بر مبنای دیون ناشی از قرارداد یا اسباب غیرقراردادی، عقودی می‌تواند شکل گیرد که این عقود به عقود تبعی معروف است. برخی از این عقود تبعی، سبب اسقاط دین می‌شوند، مانند عقد ضمان، حواله و تبدیل تعهد و برخی از این عقود صرفاً وثیقه و اطمینان جهت حصول آن دین اصلی می‌باشند مانند عقد رهن و کفالت. پس از انعقاد این عقود تبعی ممکن است در دین اصلی یا عقد منشأ آن دین، تغییراتی از قبیل فسخ یا اقاله حاصل شود؛ در ...

قبض در عقود رضایی از آثار عقد محسوب می گردد و حتی درصورت عدم تحقق آن به مقتضای ذات عقد که انتقال مالکیت است، خدشه ای وارد نمی شود اما در برخی قراردادها نظیر بیع صرف، رهن، هبه علاوه بر ایجاب و قبول، قبض موضوع عقد نیز حائز اهمیت و لازم است چرا که ممکن است در بعضی شرط صحت و انعقاد و در برخی شرط لزوم عقد باشد. همچنین قبض علاوه بر اینکه موجب وفای به عهد و اجرای قرارداد و عامل تشخیص ما فی الذمه و موج...

پذیرش نهادهای حقوقی با ارزشی همچون عقد ضمان و عقد حواله در فقه اسلام و قانون مدنیکشورمان، ناشی از نگرش مثبتی است که نظام حقوقی اسلام نسبت به امکان تصور جدایی دین(بهعنوان جنبه ی منفی تعهد) از شخصیت مدیون و به تبع آن امکان انتقال ارادی دین دارد. بر همین مبنادر حقوق ایران با پذیرش مبانی انتقال ارادی دین،علاوه بر اینکه چهره های متنوعی از این تأسیسحقوقی در قوانین مختلف از جمله قانون مدنی، قانون تج...

در پژوهش حاضر، آثاری که بطلان یا فساد معامله می تواند بر مال مأخوذه (مقبوضه) داشته باشد، مورد بررسی قرار می گیرد و دیدگاه های برخی از فقهای امامیه و حقوقدانان ایران در این زمینه بیان می-شود. فقهای امامیه، تأثیر بطلان عقد بر مال مأخوذه را در عدم انتقال ملکیت، ضمان عین و منافع (اعم از مستوفات و غیرمستوفات)، حرمت تصرف، وجوب رد فوری مال و جبران خسارت، بر می شمارند. قانون مدنی نیز در مواد 308 و 311 ...

چکیده لزوم جبران خسارت های وارده بر اموال و جانهای مردم برای نیل به امنیت در زندگی اجتماعی جایگاه ویژه ای در حقوق اسلامی دارد، هر روز به علل مختلف میان مالک و ملک خود فاصله می افتد، در این رساله روشن می شود که افزون بر منافع مستوفات (بهره برداری شده) منافع غیر مستوفات (بهره برداری نشده) نیز مورد ضمان هست . در بررسی مفهوم ضمان منافع غیر مستوفات با عناوینی مانند «عدم النفع» و «تفویت منفعت» روبر...

ضمان عهده از جمله تاسیسات حقوق اسلامی است که علاوه بر فقه امامیه در قانون مدنی نیز پذیرفته شد، فقهای حنفی آن را با عنوان (کفالت درک ) تجویز نموده اند. ضمان عهده بر خلاف تعریف فقهای امامیه از ضمان موجب بری الذمه شدن مضمون عنه نمی گردد. ضمان عهده بر خلاف تعریف فقهای امامیه از ضمان موجب بری الذمه شدن مضمون عنه نمی گردد. ضامن عهده در این تاسیس حقوقی متعهد می گردد در صورتی که مبیع یا ثمن مستحق للغیر...

از جمله عقود مستحدثه و جدیدالورود در نظام حقوقی فعلی «بیمه» می‌باشد که طرفداران و مخالفانی را در مسیر پیدایش خود برانگیخته و هر کدام با استناد به دلایلی به توجیه و اثبات نظریّه خود پرداخته‌اند. از عمده دلایل مخالفان عقد بیمه، غرری‌بودن عقد بیمه می‌باشد؛ از طرفی این گروه عقد بیمه را از مصادیق «ضمان ما لم یجب» و قمار دانسته و عقد بیمه را عقدی معلّق و باطل می-دانند. در این مقاله تلاش شده است تا با ن...

یکی از مسائل مهم درباب مهریه مسئولیت و ضمان زوج در فروض تلف، عیب و نقص مهریه معین می باشد. این مسئله یکی از مسائل پر کاربرد در نظام حقوق خانواده است. ماده ی 1084 قانون مدنی در این مورد می گوید: «هرگاه مهر معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد معیوب بوده و یا بعد از عقد و قبل از تسلیم معیوب یا تلف شود شوهر ضامن عیب و تلف است.» در رابطه با این ماده و تبیین آن ابهامات یا سوالات متعددی مطرح است. این ...

در این تحقیق ارکان عقد مضاربه یعنی سرمایه، سود و کار عامل در فقه امامیه ، فقه اهل سنت و حقوق موضوعه ایران بررسی شده اند. نتایج حاصل عبارتند از : 1) سرمایه باید عین باشد و مضاربه با دین و منفعت باطل میباشد. 2) از شرایـط اساسی عقـد مضـاربه وجـه نقـد بـودن سرمـایـه است و مضـاربه با کالا صحیح نمی باشد. 3) از شرایط اساسی در عقد مضاربه ، معلوم و معین بودن سرمایه مضاربه است. 4) اگـر ارزهـای خـارجی...

با دقت در موارد پراکنده قانون مدنی می توان به این نتیجه رسید که امین در عقود امانی سه تعهد عمده دارد که عبارتند از: حفظ مال مالک، رعایت حدود اذن و رد مال امانی . مهمترین تکلیفی که در اثر عقود امانی ، امین به عهده می گیرد، حفاظت از مال مالک می باشد . امین باید مانند یک مالک دلسوز از مال امانی نگهداری بنماید. همچنین از آن جا که امین نائب و نماینده ی اذن دهنده (مالک) می باشد، باید در تصرفات خود ح...