عدالت خواهی و ظلم ستیزی از تعالیم عالی اسلام و از مضامینی است که در شعر پارسی، حضوری پر رنگ دارد. شاعران نیز همراه با جامعه با تیغ زبان به جنگ با بیدادگران رفته و با توجه به اوضاع روزگار خویش، با شیوه های مختلف، فریاد اعتراض خود را سر داده اند. سنایی، شاعر «دوران ساز» قرن ششم، هم یک منتقد اجتماعی و هم یک صوفی آرمان گرا است. بخش اعظم انتقادات او در قصاید زهدی و انتقادی و قلندرانه ارائه شده است. ...

شعر قلندری بیانگر آخرین مرحلة تکامل احوال صوفیانه و اوج بیان اندیشه­های ایشان در زبان هنر است. بی­شک تنها راه شناخت تکامل احوال عارفان، تغییرات زبانی و محتوایی افکار ایشان خواهد بود. سنایی نیز همچون بسیاری از موارد دیگر آغازگر نشر این مفهوم در عرصة شعر بوده است. زبان و اندیشۀ سنایی در عرصۀ قلندریات رنگ و بویی دیگر می­گیرد، زبانی بی­پروا با اندیشه­های نامتعارف که گویی کوششی است در جهت رسیدن به...

غزل یکی از قالبهای روان شعر فارسی است وکمتر شاعری را می توان در تاریخ ادبیات یافت که غزل نسروده باشد قالب غزل  بعد از استقلال و جدا شدن از پیکره قصیده و تحول شگرفی که در قرن ششم توسط  شاعران این دوره در آن ایجاد شد، در طریق تکامل خود سه شیوه و مسیر مبرز  داشته ١ _ شیو: غزل سنایی غزنوی به توسط غزلیات عرفانی و شورانگیز مولوی به کمال رسیده است . ٢ .طرز غزل  انوری که مبشر غزلیات دلنشین و زیبای سعدی...

رباعی که اکثر پژوهندگان آن را قالبی کاملاً ایرانی دانسته اند، یکی از قالب های کوتاه شعری است، با مجالی اندک اما محمل اندیشه های بزرگ؛ به عبارت دیگر ایجاز کلام و در عین حال تراکم تصاویر و معانی، از ویژگی های ذاتی این قالب شعری است. در بیشتر کتب ادبی و تاریخی و نسخه های خطی و جنگ های شعری قدیم نظیر رساله التنبیه ،تاریخ جهانگشای جوینی،کلیله و دمنه ، مرزبان نامه ،سندباد نامه ،چهار مقاله نظامی عروضی،...

پیشگامی سنایی در موضوعات مختلف شعری همانند وارد کردن مفاهیم عرفانی به شعر فارسی­، بنیانگذاری   پایه­های شعر انتقادی و اجتماعی و ابداع غزل قلندری امری مسلّم و شناخته شده ­است. آنچه کمتر بدان پرداخته شده، اشعار مدحی سنایی و مبدع بودن وی در مدایح تعلیمی و ارائة آموزه­های سیاسی است که از یک سو تأثیر ژرفی بر سعدی و مدیحه­های او گذاشته و از سوی دیگر ناشناخته ماندن آن سبب تردید در حقیقت بیداری شاعر شده...

ادبیّات تطبیقی یکی از زمینه های نو و شوق انگیز در ادبیّات جهان است و بی تردید نقشی سازنده و موثّر در غنی سازی ادبیّات هر ملّتی ایفا می کند؛ چرا که زمینه های شناخت و بهره مندی وسیع از ادبیّات ملل مختلف را ایجادمی کند. سنایی شاعر بزرگ و پرمایه ادب پارسی، از جمله شاعران برجسته ای است که آثارش از جهت کمیّت و کیفیّت درخور توجّه و بررسی است. او بزرگترین شاعری است که در اوایل قرن ششم، حکمت و وعظ را در اشعار ...

دین به راستی و نیک اندیشی، از خود رها شدن و در جذبه ای معنوی به حقیقت پیوستن است؛ این روایتِ عاشقانه­ی دین­ورزی نزد عارفان ایرانی است، آنان در دین بر عشق پای فشرده اند و دیگران را نیز بدان سفارش کرده­اند. کشش و جذبه، همواره دستاورد فضایی است که از عشق شکل می گیرد؛ بنابراین، دین با این تعبیر، جز با عشق، سامان نمی یابد. سنایی پدر شعر صوفیانه­ی فارسی- که با اندیشه ای عارفانه، به پیکره­ی  شعر فارسی ...

ادبیات فارسی با بهره گیری از معارف اسلامی توانست غنی تر گردد و با زبانی گویا این معارف را به همگان بشناساند و جایگاه محکم فرهنگ ایرانی و اسلام را مستحکم تر کند. در این زمینه دو تن از شاعران نامدار فارسی که نقش برجسته ای از خود نشان دادند سنایی و حافظ هستند. شعر در آثار سنایی از حالت مدیحه سرایی و وصف طبیعت خارج شد و به عرصه های نوین عرفانی قدم نهاد، سنایی راه تکرار و تقلید در شعر را رها کرد و...

«اسماءحسنی» ،یکی ازاهمّ مباحث علوم قرآنی است که مورد توجّه شاعران و نویسندگان بوده و بازتاب گسترده یی در ادبیّات فارسی، به ویژه در آثار پایه گذاران ادبیّات عرفانی، حکیم سنایی غزنوی و شیخ عطّار نیشابوری؛ داشته است. لذا مقاله ی حاضر؛ به چگونگی بازتاب پرکاربردترین اسمای ذات الهی که تجلّی بیشتری در آثار این دو دارد، همراه با معانی لغوی و اصطلاحی آن ها می پردازد و با آوردن شواهدی ازآثار این دو شاعر ِعارف ؛...