جلیل آهنگرنژاد، شاعری از گیلانغرب است که شعرش بازتابی از محیط و طبیعت کوهستانی و زیبای منطقۀ وی است. شاعر در دیوان «نرمه­واران» از عناصر طبیعت مانند: بهار (وه­هار)، گنجشک (ملوچگ) و ... بهره گرفته است. وی به خوبی از رنگ‌ها بویژه کال (سبز کمرنگ) در شعر خویش استفاده کرده­است. تشخیص، حسامیزی و تکرار در شعر وی بسامد درخور توجهی دارد. شاعر در زمینۀ هنجارگریزی واژگانی و استفاده از کلمات قدیمی که رونق ...

حافظ، شاعر و عارف قرن هشتم هجری، بی گمان یکی از مؤثرترین چهره های شکل دهنده به فرهنگ و ادبیات ایران به شمار می رود. غزلیات وی که حاوی نگاه عرفانی او به طبیعت است با رویکردی اختصاصی عناصر طبیعت را آیه های خداوند به شمار آورده است. بر خلاف دیدگاهی که معتقد به نگاه رمز آمیز هنرمندان مسلمان به طبیعت است، این مقاله در صدد توضیح مفهوم دقیق آیه نگری و نگاه طبیعت دوست هنرمند مسلمان است. در این نگاه، طب...

مقایسۀ آثار سهراب سپهری، شاعر معاصر ایران و جبران خلیل جبران، شاعر و نویسندۀ معاصر عرب، در حوز‌ۀ ادبیّات تطبیقی مکتب آمریکا می‌گنجد، زیرا میان سپهری و جبران تأثیر و تأثّری نبوده است.                             یکی از وجوه مشترک میان نوشته‌های این دو هنرمند، طبیعت‌گرایی است که در آثارشان به مثابۀ آرمان‌شهر قرار گرفته است. این دو ادیب در این آرمان­شهر برای رسیدن به ملکوت، وحدت و دوری از شهر آراسته...

در روند تبدیل کلام از سطح عادی به سطح ادبی و هنری، تصاویر شاعرانه ‏یا صور خیال نقشی انکارناپذیر دارند. تصویر‌آفرینی‌های هر شاعر، ریشه در زندگی ‏بیرونی و درونی و شخصیت آن شاعر دارد که آگاهانه یا ناآگاهانه در شعر او تجلی ‏می‌یابد.‏ از برجسته‌ترین زمینه‌های استفاده از تصاویر، توصیف طبیعت است. در ‏میان توصیفات متنوع و رنگارنگ از طبیعت در شعر فارسی، منظره‌ی طلوع و ‏غروب، درخششی خاص دارد.‏ هدف کلی ...

از میان شاعران صاحب سبک معاصر، سهراب سپهری شاعری است که شعرهایی با رنگ و بو و نگرش عرفانی دارد. با توجّه به عرفانی بودن برخی از این اشعار و نیز سرآمد بودن سپهری در میان شاعران عصر خود، بررسی مقایسه­ای میان عناصری چون عشق، غم و مرگ در اشعار سپهری و مولوی می­تواند نشان دهد چه شباهت­ها و تفاوتهایی در نگاه این دو شاعر وجود دارد. این سه عنصر از عناصر اصلی و مفاهیم مشترک انسانی است که نوع نگاه شاعران ...

طبیعت و پدیده هایش همواره الهام بخش شاعران بوده اند و آنان از دیرباز تاکنون، دربیان اندیشه ها وذهنیات خود از عناصر متعدّد طبیعی بهره جسته اند.زیبایی، تنوّع و فراوانی پدیده های طبیعت در اطراف شاعران و از جمله شاعران سرزمین ما، به اضافه قابلیت کم نظیر اجزاء ریز و درشت طبیعت برای ملموس و محسوس ساختن عواطف وافکار، استفاده از عناصر را در شعر سنتّی و معاصر ما پرشمار و تعین کننده ساخته است، به گونه ای که...

بخشی از تدابیر اقلیمی برای سازماندهی زندگی و محیط‌های مسکونی سالم در متون طب دورۀ اسلامی تحریر شده است. پزشکان قدیم حفظ سلامتی انسان را به‌عنوان هدف اصلی طب، وابسته به تعامل و سازگاری انسان با محیط اقلیمی، با تکیه‌ بر انطباق ساختاری مزاج انسان با عناصر چهارگانه طبیعت، دانسته‌اند. این مقاله سابقۀ دانش اقلیمی قدما را در زمینۀ تعامل انسان با محیط طبیعی و مصنوع، با تکیه‌ بر روش تفسیر تاریخی متون طب...

شناخت بسامدهای طبیعت‌گرایانه در شعر منوچهری و مولانا می‌تواند راه را برای شناخت بهتر ساختار مفهومی تصویرگری در شعر آنان هموار سازد. بی‌تردید جذابیت و جاذبه ‌آفرینی‌های منوچهری از بازنمایی اجزاء طبیعت در شعرش منحصر به فرد است. استاد شفیعی کدکنی در حوزه تصویرهای حسی و مادی طبیعت، از او به عنوان بزرگ‌ترین شاعر در طول تاریخ ادب فارسی یاد می‌کند. مولانا ن...

عشق به طبیعت و زیبایی های آن منشاء آفرینش بسیاری از آثار هنری بوده است. لکن برای شهود حقیقت زیبایی در طبیعت ، نمی توان تنها به نظاره ای سطحی بسنده کرد. طبیعت صدورت اشیا درمکان است تجلی ای از این صیدورت در اثر نقاشی به مثابه نمودهایی از خط، نقطه، سطح و... تحقیق می پذیرد. نقطه به ما می گوید کجای جهانیم ، چرائیم ، چونیم ، کیستی و چیستی نشانه ها از نشان متحد و پهناور نقطه نشات میگیرد. در هنرهای تجس...

یکی از کارآمدترین ابزار برای توضیح مفاهیم عرفانی، «تصویر» است. تجربیات وصف ناپذیر روحانی و امور ناشناختۀ عارفانه، به وسیلۀ تصاویر ادبی قابلیت تجسّم و انتقال می­یابند. نقش طبیعت و عناصرش در انواع تصویرپردازی به خصوص تصویرسازی عرفانی، همواره قابل توجّه بوده است. پدیده­های متعدّد و متنوّع طبیعی، کارکردی بی­­نظیر در ملموس ساختن امور ماورایی دارند؛ کاربرد طبیعت در تصویر، یکی از بارزترین شگردهای عرفانی­-...