نظریه وحدت شخصی وجود ـ به عنوان رأی اخیر ملاصدرا در ساحت وجودشناختی ـ بر بسیاری از مباحث فلسفه متعارف تأثیر بنیادین داشته است. این دیدگاه که طبق آن وجود حقیقی مختص به وجود حق تعالی است و ممکنات صرفا ظهور، نمود، شأن و وصف آن به شمار می‌روند، نافی یکی از مهم‌ترین مبادی حکمت، یعنی اصل تحقق کثرت به حساب می‌آید. ملاصدرا که در دیدگاه تشکیک وجود، تحقق کثرت در عین وحدت را پذیرفته بود، بر تفسیر بسیاری ا...

در مسئله رابطه خدا و جهان ابتدا به سیر تاریخی این بحث در میان فلاسفه مهم یونان و متفکران اسلامی پرداخته شده است. سپس مسایل مهمی که هر یک به گونه ای در تبیین ارتباط خدا و جهان نقش دارند از جمله: کثرت در عالم، عوالم وجود، مبانی فلسفی حکمت متعالیه و شناخت خدای حکمت متعالیه مطرح گردیده است. فاعلیت خداوند و مسایل مختلف آن، اساسی ترین و مهمترین فصل این رساله است که خود دارای دو بخش جداگانه می باشد. ا...

خوشنویسی یکی از هنرهای خاص دوران اسلامی است و خط کوفی- اولین نشانهی ظهور این هنر- از همان ابتدا در پیوند با کلام الهی، اعتبار و ارزش خاصی را برای آن رقم زده است. این پشتوانهی معنوی به همراه حضور در عرصههای مختلف موجبات ظهور انواع کوفی را فراهم ساخت که ادوار و فرهنگهای مختلف سهم عمده ای در پروراندن ویژگیهای منحصربهفرد آن داشتند. در این میان سامانیان با احیای سنتهای هنری کهن، کیفیات و صفات ایرانی...

همۀ موجودات عالم آ یینۀ جمیع اسما و صفات الهی هستند و هر موجودی ظهور یک اسم و اسم همان معنا است. انسان معمار )جانشین الهی( دارندۀ صفت خلاقیت، فاعلیت و ولایت، طراح و ساما ن دهندۀ فضای حیات برای تعالی و تکامل انسا نها است، معمار (فاعل) با اسمای تقابلی جمالی و جلالیزیبا یی و عظمت لطف و قهر، طرح خود را به منصۀ ظهور م یرساند که، هر دو صفت جمالی و جلالیتحت ولایت الهی و تعامل معمار با هستی بروز و تجلی...

در سوره قلم، آیات 42-43 یکی از ویژگ یهای قیامت با تعبیر "یوم یکشف عن ساق » به تصویرکشیده شده، که کنایه از رفع حجاب عزت است و در پی آن ذلت بندگان با فرمان عمومی برایسجده به نمایش گذاشته میشود. در این جستار با بهره گیری از مبانی عرفانی و تفاسیر روایی شیعهبه چهار پرسش مطرح شده دربارة این فراخوان پاسخ داده شده است: عمومی بودن این فراخوان،فایده و حکمت سجده در قیامت، عدم استطاعت مشرکان، و سجده در پیش...

عقل فعال در فلسفه اسلامی، عقل دهم از سلسله عقول دهگانه مشائی است که فعلیت عقل بالقوه انسانی در سایه اتحاد یا اتصال به عقل فعال تحقق می­یابد. این حقیقت عقلانی در حکمت اشراق نقش وسیعتر و جذابتری را ایفا می­کند. این پژوهش بر طبق سنت روش­شناسی مطالعات تطبیقی به تحلیل و تطبیق آرائ اشراقی سهروردی و اندیشه شیعی می­پردازد. یافته­ها: 1- عقل فعال در حکمت اشراق، حقیقت ثابت ولی ذومراتب است که در نخستین تج...

0

ما جهان و اشیاء را زیبا می یابیم؛ اما سؤالاتی بی درنگ ذهنمان را می خلد: «چرا جهان به جای اینکه زیبا نباشد، زیباست؟» و «چرا انسان ها به وجود زیبایی معتقدند؟». این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر هستی شناسی صدرایی، زیبایی را مساوق وجود و امری مشکک معرفی می کند و همچنین آن را دارای مظاهر و ذاتی کل هستی می شمرد. فاعل زیبایی جهان همان واجب الجمال یا حقیقت عینی زیبایی است. از آنجا که خارج ا...

در جهان­بینی مولوی، «انسان» یکی از محوری­ترین مسائل است و باقی آفرینش حول او و هدفش می­چرخد. در کنار آن، در رشته­ی جمادات، «کوه» یکی از برجسته­ترین موجودات عالَم، و در همه­ی اساطیر و ادیان الهی و غیرالهی مکانی مهم و مقدس به شمار می­آید. در آثار مولوی نیز کوه از رمزهای کلان و حاوی تصویرپردازی­های بدیع است. پرسش این پژوهش آن است که در آثار مولوی کوه و انسان چه تقابل­ها، تشابه­ها و اتصال­هایی با یک...