مفهوم "ولایت" از اساسی ترین مفاهیم اعتقادی صوفیه و تشیع است، از همان ابتدای شکل گیری تصوف در قرن اول به تدریج این مفهوم وارد تصوف اسلامی شد و در قرن سوم توسط حکیم ترمذی پایه های ایدئولوژیک آن شکل گرفت. به مرور زمان این اندیشه توسط نویسندگان و شاعران عارف تکامل و بسط پیدا کرد، تا اینکه در مثنوی مولوی ساختاری منسجم پیدا کرد. از دیدگاه عرفان اسلامی ولایت مقامی اکتسابی است که سالک پس از پیمودن مس...

یکی از مهم ترین جلوه های عرفان در میان ادیان و مکاتب مختلف معرفتی، «حقیقت جویی» عارفانه سالکاان طریقت و ناتوانی انسان جست وجوگر از درک ذات آفریدگار دو عالم است؛ موضوعی که از دیرباز در تاریخ عرفان و فلسفه، به ویژه در مقوله ی معرفت سنجی (اپیستومولوژی) و هستی شناسی (اُنتولوژی) جایگاهی مهم و بحث انگیز داشته و ذهن و زبان بسیاری از اهل تحقیق و معرفت را به خود مشغول داشته است. بر همین اساس، برآنیم این ...

عرفان خراسان از قرن سوم تا قرن ششم ه.ق. بیشترین گستردگی را در فرهنگ و ادب پارسی داشته و از قرن ششم به بعد، خاصّه از قرن هفتم، عرفان نظری با ظهور محیی‌ الدین‌بن‌ عربی گستردگی بیشتری یافته‌است. آنچه موجب شکل‌گیری عرفان نظری و عملی شده‌؛ نوع نگاه متفاوت عارفان به مقولۀ وحدت است. علی‌رغم پژوهش‌های بسیار دربارۀ وحدت / توحید، به مسئلۀ خلق در کنار حق و تفاوت سلوک در ارتباط با مقولۀ وحدت توجه نشده‌است. ...

در این پایان نامه که با موضوع «نقش باور به امامت در سامان دهی شیوه زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث» می باشد، به چند مطلب و نکته مهم پرداخته شده است. در ابتدای تحقیق، به نکاتی پیرامون تبیین مسئل? امامت پرداخته شده، گرچه برای این پایان نامه، بحث امامت مبحثی ثابت شده است امّا بنابه دلایلی لازم دیده شده که فصلی را در مورد مسئل? امامت قرار داده و نکاتی پیرامون آن بیان شود و از طریق برهان عقلی و نقلی (قر...

چکیده بررسی سیر تاریخی کاربرد معنوی و عرفانی از موسیقی، علاوه بر صحه گذاردن بر قدمت تاریخی «موسیقی عرفانی»، کاشف از تفاوتی است آشکار میان نگاه عرفان اسلامی و عرفان­های دیگر به موسیقی. موسیقی عرفانی در عرفان اسلامی، حاصل سیطره تفکرات عرفانی و شهودی بر عالم ادبیات و در پی آن، آمیختگی «عرفان ادبی» با عالم موسیقی است. واسطه پیدایش این نوع موسیقی، در حقیقت عرفان ادبی است. از آن جا که «موسیقی عرفانی...

در تعریفی از عرفان ( با توجه به اینکه جامع و مانع نیست ) می توان گفت ، عرفان جریانی است معرفت بخش که شامل تجربه هایی شهودی ، همراه با کشف و اشراق است . این امر ادراکات و دریافت هایی را برای عارف در پی دارد که می توان آن را معرفت عرفانی نامید . معرفتی که مسیری متفاوت از علم را -که بیشتر با برهان و استدلال سرو کار دارد - طی می کند . بیان اینگونه تجربیات و دریافت ها و معارف عرفانی نیز از طریق زبان...

این رساله مشتمل است بر : مقدمه ( حرفی از هزاران) که در آن به موضوع و روش کار و تاریخچه موضوع می پردازد. فصل اول ( سفر به آسمان ) که به تعریف تفسیر ، در قالب تمثیل های گوناگون – که نشانگر معنای حقیقی تفسیر است – اختصاص دارد. فصل دوم ( نردبان آسمان) که در آن به تاریخ تفسیر و چگونگی پدیدآیی روش های تفسیری و یاد کرد تفاسیر در هر یک از روش ها و ... اشاره نموده است . فصل سوم ( اسطرلاب آسمان) مشتمل بر...

عرفان نظری از علومی است که در حدود قرن هفتم هجری در جهان اسلام، عمدتا به ابتکار محیی الدین ابن عربی شکل گرفت و از آن زمان تاکنون در حوزه های معنوی و حِکمی اسلامی مطرح بوده است. این علم عهده دار ارائهٴ جهان بینی عرفانی است و در آن یافته های شهودی عرفا تجزیه و تحلیل و احیانا بر دعاوی آنان استدلال عقلی یا نقلی می شود. اما استخراج یک جهان بینی نظری از تجربه های عرفانی، هنگامی میسر است که اولا شهود ع...

ابوسعید ابوالخیر از عارفان مکتب خراسان است که اندیشه‌های این مکتب با اندیشه‌های هندی قرابتی فراوان دارد. سپهری نیز از شاعران بنام معاصر است که درباره شعر او، بویژه اندیشه‌های عرفانی اش سخنانی فراوان گفته شده است. برخی شعر او را دارای مبانی عرفان ایرانی اسلامی، برخی دارای مبانی عرفان هندی و شرقی و برخی تهی از عرفان دانسته‌اند.  گزینش واژگان مدخلی است بر طرز تفکر شاعران لذا پژوهنده یکی از راه‌های...

در باب چیستی عرفان برخی معتقدند عرفان چیزی نیست جز نگاهی هنری به الهیات و دین. در این مقاله با روشی توصیفی، تحلیلی و انتقادی در پی پاسخ‎گفتن به این پرسش‎ایم که آیا این دیدگاه در نشان‏دادن ارکان و ویژگی­های اساسی عرفان موفق بوده ­است. ابتدا گزارشی فشرده از این دیدگاه ارائه شده است. بر اساس این تعریف از عرفان که تحت‌ تأثیر نظریات هنری مکتب فرمالیسم روسی است، عرفان از سنخ هنر است و تخیّل، رمز، عاطف...