در اسطوره­های رستاخیزی ویرانی و آبادانی جهان امری ناگزیر می‌نماید. همان‌گونه که جهان در آغاز از جفتی اوّلیّه تکثیر شد، در اساطیر پایان جهان نیز سخن از جفتی در میان است که جهانِ نو را از تخمه خود پر خواهند کرد. با توجّه به اینکه در بینش اسطوره‌ای، واقعیّت عبارت است از عمل تقلید از یک نمونه مینوی یا ازلی، این جفت‌های نرینه و مادینه عمل آفرینشِ زوج نخستین را تجدید و تکرار می‌کنند. از دیگر سو عمل آفرینشِ ...

باد، این قدرت نیرومند و نامرئی طبیعت، که بخش بزرگی از اساطیر کهن ایرانی را به خود اختصاص داده است، با نام های «وای» یا «وایو»، «وات»، «واته» و...در گستره ی اساطیر ایران و برخی ملل دیگر، چهره های متفاوت و پیچیده و مرموزی دارد. در باورهای ایران باستان، ایزدی است که دو چهره ی کاملاً متضاد دارد؛ یکی وایِ خوب با صفات سازنده، مبارک، برکت دهنده و حامی آفرینش نیک و دیگر وایّ بد با صفات ویرانگر، شوم ، ترسن...

موضوع مقالة حاضر، بررسیچرایی گاوسر بودن گرز فریدون است. ازآنجاکه این سلاح در روایات حماسی ما نقش پررنگیدارد و پس از فریدون در دست بیشتر پهلوانان دیده می‌‌شود، پاسخ برای یافتن منشأ اینسلاح گاوسار مهمّ می‌نماید. برای رسیدن به این هدف، ابتدا توضیح مختصری دربارة گرزو انواع آن به‌‌عنوان ابزاری جنگی در متون دوره‌‌های مختلف فرهنگ ایرانی و نیزنمونه‌‌هایی از دیگر فرهنگ‌‌های هندواروپایی داده شده است. سپس ...

وجود اساطیر در شعر شاعران ایرانی، با توجه به تاریخ و فرهنگ کهن این سرزمین و اعتقادات مذهبی و دینی آن تازگی ندارد. وجود مولفه های اسطوره ای به خصوص در شعر شاعران معاصر، به دلیل وجود جریاناتی همچون انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و پایداری ملت ایران، علاوه بر غنی کردن اشعار شاعران با محتوای اسطوره های ملی و مذهبی، منجر به تجدید حیات دوباره ی این اساطیر می شود. در این پژوهش به بررسی اسطوره شناسانه ی اشع...

چکیده در اساطیر ایرانی، کیخسرو شاهی فرهمند از خاندان کیانی و نماد انسان کامل است. یکی از ویژگی‌های مهم کیخسرو در اساطیر ایرانی، عروج وی به آسمان و جاودانگی اوست. در اوستا از عروج کیخسرو و جاودانگی‌اش یاد نشده، اما از سلطنتِ درخشان و زندگانی بلند او سخن رفته است. در نوشته‌های فارسی میانه مطالب بیشتری درباره جاودانگی کیخسرو یافت می‌شود. موضوع این مقاله بررسی اعتقاد به عروجِ کیخسرو...

گرشاسب نامه اسدی طوسی یکی از مهم ترین منابع حماسی موجود بعد از شاهنامه فردوسی است. حماسه ها صورت شفاهی روایت هایی هستند که از اساطیر سرچشمه گرفته و در ادوار بعد مکتوب شده اند. کارل گوستاو یونگ پس از غور در اساطیر سرچشمه و خاستگاه مشترکی را برای آن ها متصور شد و آن را ناخوداگاه جمعی نامید، که این ناخوداگاه جمعی حاوی محتویاتی است که کهن الگو نام دارد. در این جستار تلاش شده تا گرشاسب نامه اسدی با ...

آفرینش یعنی چیزی را از نیستی، هست کردن؛ هر قوم و ملتی با توجه به محیط و جغرافیای محل زندگی برای آفرینش جهان، داستان مخصوص به خود دارد و این افسانه ها و اسطوره ها درباره ی جهان پیرامون، پاسخی به نیازهای مادی و روانی آنهاست که از عناصری ترکیب یافته که قابل مبادله بین اقوام و ملت هاست. در همین راستا اقوام ایرانی، یونانی و رومی، هر یک اساطیر مختص به خود را در رابطه با آفرینش دارند که در این پژوهش ب...

داراب­نامه طرسوسی از جمله قصه­های عامیانه بلندی است که ظرفیت پژوهشی بالایی دارد؛ نقد نمادین و ظرفیت­های رمزی آن، نقد اسطوره­ای، نقد حماسی و نقد سوررئالیستی از جنبه­های پژوهشی این داستان است که اهمیت آن را نشان می­دهد. طرسوسی در این قصه با اقتباس از حماسه ملی ایران، نوعی حماسه تاریخی-دینیِ منثور به دست داده است. بی­تردید نقش حماسه­ها و شخصیت­های حماسی ملی در این قصه، بسیار تأثیرگذار بوده است. اسک...

در این پژوهش تلاش شده است تا مهم ترین جایگاه و جلوه های نمایشی اسطوره آرش کمانگیر در مجموعه آثار ادبیات نمایشی معاصر ایران بررسی و تبیین گردد. آرش کمانگیر که بر اساس متون موجود مربوط به قبل از اسلام فقط در تیر یَشت در چند کَردَه از او یاد شده است در شاهنامه فردوسی به اشاره ای اندک ولی با احترام فراوان به او بسنده شده است ولی با این وجود این کهن اسطوره و قهرمان ملی ایرانیان در کنار چند اسطوره دیگر ...