بین ادبیات و شرایط اجتماعی همواره ارتباطی متقابل و تأثیرگذار وجود دارد.گاهی شرایط جامعه زمینه ی پیدایش برخی از شگردهای ادبی را فراهم می سازد. از جمله ی این شگردها، نقاب است که شاعر از طریق پیوندی که با سنت ها و میراث کهن فرهنگی خویش برقرار می سازد، از میان شخصیت های اسطوره ای و تاریخی فرهنگ خود یکی را برمی گزیند و در پس نقاب او به انتقاد از جامعه ی خویش می پردازد تا هم به رسالت شعری خود عمل کرد...

روایت در نهاد آثار ادبی نهفته است و عنصری پیش‌برنده در تبیین نقش ادبی و هنری هر اثر ادبی است. هرچه اثر ادبی وجه داستانی قوی‌تری داشته باشد، روایت در آن پُرمایه‌تر و فعال‌تر است. گلستان سعدی اثری تعلیمی است که وجهی داستانی دارد؛ به همین سبب روایت و شگردهای روایت در آن پویا و اثرگذار است. این پژوهش با مطالعة کتابخانه‌ای و یادداشت‌برداری می‌کوشد با تأکید بر نظریه‌های ساختارگرایان معروف (ما...

نظام طبقاتی حاکم بر جامعه روزگار خاقانی سبب می شد که با هر فرد با توجه به وضعیت اجتماعی خانواده اش برخورد شود. خانواده خاقانی از طبقه فرودست جامعه و از پیشه وران بوده اند. بنابراین خاقانی از شأن اجتماعی بالایی در جامعه برخوردار نبوده و از طرف مخالفان و رقیبان خود، به همین دلیل سرزنش می شده است. سلاح خاقانی در برابر این حملات، هنر اوست. خاقانی به جای اینکه همچون خودباختگان، گذشته خود را انکار کن...

هر کس با زبان فارسی مانوس باشد در می یابد که شعرای زبان فارسی از روزگاران قدیم ، با مظاهر طبیعی الفتی شدید داشته اند و شعر فارسی در هیچ دوره ای از طبیعت بی نیاز نبوده است . در این رساله طبیعت در اشعار نادر نادرپور با تاکید بر نگاه رمانتیک شاعر مورد بررسی قرار گرفته است . شیوه ی پژوهش در این پایان نامه ، کیفی و از نوع تحلیـل محتـوا است. روش جمع آوری اطلاعات آن به شیوه ی کتابخانه ای است. بدین ترت...

روایت، ابزاری شناختی برای فهم تجربه است و نظریة جریان سیال ذهن یکی از شیوه­های نوین و رایج روایتی در تحلیل آثار ادبی به شمار می­رود. محتوای اندیشه، در شیوة جریان سیال ذهن به­جهت توصیف دقیق و لحظه­ای؛ کارکردی بنیادین می­یابد و در قالب شگردها و تکنیک­­های روایی همچون تک­گویی درونی، نمایشی، خودگویی و دانای کل به شیوة اول، دوم یا سوم شخص ظاهر می­شود. پژوهش حاضر برآن است پس از اشاره­ای کوتاه به ویژگ...

نقد زیبایی شناسانه نقدی است که بر پایه اصول زیبایی شناختی استوار است و اثر هنری را از جهت حسن و نیکویی آن و بدون توجه به آفریننده اثر مورد بررسی قرار می دهد و با وجوه نظریات مختلف و گاه متناقض هدفی برجسته دارد و آن هم کشف زیبایی ها در یک اثر ادبی و بررسی عناصر به وجود آورنده آن اثر است. از جمله این عناصر صور خیال است، بررسی صور خیال در آثار ادبی نتایج ارزشمندی را دارد از جمله شناخت ابتکارات و ش...

منوچهر آتشی از شاعرانی است که در آثارش رنگ محلی را برای توصیف واقعیت‌های محیط طبیعی و مفهوم­پردازی­های ذهنی خود، به­کار برده است. عناصر اقلیمی و جغرافیایی و اعتقادات مردم منطقه جنوب از منابع اصلی تخیل منوچهر آتشی است. این محیط عاملی اساسی در کاربرد شگردهای بیانی، آرایه‌های ادبی، ترکیب الفاظ و ایجاد اصطلاحات و غنی‌کردن زبان شعری وی بوده­است. در این زمینه، تشبیه پربسآمدترین شگرد خیالی وی است. بسا...

مقالۀ حاضر می کوشد برای بررسی چاپ های متفاوت از متون ادبی، با نگاهی مبتنی بر بلاغت، فرضیه ای پیشنهاد کند. پـرسش این است که علم معانی ضبط های مختار کدام چاپ را بیشتر تأیید می کند؟ فرضیۀ پیشنهادی این است که در مقایسۀ چاپ های متفاوت متون ادبی، می توان موازین علم معانی را به کار گرفت؛ هر چند می دانیم هر ضبطی را هم که نـسخه شناسی تأیید کند، لزوماً بلیغ تر نیست زیرا بسیاری از ابیات مشهور بر اساس براهی...

متفکّر فارسی گوی شهیر هند، میرزا عبدالقادر بیدل (1054-1133ق.) از شاعرانی است که طرزی مخصوص به خود داشت و طرز وی در روزگارش شناخته و مشهور بود. این شیو? شاعری در کنار علاقه مندان، مخالفان بسیاری نیز داشت. علاقه مندی بیدل به منظور بیان شگردهای سخن سازی اش و نیز طعنه های منتقدان و فشار روانی برآمده از این وضعیّت، او را به بیان رموز و ویژگی های کلامش واداشت. او در موازات آفرینش شعر به مسائل ادبی و به...