یکی از قالب های شعری بسیار مهم در طول تاریخ شعر فارسی برای بیان مضامین مختلف از جمله مضمون های عارفانه و عاشقانه قالب شعری، غزل است، که پس از گذراندن دگرگونی های بسیار در قرن هفتم به اوج اعتلای خود رسیده است. سعدی یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای فارسی و بنیان گذار مدرسه ی بزرگی در غزل سرایی در قرن هفتم هجری است که پس از وی شاعران زیادی شاگردان شیوه ی غزل سرایی وی شدند؛ به ویژه شاعران غزل سرای ق...

یکی از انواع ادبی معروف و گسترده در زبان فارسی، ادبیّات غنایی است. دوره­ی کمال اشعار غنایی نیز در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز گردیده است. در ادب پارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از مثنوی های عاشقانه نیز رواج دارد. اصولاً داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. عنصری در قرن پنجم چند داستان و از جمله«وامق و عذرا» را به نظم کشی...

"غزل" در شعر انقلاب اسلامی قالبی است فراگیر و عمومی و با توجه به سابقه طولانی و درخشانی که دارد توجه تمام شاعران انقلاب اسلامی را - حتی آنان که به سرودن شعر نیمایی و سپید شهرت دارند - به خود جلب کرده است . پیامدهای گوناگون انقلاب اسلامی خصوصا مساله جنگ تحمیلی و دفاع مقدس سبب دگرگون انقلاب اسلامی خصوصا مساله جنگ تحمیلی و دفاع مقدس سبب دگرگونیهای عمیقی در مضمون و محتوای شعر پس از انقلاب شد و شاعر...

شعر حافظ در عین انسجام ساختاری، ظاهری پاشان و گسسته دارد. برخی منکران، به اعتبار این ظاهر بر حافظ خرده می گرفتند که هر بیتش سخنی مجزاست، برخی نیز برای بی اعتبار کردن حرف اصلی حافظ، ابیات او را از هم تفکیک می کردند تا از زهر انتقادهای وی بکاهند، لیکن در دورۀ معاصر بدون توجه به این سابقه تاریخی، استقلال ابیات را هنر حافظ شمرده اند. در مقاله حاضر، پس از بحث و بررسی دربارۀ عوامل پیدایش این تصورها، ...

بی شک عصاره سخن سعدی در غزلیات، چیزی جز نکوداشت معشوق و او را وصف کردن و به نیکی یاد کردن نیست و این ویژگی ها آن قدر در شعر شاعر برجسته اند که موضوعات دیگر از جمله رگه هایی از واسوخت گرایی در این غزل ها کمتر به چشم آمده است. مقاله حاضر کوشش می کند با نشان دادن نمونه هایی از شعر سعدی که رگه هایی از واسوخت گرایی از قبیل گله از معشوق و سرزنش کردن او را در بر دارد، یادآوری کند که سعدی به این بخش ا...

اکسیر از آرایه های ادبی نیز فراوان بهره گرفته، از جمله ایهام و گونه های آن و با این شیوه ادبی، هنرنمایی بسیار کرده است. لفّ و نشر و خلاف آمد و تمثیل (اسلوب المعادله) نیز از دیگر آرایه های چشمگیری هستند که به فراوانی مورد استفاده وی قرار گرفته است. از نظر معنایی غزل او عاشقانه است و رنگ عشق مذکّر در آن آشکار. مضامین عرفانی، اخلاقی، پند و اندرز و... نیز در جای جای شعر او دیده می شود. شرح این نکته ه...

حسین منزوی(83-1325هـ.ش) از شاعران معاصر است که هم در زمینه غزل و هم شعر نیمایی و سپید و دیگر قالب های شعری طبع آزمایی کرده امّا بیشترین شهرتش را مدیون غزل های پرمایه و تأثیرگذار خود است. از ویژگی زبانی شعر او می توان به زبان نو و معاصرانه غزل و تلاش در نزدیک کردن آن به زبان محاوره اشاره کرد. بیش از هشتاد درصد درون مایه اشعار او را عشق و مضامین مرتبط با آن تشکیل می دهد. مضامین سیاسی و اجتماعی ش...

سیّد حسین طباطبایی متخلّص به نیاز جوشقانی از شاعران توانا و کم شناخته سبک بازگشت است که متاسّفانه در تذکره ها و تاریخ ها مطلب چندانی از او نیامده است. از همین اطّلاعات اندک برمی آید که او شاعر و خوشنویس بزرگی در قرن سیزدهم بوده است. نیاز در شاعری به ویژه غزل سرایی توانایی بالایی داشته است و بررسی شعر او نشان می دهد که او را باید از برجستگان سبک بازگشت به شمار آورد. همه ویژگی های سبک بازگشت به ظراف...

ادبیّات تطبیقی به عنوان سبکی نوین از سبک های پژوهش ادبی، حوزه های پژوهشی مختلفی را مورد بررسی قرار می دهد، یکی از این حوزه ها، بررسی جریان های فکری و نگرشی دو شاعر یا نویسنده است چرا که در ادبیّات تطبیقی بیش از هر چیز می توان به نقاط وحدت اندیشه و نگرش بشری نسبت به یک موضوع پی برد، معمولاً هر شاعر و نویسنده با سرودن شعر و بیان نوشته خود در پی تبیین نگرش و جهانبینی خودنسبت به یک موضوع است. از همین ...

عشق در خلق شاهکارهای ادبی نقش بسزایی داشته و جلوه های گوناگونی در آثار ادبی دارد. در مقاله حاضر به شیوة تطبیقی عشق در غزلیات سه شاعر بزرگ ادب فارسی مولانا، سعدی و حافظ بررسی گردیده و بر مبنای گزینش برخی غزلیات آنان، ابیات حاوی نظرات مشترک و متفاوت آن ها در باب عشق بیان شده است. تطبیق عقاید بزرگان ادبیات همچون مولانا، سعدی و حافظ دربارۀ عشق می تواند در روشنگری پیچیدگی های این موضوع جهان شمول موث...