سابقه و هدف:  اخلاق حرفه ای از موضوعاتی است که در سالهای اخیر به طور فزاینده مورد توجه قرار گرفته است. با این حال در آثار طبی کهن ایران، منابع ارزشمندی در این زمینه وجود دارد که مورد غفلت واقع شده است. در این مقاله سعی بر آن است که برخی کدهای اخلاقی در کتاب المعالجات البقراطیه ابوالحسن طبری حکیم قرن 4 هجری مورد بررسی قرار گیرد. مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش مروری- تحلیلی  و با رویکرد توصیفی ...

در دهه‌های بیست و سی شمسی، سنگینی بار شکست، رنج از مرور گذشته و احساس دلهره از تصوّر آینده، نویسندگان روشن‌فکر ایرانی را به انواع گریز‌ها فرا می‌خواند. نویسندۀ نسل شکست می‌کوشد با داستان‌های تمثیلی و با پناه‌بردن به روایت‌های اساطیری، خوانندگان خود را تسلّی دهد. در این دوره، افسانه به دلیل غرابت و ابهام آن، موردتوجّه نویسندگان قرار می‌گیرد و اساطیر هم برای بازآفرینی شخصیّت و روحیۀ فروکوفتۀ جامعه، ب...

این مقاله، پس از مقدمه­ای کوتاه درباره مفهوم وزارت در ادب فارسی، به بررسی زندگی وزیران عصر حافظ پرداخته است. خواجه عمادالدین محمود کرمانی، خواجه برهان­الدین فتح الله، خواجه قوام­الدین محمد صاحب عیار و جلال­الدین تورانشاه، چهار وزیری هستند که حافظ به آنها علاقه ویژه داشته و اشعاری در ستایش آنها سروده است. بررسی اشعار حافظ در ستایش وزیران یاد شده، با نگاهی تاریخی موضوع اصلی این مقاله است. مطالعات...

اسلام دینی فراگیر و جهان شمول است و از همان آغاز ظهور, خود را در حصارهای تنگ نژادی و قبیله ای محدود نساخت از همین روی پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری در راستای رسالت جهانی خویش, با ارسال نامه هایی به سران ممالک هم جوار حجاز, ایشان را به اسلام فراخواند. طبری مورخ معروف در کتاب خود متن سه نامه از نامه های پیامبر(ص) به نجاشی ـ حاکم حبشه ـ, خسرو پرویز ـ شاهنشاه ایران ـ و هرقل ـ امپراتور روم شرقی ـ ...

نشان دادن توانش­های ارتباطی متون قرآنی با برخی از حوزه­های نوین اندیشگانی در جهان امروز، از مهمترین رسالت‎های دانشمندان مسلمان است. این مقاله با همین هدف نگاشته شده است و نگارنده، قصّه حضرت هود (ع) را در ترجمه تفسیر طبری از دیدگاه نظریّه ریخت­شناسی ولادیمیر پراپ بررسی کرده است. شمارگان شخصیت­ها و خویش­کاری­های آن­ها، همچنین طرح برآمده از توالی خویش­کاری­ها در قصّه حضرت هود (ع) با نظریّه پراپ و تبصر...

التاریخ­الباهر فی‌­الدولة­الاتابکیة نوشتۀ ابن اثیر (د.۶۳0 ﻫ.) یکی از نمونه­های برجستۀ تاریخ­های دودمانی در سنت تاریخ­نگاری اسلامی است و در آن، زندگی و شخصیت اتابکان زنگی و رویدادهای عصر ایشان در جزیره و شام گزارش شده است. در این مقاله گزارش­های ابن اثیر از اتابکان زنگی، به صورت جدا از یکدیگر ارزیابی شده تا نشان داده شود که تصویر وی از زنگیان بی­طرفانه است یا جانبدارنه...

ترجمۀ تفسیر طبری، فراهم آمده در زمان سامانیان، قدیمی‌ترین ترجمۀ فارسی قرآن و از قدیمی‌ترین کتب نثر فارسی است. بررسی ویژگیهای نثر این کتاب که مطابق با نثر معیار آن روز و دور از حالت روایی و شاعرانه است، می‌تواند به خوبی بیانگر زبان نثر اوایل دورۀ فارسی دری باشد. در این مقاله‌ ما به بررسی شش ویژگی افعال متعدّی، پیشوند در فعل، مجهول و انواع آن، صیغۀ دعایی، لازم یک شخصه و استعمال افعال متروک و مستعم...

ابوالعبّاس قصّاب آملی از مشایخ بزرگ قرن چهارم، پیر و مراد ابوسعید ابوالخیر، ابوالحسن خرقانی... و خود نیز مرید محمّدبن عبدالله طبری بود.وی مردی امّی بود که با وجود امّی گری اش از ظرایف و دقائق علم توحید مشکل گشایی می کرد وغوامض آن را برطرف می ساخت. نگارنده دراین مقاله پس از معرّفی این شخصیّت، به شرح و بسط سخنان وی،همراه با تجزیه و تحلیل نظر عارفان درباره ی وی،پرداخته است.

عمادالدین نسیمی، از شاعران متعهد شیعی، با عاطفه ای صادق و قلمی ساده و روان، اشعاری زیبا و دل انگیز در مدح و رثای پیامبر9 و اهل بیت: ایشان به زبان ترکی سروده است. دیوان ترکی این شاعر نام دار ایرانی، بیان گر بخشی از فرهنگ و ادبیات این مرز و بوم است که تاکنون از لحاظ علمی به آن توجه نشده و غبار فراموشی هم چنان بر صفحات آن سنگینی می کند. این پژوهش که اساس آن توصیف و تحلیل است، به تحلیل بن مایه های ...

در مقاله مختصر مضمون و محتوای یکی از آثار گرانبهای ترجمه‌ی عصر 10 «ترجمه‌ی تفسیر طبری» بررسی گردیده، بعضی ویژگی‌های لغوی و کلمه‌سازی آن به رشته‌ی تحلیل کشیده شده است. با ذکر مواد فاکتولوژی (factology) فراوان و تحلیل آن‌ها از نگاه زبان‌شناسی نشان داده شده است که اثر مذکور در انعکاس نمودن ثروت‌های غنی زبان نیاکانمان مقام شایسته‌ای دارد. تدقیق کامل زبان اثر می‌تواند بهر آشکار نمودن بسیار نکته‌های ...