مطالب مورد بحث و بررسی دراین رساله عبارت است از : آراء ارسطو و حکمای رواقی دربارهء تصور و تصدیق - آراء فارابی - شیخ الرئیس ، بنیادگذار اندیشهء متدیک تصور و تصدیق - شیخ اشراقی و شارح حکمه الاشراق - امام رازی و بساطت و ترکب تصدیق - خواجهء طوسی -علامه رازی و نخستین رساله در تصور و تصدیق - میرسید شریف جرجانی محشی و شارح - صدرالدین شیرازی و ارائه یک تئوری نظام یافته - علامه طباطبائی و آراء تازه .

میر قوام الدین محمد رازی تهرانی(درگذشتۀ 1093 ق) یکی از حکمای عصر صفوی و از نمایندگان و شارحان مکتب ملارجبعلی تبریزی(درگذشتۀ 1080 ق) در حوزۀ فلسفی اصفهان به شمار می آید. میر قوام الدین رازی تهرانی، همانند استادش، ملارجبعلی تبریزی، از منتقدان جدی آرای ملاصدرا است. او در مواضع متعدد از آثارش، به نقد مبانی و مسائل بنیادین فلسفه ملاصدرا پرداخته است. در این جستار سعی می شود پس از معرفی مختصر رازی و آ...

قرآنیان نام جریانی فکری است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی و شعار بازگشت به قرآن، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری، تحت تأثیر اندیشه های اصلاحی سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم آبادی، توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به وسیله دیگرانی همچون شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات، کافی و بی نیاز از سن...

امیرحسینی هروی از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجری است. او با پرسش‌های هجده‌گانة خود، شیخ محمود شبستری را به سرایش گلشن راز برانگیخت. از امیرحسینی هروی آثار مهمی بر جای مانده است. بررسی افکار او در مطالعات تاریخی و تطبیقی تصوف اهمیت خاصی دارد. در این مقاله، سه نوع تأثیرپذیری محتوایی آثار هروی از میراث عرفانی کهن بررسی می‌شود. نخست، تأثیرپذیری از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثی مثل تشابه آغازین ک...

پژوهندگان عرفان و تصوف در بیان افکار و اندیشه‌های خویش از عنصر پر تأثیر تمثیل بسیار بهره جسته‌اند. باید اشاره داشت بسیاری از مفاهیمی که در نثرهای صوفیانه بیان می‌شود مفاهیم مجرد و تجربه‌های عرفانی است. عارف برای بیان کردن و انتقال دادن این گونه مفاهیم به مخاطب باید آن‌ها را حسی و ملموس نماید تا فهم و پذیرش مطالب آسان‌تر شود، در نتیجه یکی از شیوه‌های تسهیل این گونه امور در قالب داستان و تمثیل اس...

صفوه الصفای ابن بزاز اردبیلی یکی از مهمترین اسناد تاریخ عرفان ایرانی و سرشار از اطلاعات ارزشمند درباره ی حیات عرفانی شمال غرب ایران است. این اثر مشتمل بر شرح حال زندگی شیخ صفی الدین اردبیلی، جد اعلای سلاطین صفوی است. با توجه به جایگاه و اهمیَت صفوه الصفا در معرفی و شناخت شیخ صفی الدین اردبیلی، این پژوهش در صدد است به بررسی محتوایی این کتاب، از جنبه های عرفان، کارکرد قرآن و حدیث و ابیات عرفانی...

استفاده ی هنری از آیات قرآن در ادب فارسی، پیشینه ای دراز دامن دارد . مولوی ونجم رازی به عنوان دو عارف شاعر ونویسنده ،به شیوه های گونه گون از آیات کلام الله مجید بهره جسته اند. شاعرعارف ما (مولانا) درکاربرد آیات ، در انواع تقسیماتی که درکتاب «تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی» آمده ، ابتکار وخلاقیت شاعرانه را از دست نداده و ازآیات ترکیبات وکنایات و تشبیهات و استعارات بدیع وابتکاری ایجاد کرده است ....

کمال الدین مسعود خجندی (ت. ۱۳۱۹-۱۳۲۰) از زمرۀ سخنوران بزرگی است که با شعر ناب و جذابش در دل هزاران مخلص شعر و ادب فارسی تاجیکی مسکن گزیده است. با کمال تأسف، دربارۀ شرح حال شاعر اطلاع زیادی در دست نیست؛ اما در خجند در منابع تاریخی و در بایگانی مملکت درباره منزل شاعر معلومات فراوانی وجود دارد که گرد آوردن آن ها حائز اهمیت است. این مقاله نیز درپی آن است که اطلاعاتی از منزل خواجه به دست دهد. در ابت...