در این مقاله تلاش شده است با رویکرد جامعه شناسی هنر نگاهی به عناصر شیعی در هنرهای متفاوت ایرانی اسلامی افکنده شود و تاریخ و نحوه ی ظهور آنها و نیز عوامل اجتماعی موثر بر این ظهور مطالعه شود. یافته های مقاله نشان می دهد به تناسب نوع حکومت های اسلامی، اعم از شیعی و غیر شیعی در دوره های گوناگون، شیوه نمایش عناصر شیعی در هنر تغییر کرده است. هنگامی که شیعیان دچار محدودیت بودند این عناصر کمتر بوده و ه...

بُعد سوگوارانه واقعه کربلا، یکی از مهم‌ترین و ملموس‌ترین ابعاد این واقعه است و کیفیت حضور و نقش‌آفرینی برخی از نوجوانان حاضر در این رخداد، مانند «علی‌اکبر»، که بازخوانیِ روایت شهادت آنان در گذر زمان صور گوناگونی به خود دیده، از جمله آشکارترین جلوه‌های سرشت سوگوارانه آن بوده است. به عبارت دیگر، حضور پررنگ عنصر عاطفه در گزارش واقعه کربلا به ویژه در بخشی که به جوانان و نوجوانان مربوط می شود، انواعی ...

تعزیه گونه‌ای نمایش آیینی است که با هدف روایت وقایع تاریخی - مذهبی، به‌ویژه فجایع عاشورا و شهادت امامان اجرا می‌شود. اهمیت حادثة عاشورا در تعزیه تا حدی است که در اغلب تعزیه‌های غیرعاشورایی، شاعر پرده‌هایی فرعی خلق می‌کند تا از طریق آن بخش‌هایی از حوادث کربلا را نیز روایت کند. به این پرده‌های فرعی، گریز (گریز به صحرای کربلا) گفته می‌شود. گریزها همواره با اخلال در روایت خطی داستان (روایت‌گردانی) ...

در طرح نامه حاضر سعی شده است محورهایی که نشان دهنده گستره و قلمرو فقه سیاسی است بر شمرده شوند. جایگاه فقه سیاسی در منظومه و مجموعه دانش های سیاسی، مبادی، مبانی و منابع فقه سیاسی، تاریخ فقه سیاسی، روش شناسی فقه سیاسی، چالش های فقه سیاسی، وضعیت کنونی فقه سیاسی، مکاتب و ادوار فقه سیاسی، مسائل فقه سیاسی، جامعه شناسی فقه سیاسی، موانع و الزامات گسترش فقه سیاسی و بایسته های پژوهشی در این حوزه به عنوان...

«تصوف» و «قلندریه» از جریان های مهم و تأثیرگذار بر فرهنگ و هنر ایران بوده است. خلق شاهکارهایی ادبی نظیر «تذکره الاولیا»، «اسرار التوحید»، «مقالات شمس»، «کلیات شمس»، «مثنوی معنوی» و... توسط صوفیان نشان از جایگاه سترگ آنان در ادبیات و فرهنگ فارسی است. صوفیان همچنین به سبب اجرای «سماع» در آیین های خود حافظ موسیقی و رقص نیز بودند، با این توضیح که آنان دارای پایگاهی دینی- اجتماعی در نزد عوام بوده ...

ادبیّات از هیچ زاده نشده است! هر متنی هنگام تولّد بر گسترة سفید کاغذ یا حتّی بر صفّة ذهن، از متون قبل از خود متأثّر شده است. این امر سبب شده تا مفاهیم بدیعی از قبیل بینامتنیّت و بیناخوانش در حوزة نقد نو جلوه‌گر شوند. در ادبیّات داستانی، آن ‌دسته از منابع که استوارتر و جذّاب‌ترند، بنمایة خلق آثار دیگر می‌شوند. حماسة عاشورا از این زمره است. بر کسی پوشیده نیست که ذهن و اندیشة ایرانیان مسلمان با واقعة عاشو...

این تحقیق بر آن است تا با بررسی ادبیات نمایشی عصر مشروطه (تعزیه، سیاه بازی(روحوضی) و نمایشنامه)، حلقه پیوند میان این آثار و مخاطبان آن را یافته و از طریق این شناخت و آگاهی، بتواند بالنسبه به زوایایی از ذهنیت مردم و رفتار جمعی ایرانیان آن زمان دست یابد. مفهوم حکومت، مفهوم اساسی و مورد توجه این تحقیق است. در واقع با بازخوانی و واکاوی و تحلیل گفتمان برخی آثار سیاسی در حوزه ادبیات نمایشی، در پی آن...

در این رساله "نقش روایتگری در نمایش های ایرانی" اعم از نقالی، پرده خوانی، معرکه گیری، شاهنامه خوانی، تعزیه و تخت حوضی از جنبه های روایی مورد بررسی قرار گرفته است . مثلا در نقل و نقالی ضمن دسته بندی انواع نقل به نقل های ملی ونقل های بومی به انواع دیگر از نقل های منظومه ای و روایتی و تلفیقی نیز اشاره شده است . علاوه بر دسته بندی نقل ها، شکل اجرایی، نوع بازیگری و مضامین آنها، نحوه کاربرد روایات در...

تاسیس سلسله قاجار همزمان با دو رخداد است که عبارتند از توجه مجدد به مذهب تشیع به عنوان دین رسمی کشور از سوی حاکمان قاجار و قدرت گیری روحانیون با تفوق مکتب اصولی بر اخباری که پیشرفت آن در طول دوران قاجاریه از قدرت نهاد سلطنت می کاست بنابراین شاهان قاجار توجه به مسائل مذهبی را برای جلب توجه روحانیون و مردم مدنظر قرار دادند. مردم نیز با آگاهی از کارآمدی مذهب در مواردی از آن برای مقابله با دولت و پ...

در این نوشتار جلد هفت کتاب «نمای شهای ایرانی » با عنوان نمای شهای عامیانه اثر صادق عاشورپور را بررسی م یکنیم. وی نمای شوار ههای گردآور یشده در این جلد را از روستاییان همدان، زنجان و استان کردستان شنیده، فراهم آورده و تنظیم کرده است. به اعتقاد عاشورپور از آنجا که پیشگامان در امر شناخت نمایش ایرانی و متقدمان به این گون هها نپرداخت هاند و افرادی هم که پرداخت هاند، به نقل نمون هها ا کتفا کرد هاند، ...