگان تأمل می‌کنند و با دقت به این تمایز، هستی انسان را «وجود» یا existence می‌نامند. آن‌ها درصدد نشان‌دادن تفاوت میان وجود یا بودنِ انسان در این دنیا با سایر اشکال هستی‌اند. در نتیجه، به تحقیق در شیوه و شکلِ‌بودنِ انسان در دنیا و بررسی مبا...

  جمیل صدقی زهاوی، شاعر کُرد تبار عراقی است که یکی از ارکان نهضت ادبیّات معاصر عرب به شمار می‌رود. زهاوی، پیش از هر چیز با اندیشه‌ها و دیدگاه‌های فلسفی‌اش شناخته می‌شود. این جستار نیز بر آن است تا با تحلیل و بررسی اشعار او به کشف ریشه‌های اگزیستانسیالیسم در شعرش بپردازد و همسویی و هم اندیشی او با فیلسوفان وجود گرای غربی را واکاوی کند و جنبه‌های اثر پذیری زهاوی را از دیدگاه‌های وجودی آنان بیان کند...

معنای زندگی در تاریخ فلسفه همواره پرسشی اساسی بوده است. مفهوم «معنای زندگی» امری مبهم و نیازمند توضیح است. این که زندگی چیست و آیا ارزش زیستن دارد یا نه، همواره بشر را به خود مشغول داشته است. درباره پرسش از معنای زندگی باید تلاش کرد که خود پرسش به درستی تحلیل شود. معانی که ذیل این عنوان جای می گیرند، سه معناست: 1. هدف زندگی 2. ارزش و اهمیت زندگی 3. کاربرد مثبت زندگی. دیدگاه هایی که برای زندگی ب...