مرزبان‌نامه یکی از شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی است که به واسطه پیوند عمیق و اثر بخشش با فرهنگ و هویت ایرانی سرشار از اندیشه‌های ایرانشهری است. در این پژوهش سیر و تداوم اندیشه‌های ایرانشهری را که در لابه‌لای افسانه و حکایت‌های مرزبان‌نامه نظیر: شاهی آرمانی، همبستگی دین و فرمانروایی، عدالت، آرمانشهر، راستی و اشه و... آمده است مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌است. در اندیشه ایرانشهر پادشاه مهمترین رک...

در این مقاله اخلاق وفاداری به همسران در چهارچوب اسلام مورد بحث قرار می گیرد. بدین منظور ابتداءاً به معناشناسی این واژه در حوزه ی گستره ی مفهومی آن پرداخته می شود، سپس با استناد به کلام الهی در قرآن، میثاق غلیظ بودن عقد ازدواج، و بر محور رضایت الهی زیستن به عنوان شاخصه های ارزشی وفاداری بین همسران تحلیل می شوند. هنگامی که در خانواده اصل رضایت الهی باشد و ازدواج میثاقی محکم در حیطه فرمانروایی او و...

مقام وکالت در ساختار حکومتی و اجتماعی ایران عصر صفوی جایگاه خاصی داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، مدعیان مختلف سلطنت، مقام منسوخ‌شدۀ وکالت دولت را احیا کردند و این مقام به‌تدریج با کسب اختیارات گسترده در سایر مشاغل دیوانی، حکومتی و نظامی رواج یافت. در پژوهش کنونی به این سوال پاسخ داده می‌شود که کدام مناسبات سیاسی ـ نظامی در دوره‌های افشاریه و زندیه، موجب افزایش نقش‌ منصب وکیل‌الدوله شد؟ در این پژو...

فرمانروایان ساسانی را رسم بر این بود که پیرامون شهرهای بزرگ و مکان های مساعد طبیعی باغ های سرسبز و زیبایی ایجاد می نمودند. این فضاهای سبز و خرم پردئز (پردیس) نامیده می شدند. تاق بستان را باید یکی از این پردیس های دوره ساسانی دانست. نقش برجسته خسروپرویز در ایوان بزرگ تاق بستان واقع شده است. در این نقش خسرو از اهورا مزدا و آناهیتا تاج ستانی می کند. خسروپرویز سنت تاجگیری از ایزدان را که بیش از دو ...

در ایام فرمانروایی شاه عباس اول صفوی (996-1038ﻫ.ق) در اقتصاد ایرانچه از لحاظ کشاورزی و چه زندگی شهری و تجارت ، پیشرفت واعتلای مشخصی مشهود بوده است.افزایش تولیدات توسعه بازرگانی خارجی، اهمیت یافتن شهرها به عنوان مرکز تجارت و تولیدات صنعتی  و بسط بازار داخلی از جلوه‌های رشد اقتصادی این دوره می‌باشد. شاه عباساول از طریق ایجاد ثبات سیاسی، مرکزیت شدید و امنیت داخلی، احداث راه و کاروانسرا، مبارزه باد...

مسئله اعمال قدرت و کسب مشروعیت سیاسی یکی از دغدغه‏های فرمانروایان ایرانی در طول تاریخ ایران باستان خصوصا در دوره ساسانی بوده است. در این دوره و برای کسب مشروعیت سیاسی تلاش بر این بوده است تا پادشاهان ایرانی فرمانروایی خود را به یکی از خاندان‏های حکومتگر پیشین پیوند و با دادن جنبه الهی به آن خود را به عنوان نماینده خدا بر روی زمین معرفی کنند. به عبارت دیگر، مشروعیت در ایران باستان بیشتر بر سه جن...

ادبیات شیعه از موضوعات مهمی است که نیازمند بررسی دقیق است و در طول تاریخ در فشار و تنگنا بوده است، ادبیاتش آنگونه که شایسته است رشد آزادانه نداشته است و از جمله دوره ای که ادبیات شیعه توانست گام مهمی را بردارد دوران حکومت حمدانیان در شام بوده است. در این دوره و در زمان فرمانروایی سیف الدوله حمدانی دو شاعر بنام یعنی ابو فراس حمدانی و ابو طیب متنبی زندگی می کردند. این دو شاعر شیعه در دوران فرمانر...

تاریخ بهبهان همواره با تاریخ ارجان همراه بوده است. پیدایش شهر ارجان را به قباد اول ساسانی نسبت می‏دهند ولی کشف تابوت برنزی در سال 1361هـ .ش قدمت آن را به دوره ایلام می‏رساند. با ورود اعراب مسلمان به ایران، درسال 23هـ .ق ارجان به صلح فتح شد. با روی کارآمدن حکومت‏‏های اسلامی از جمله (صفاریان،آل بویه، سلجوقیان) این شهر مورد توجه ویژه ای قرار گرفت؛ در دوره‏ی فرمانروایی حاکمان آل بویه ارجان به اوج ش...

چ آثار به جای مانده از دوران چهار صدساله ی حکومت ساسانی نشانگر امپراطوری عظیمی است که از قرن سوم تا هفتم میلادی بر گستره وسیعی از جهان قدیم فرمانروایی می کند که ایران مرکز فعالیتهای فرهنگی آن به شمار می رفت. معماری به جای مانده از دوره ساسانی از جمله هنر هایی است که بعد از قرن ها همچنان عظمت و شکوه امپراطوری زمان خود را حفظ کرده است. با توجه به این که مراکز معماری های مهم و عظیم ساسانی در منا...

حماسه (Epic) یکی از سه نوع اصلی و مستقل شعر است. دو نوع دیگر آن شعر غنایی (Lyric) و شعر تمثیلی (Dramatic) خوانده شده است. در میان برخی از اقوام و ملل جهان حماسه کهن ترین نوع ادبیات کمتوب است. در یونان باستان وقتی به سال 384 پیش از میلاد ارسطو- نخستین حکیمی که کتاب مستقلی درباره شعر نوشت- چشم برجهان گشود در حدود پانصد سال بود که روزگار هومر (Homere) به نظم کشنده مجموعه های ایلیاد و ادیسه به فرام...