شعر فارسی علاوه بر آنکه نمایانگر اندیشه‌ها و احساسات شاعران است، تجلّی‌گاه افکار، اعتقادات، آداب، رسوم، و فرهنگ حاکم بر جامعة ایشان نیز هست. از این‌رو بررسی عناصر فرهنگ عامّه در شعر شاعران، از دو دیدگاه، قابل توجه و حائز اهمّیت است: یکی استخراج ویژگی‌های فرهنگی این عناصر از خلال شعر شاعران، و دیگر نقد و بررسی شیوة بهره‌گیری شاعران از این عناصر در هنرپردازی‌های شاعرانة خویش. از جملة این عناصر که در...

قبـل از اسلام در منطقه جزیزﺓ العرب همانند سایر مناطق ، نگرش منفی به زن نگـاه غالب بوده است. اسلام این نگاه را متحول کرد. خلقت یکسان زن ومرد در گفتمان قرآن، تساوی آن ها را در کسب ارزش های معنوی وعدم تفاوت در مشارکت اجتماعی زن ومرد را به دنبـال داشت. این بینش در گفتمان نبوی با حضور زن در اجتماعات دینی و در عرصه ی علم آموزی و مشارکت در امور جنبه‌ ی عینی و عملی به خود گرفت. با رحلت پیامبـر(ص) ار...

ارزش ها و ضدارزش های جاری در هر فرهنگ، از مؤلفه هایی هستند که می توان در اسطوره ها و برخی آثار هنری بازجست. در پژوهش حاضر، که به روش اسنادی انجام شده، محتوا و دیدگاه های مختلفِ موجود درباره ی منظومه ی درخت آسوری که به زبان پهلوی است و به احتمال زیاد به پیش از اشکانیان هم برمی گردد، معرفی شده است. عناصری را که در متن منظومه دلایل برتری یک طرف بر طرف دیگر و به عبارت دیگر ارزش تلقی شده اند، استخراج...

     سازمان های فرهنگ ساز موجودیت های فرهنگی هستند که قادرند بر محتوای فرهنگ در جامعه تأثیر بگذارند و فرهنگ حاکم بر جامعه را حفظ و تقویت، یا آن‌که در آن تغییر و تحوّل ایجاد کنند. بدون تردید همان‌گونه که سازمان ها از فرهنگ اجتماع و محیط خود اثر  می پذیرند، فرهنگ حاکم بر سازمان‌ها نیز بر افراد جامعه اثر می گذارد. سازمان‌ها، باورها، ارزش ها و هنجارهای خود را به اجتماع منتقل می کنند. این تعامل دوطرف...

ظاهرا بسیاری از مشکلات محیط زیستی از کمبودها – آلودگی ها و تخریب ها ناشی از استفاده بی رویه انسان از منابع طبیعی و بی توجهی به پیامدهای مختلف صنعتی و اقتصادی است که البته نظر کاملا نادرستی نیز به نظر نمی رسد – ولی ریشه اصلی معضلات را در حذف توجه به معنویت – در بی توجهی به معنای طبیعت و عناصر آن که در فرهنگ ها تعریف شده اند می باید جست و جو نمود . تفکر کمیت گرای دوران معاصر همچنان که معماری – سا...

اصولاً در جوامعی با تنوع فرهنگی فراوان همانند ایران، به دلیل متفاوت بودن ویژگی های فردی و شخصیتی و نیز ظرفیت های محلی و منطقه ای، میزان پذیرش برنامه های توسعه در مناطق مختلف کشور، متفاوت است. از این رو، در نظر گرفتن جوامع دهقانی به عنوان بافتی همگن و یکپارچه از سوی مصلحان توسعه روستایی، بیهوده است. در مقاله حاضر، در قالب پژوهش های کلاسیک نوسازی و با رویکردی انتقادی، به بررسی رابطه بین عناصر خرده...

واگرایی جامعه و حکومت و تقابل عناصر ایرانی با فرهنگ مغولان، که درپی عملکرد آنهادر عهد هجوم و چند دهه نابسامانی پس از آن حاصل شده بود، با تشکیل حکومت ایلخانی تعدیل شد و عناصر ایرانی را به هم‌گرایی با مغولان و تعامل با ایلخانان سوق داد. تعامل مذکور، سیاستی حساب‌شده در جهت تعدیل مشی حکومتی مغول، در برخورد با جامعه و اقتصاد و تلاش در راستای مهار رفتار مغولها و همنوایی با عناصر بومی بود. اگر سلسله ت...

این مقاله، به تشریح مفهوم فرهنگ استراتژیک و برداشت سه نسل از متفکران در قالب سه گفتمان، در خصوص این مفهوم، می‏پردازد. فرهنگ استراتژیک، اولین بار به عنوان متغیر مستقل در تبیین رفتارهای استراتژیک مطرح گشت. طرح این مفهوم، به معنای پذیرش عواملی غیر از عوامل ساختاری ـ مادی در تحلیل رفتارهای استراتژیک بوده است. در این خصوص، سه گفتمان در سه دهه پدید آمد که هر سه نیز تمرکز خود را بر رابطه میان فرهنگ اس...

آب و عناصر وابسته به آن در فرهنگ ایران آن‌قدر با اهمیت است که شاید بتوان به پشتوانه آن‌یک دایره‎المعارف بزرگ دربارۀ آب نوشت . سرزمین ایران، دیار احترام نهادن به آب است . در آثار مکتوب و شفاهی و باورهای کهن مردمان این سرزمین می‌توان به وضوح احترام و تقدس ویژه را، نسبت به آب دریافت . آب در بیشتر باورهای کهن ایرانی ، پاک‌کننده و شویندۀ گناه است . پیدایش و بقای گروه‌های انسانی ، بدون وجود آب غیرقاب...

ترجمه یکی از مهم‌ترین مسائل فرهنگی معاصر است؛ زیرا وظیفة مترجم تنها جایگزینی الفاظ نیست، بلکه به عنوان یک میانجی، سعی در ایجاد نوعی هماهنگی بین فرهنگ ملّی و فرهنگ مبدأیی دارد که دارای عادات و رسوم خاصّ خود است. این مسأله کار مترجم را دشوار و مأموریّت او را با پیچیدگی همراه می‌سازد. نیومارک، دانشمند و نظریّه‌پرداز آمریکایی در حوزة ترجمه، روش‌هایی را برای ترجمة عناصر فرهنگی پیشنهاد داده که در محافل ع...