در سدة نوزدهم و اوایل سدة بیستم میلادی شاهد روند تغییر حکمرانی در ایران هستیم. ساحت چندگانة نیروها در این دوره پدید می‌آیند که در این چندگانگی دانش مدرن سهم بسزایی دارد. در واقع بخش مهمی از این تغییر به ورود دانش جدید پزشکی و روانپزشکی بر می‌گردد. دانش جایگاهی در منازعة قدرت می‌یابد. در بافت اجتماعی نیز دو شکل عام و خاص(سوژه‌ساز) همبستر این قدرت شده و بر تغییر ساحت روان آن تأثیرگذار است. این مق...

تمثیل، همچون ابزاری تأثیر گذار، همواره در متون ادبی و بویژه عرفانی سبب آفرینش آثاری ارشمند و بدیع است، گاه یک حقیقت تاریخی و کم نمود، مانند دلبستگی سلطان محمود به روی و موی غلام خود، اَیاز موجب آفرینش زیباترین جلوۀ هنری و فکری می‌شود. آنچه که بیش از همه بر غنای این داستان‌ها می‌افزاید، خلّاقیت و هنر آفرینی شاعران عارف مسلک، نظیر عطار و مولوی است که در تشریح اندیشه‌های بلند عرفانی خود، با بیان افس...

شناخت و دسته ­بندی صحیح گونه ­های مختلف معماری می­تواند در درک بهتر فضا، حفاظت از آن و نیز در دستیابی به شیوه ­های جدید طراحی مفید واقع گردد. استان گیلان در شمال کشور و در کنار سواحل جنوبی دریای خزر قرار گرفته است. از خصوصیات بارز آن رطوبت و بارندگی زیاد است که عامل اصلی شکل­ گیری معماری و شهرسازی این ناحیه می­باشد. مجتمع­ های زیستی سواحل خزری، از معماری ویژه­ای برخوردار هستند که شاید بتوان نمو...

در طول تاریخ، تحولات سیاسی تأثیراتی را بر جنبه های مختلف اجتماع گذاشته است. این تحولات از جمله تأثیرات آن بر اقتصاد به عنوان یک رکن اصلی جامعه بوده است. در طول تاریخ تحولات سیاسی ایران نیز تأثیرات مثبت و منفی بر اقتصاد کشور در مناطق مختلف آن داشته است. دوره مورد نظر از سال 1332 ه.ق تا 1344 ه.ق از حساس ترین ادوار تاریخ ایران به شمار می رود و تحولات آن بر اقتصاد کشور تأثیر شدیدی گذاشته است. شهر م...

در این پایان نامه آزا نویسندگان و مفسرین غرب درباره ریشه ها و عوامل انقلاب اسلامی ایران جمع آوری و آنگاه آنها را براساس موضوع در چند فصل گنجانده ایم. یعنی بطور کلی درباره اهمیت انقلاب اسلامی ایران و جایگاه انقلاب در مقایسه با انقلابهای دیگر جهان بحث و بررسی شده و از مفهوم انقلاب و انقلاب اسلامی هم تعریفهایی ارائه داده ایم. زمینه های مذهبی یعنی جایگاه مذهب در جامعه انقلاب و انقلاب اسلامی هم تعری...

پس از روی کار آمدن رضاخان و تشکیل حکومت قدرتمند مرکزی، زمینه برنامه ریزی برای انجام اصلاحات در ایران فراهم شد. از جمله این اصلاحات بهبود وضعیت زنان در جامعه بود که با هدف شبیه سازی ایران به غرب انجام می گرفت و از این رو کشف حجاب و تغییر وضعیت ظاهری مردم در این راستا قابل فهم و توضیح است. در پژوهش حاضر پس از بررسی چگونگی مخالفت مردم با دستور کشف حجاب با استفاده از روش کتابخانه ای و تطبیق آن با ش...

داستان گیله مرد از بزرگ علوی داستانی واقع گراست که البته ظرفیت های نمادپردازی نیز دارد. نقدهای موجود از این اثر از نوع نقد جامعه شناسانه است که با توجه به واقعیت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عصر رضاخان، حوادث و شخصیت های داستان را بازخوانی می کند. هم زمانی آشوب و اضطراب شخصیت های داستان با انتروپی طبیعت، ما را به بررسی رابطة زمینه و حوادث داستان و نیز رابطة جامعه و طبیعت فرا می خواند. رابطه ای ...

با توجه به نابسامانی­های اجتماعیِ موجود در لرستان مقارن برآمدن رضاخان و تلاش وی برای برقراری امنیت در کشور، لرستان از جمله مناطقی بود که برقراری نظم و امنیت در آن ضرورت داشت. بافت ایلیِ منطقه، مساعدت بخشی از خوانین و متنفذان محلی موسوم به «خوانین دولتخواه» مهمترین عاملِ توفیق دولت پهلوی اول در تحقق این امر بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، نقش خوانین و متنفذین لرستان در تعامل با دولت پهلوی...

در نوشتة حاضر، رمان تهران مخوف نوشتة مرتضی مشفق کاظمی نقد جامعه شناختی شده است. نگارنده ابتدا دیدگاه‌های منتقدان برجسته‌ای از قبیل هگل، لوکاچ و لوسین گلدمن را تبیین می‌کند؛ سپس بر مبنای نظریه‌های مذکور به نقد رمان تهران مخوف می‌پردازد. نتیجة به دست آمده از پژوهش حاضر، حاکی از آن است که نویسندة رمان، ساختارهای اثرش را از جریان روشنفکری غالب پس از انقلاب مشروطه و پیش از اقتدار رضاخان گرفته است. د...

در سال 1299 رضاخان‘ فرمانده تیپ قزاق مستقر در قزوین‘ با کودتا به قدرت رسید و با تاجگذاری در سال 1305 به سلسله قاجار پایان داد و به عنوان اولین پادشاه سلسله پهلوی برای اولین بار در ایران اقدام به یک سری اصلاحات برنامه ریزی شده جهت تثبیت خود و ایجاد یک حکومت و جامعه غیر مذهبی‘ الهام گرفته از غرب به خصوص آتاتورک در ترکیه‘ کرد. در آن زمان مذهب اسلام و روحانیون‘ مخصوصا بعد از حضور موثر و رهبری نهضت ...