از منظر نگارنده، تحمیل مفهوم ژئوپلیتیک بر مقولة معرفتی و عقیدتی شیعه از ابتکارات و بدعت‌های کتاب ژئوپلیتیک شیعه، نوشتة فرانسوا توال است. وی کوشیده است مفاهیم قدیمی‌تر اسلام ایرانی و اسلام عربی را در دایره‌ای محدود‌تر بر شیعه‌گری ایرانی و شیعه‌گری عربی تطبیق دهد. هدف اصلی او در این کتاب آن است تا ژئوپلیتیک شیعه را با هارتلند (مرکزیت) ایران ترسیم کند. نویسنده برای رسیدن بدین مقصو...

فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه‏ و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه‌ هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج ی...

فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه‏ و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه‌ هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج ی...

فردوسی از نامورترین حماسه سرایان دنیا و از افتخارات زبان فارسی است که در اشعار خود از تاریخ ایران باستان و اعتقادات و باورهای کهن ایرانی بهره ها جسته و اثری بزرگ با نام شاهنامه خلق کرده است. جستار حاضر، نگاهی تطبیقی به اثر جاودانه این شاعر پارسی گوی و حماسه هومر شاعر نابینای یونانی است. شاید در اولین نگاه، حماسی بودن این دو اثر نمایان تر باشد؛ اما با نگاهی عمی قتر، می توان دیدگاه برابر و متفاوت...

رباعی از قالب های شناخته شده شعر فارسی است که بسیاری از سخن سرایان ایرانی و از آن جمله جلال الدین مولانا سرودن در این قالب را صدها بار تجربه کرده اند. مولانا از دیرباز با دو اثر برجسته خود، یعنی مثنوی و غزلیات شمس، در کانون توجه بسیاری از پژوهش گران ادبی بوده است و حال آن که جهان رباعیات او نیز مانند غزلیات و مثنوی، پر از تجربه های شاعرانه و هنرورزی هایی درنگ آمیز است. اما ارزش ادبی و هنری رباع...

رباعی از قالب های شناخته شدة شعر فارسی است که بسیاری از سخن سرایان ایرانی و از آن جمله جلال الدین مولانا سرودن در این قالب را صدها بار تجربه کرده‌اند. مولانا از دیرباز با دو اثر برجستة خود، یعنی مثنوی و غزلیات شمس، در کانون توجه بسیاری از پژوهش‌گران ادبی بوده است و حال آن که جهان رباعیات او نیز مانند غزلیات و مثنوی، پر از تجربه‌های شاعرانه و هنرورزی‌هایی درنگ آمیز است. اما ارزش ادبی و هنری رباع...

حسینعلی محفوظ در کتاب متنبی و سعدی مدعی شده که سعدی بسیاری از مضامین ادبی خود را از ادب عرب، به ویژه متنبی، اقتباس کرده است. محفوظ برای اثبات این ادعا، اقدام به دخل و تصرف ناروا در اشعار عربی و فارسی کرده است. همچنین با ارائه شواهد بدیهی و عمومی و نیز مضامین غلط و بی ربط و تکرار آن ها، سعی در نشان دادن تأثیر ادب عربی در اشعار سعدی کرده است. از همه مهم تر، این نویسنده عراقی از شواهدی استفاده کرد...

نوشتار حاضر به تطبیق وحدت وجود در اندیشه ابن عربی با آرای جامی و شبستری در این باره پرداخته است. ابن عربی، در نضج و کمال نظریه وحدت وجود بسیار تأثیرگذار بوده است. شبستری و جامی، در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده هفتم وهشتم هجری، از جمله کسانی هستند که در انتقال اندیشه های  او نقش مهمی ایفا کرده اند. هم صدا با ابن عربی، بیانگر این اندیشه شدند که در هستی، جز حق چیز دیگری وجود ندارد و هر ...

«گفت وگو ی تمدن ها»، به منزله طرح اعتدالی و تفسیرکننده روابط بین الملل، بیان گر نقش مهم ارتباط میان ملت ها در تداوم تمدن ها و ترسیم آینده ای شکوفا در پیش برد اهداف صلح آمیز است. پیش نیاز فرایند گفت وگو ی حقیقی تمدن ها شناسایی ظرفیت های تمدن ها، احترام دوسویه، پذیرش جایگاه صاحبان آن ها، ویژگی های اصیل تمدنی آن ها، و گفت وگو از موضعی برابر است. بدیهی است که عرصه فرهنگ، با لایه های متعدد در تمدن ه...

شعر عربی در صدر اسلام از لحاظ تصوّرات و تخیّلات شعری و زبان با شعر دوره­ی جاهلی تفاوتی ندارد و همان اختصاصات و خشونتهای بَدَوی را که در اشعار جاهلی می بینیم، در این اشعار هم کم و بیش ملاحظه می کنیم و این وضع تا اواخر قرن اوّل ادامه داشت. در این دوره شعر عربی خاص گویندگان تازی بوده است و دیگر اقوام در آن دخالتی نداشته اند، اما از اوایل قرن دوم یعنی اواخر عهد بنی امیّه و اوایل دور­ه­ی بنی العبّاس آثار ن...