بیدل دهلوی، از جمله ی شعرای توانمند و بنام سبک هندی است که همنوا با شعرای پیشرو سبک هندی، نظیر: کلیم و صائب، تحت تأثیر عواملی همچون : نوسانات فکری، نداشتن تعادل روحی و روانی، قرار گرفتن در موقعیت های مختلف، پرگویی، نیندیشیدن به محور عمودی ابیات و دستیابی به مضمون جدید و در اصطلاح اهل ادب آن عصر، «معنی بیگانه» ، در خصوص موضوع های اساطیری، تاریخی، مذهبی ادبی و پدیده های محیط اطراف خود به تناقض گو...

تعامل و برخورد زبان ها باهمدیگر پدیده­ ای است که قدمت آن به آغاز و پیدایش نخستین تمدن­ های انسانی می­ رسد. این تعامل و برخورد زبانی به­ خوبی از روابط و رفتار انسانی هر دوطرف خبر می­ دهد و نقش مرزها و فاصله­ های جغرافیایی را در ارتباط و تمدن انسانی کنار می­زند و از بین می­ برد. یکی از بارزترین مصادیق این تعامل زبانی، وجود واژه­ های دخیل یک زبان بیگانه در زبان مادر است. با بررسی و استخراج این واژ...

نقد و بررسی پژوهشهایی که به زندگی شخصیت­های ادبی و تأثیر آثار آنان بر ادبیات از جایگاه والایی برخوردار است؛ به ویژه آنکه نقش مؤثری را نیز در پیشبرد اهداف آموزشی ایفا نماید. این گونه نقدها گذشته از آنکه موجب پیراستگی این آثار و مقبولیت بیشتر آنان می­گردد، راه را برای پژوهشهای کاربردی در این زمینه نیز هموار می‌سازد. از میان این آثار کتاب «أمراء الشعر العربی فی العصر العباسی» از جمله آثاری است که ...

ابومحجن ثقفی از شعرای مخضرمی است که دو عصر جاهلی و اسلام را درک کرد و از باده نوشانی بود که بدین خاطر بارها حد شرعی بر او اجرا شد و با شرکت در فتوحات در زمان خلیف? دوم و جنگ قادسیه جهت گسترش دین اسلام در ایران، اشعاری در تفاخر به رشادت های خود و قبیله اش و رثاء همرزمانش سرود که به اشعار فتوح شهرت یافته است. قطعه هایی که از اشعار او به دست آمده(حدود100 بیت)شامل سروده های جنگی، تفاخرات قبیله ای ...

مناظره ابوسعید سیرافی نحوی و ابو بشر منطقی از گره­گا­ه­های کلیدی تمدن اسلامی است. این مناظره محل برخورد دو جریان اصلی برخاسته از رفرم ایدئولوژیک عباسی بود. یک جریان نهضت ترجمه و پیامدهای فکری آن و جریان دیگر دستگاه عقیدتی، فقهی و کلامی عصر عباسی است. جدا از اشکالات جدی سیرافی در رابطه با جای­گاه منطق و رابطه منطق و زبان و نحو، این مناظره هدایت­گر تنش ناشی از برخورد دو جریان فوق نیز می­باشد. در ...

پژوهشگران تاریخ اندیشه دورة اسلامی، حنین بن اسحاق (194-260ق) را به درستی، نماینده فرهنگ یونانی ـ رومی در عصر نخست عباسی دانسته‌اند. او مترجمی توانا و پزشکی حاذق به شمار می‌آمد و در فلسفه و کلام مسیحی دست داشت. بی‌تردید می‌توان حنین را بزرگ‌ترین مترجم نهضت ترجمه عصر عباسی خواند، چنان که منابع کهن نیز او را «شیخ المترجمین» نام داده‌اند. او در این عرصه شیوه‌گذار بود و مکتب‌دار. به اعتقاد حنین هر ت...

چکیده پژوهش زیر با عنوان "بررسی هجو سیاسی در شعر شعرای شیعه در دوره عباسی اول با محوریت دعبل خزاعی، سید حمیری ودیک الجن" به بررسی هجو سیاسی در شعر شیعه در محدوده زمانی دهه سوم قرن دوم تا دهه سوم قرن سوم پرداخته است. شعرای مذکور از پیشگامان هجو سیاسی در دوره عباسی اول به شمار می آیند. این پژوهش روی چهار محور اساسی زیر تاکید دارد: 1ـ جمع آوری اشعار مرتبط با هجو سیاسی از دیوانهای این سه شاعر. ...

چکیده زندان به عنوان یک مجازات در همه دوره های تاریخی مطرح بوده است، اسلام نیز زندان را به عنوان یک مجازات برای تنبیه و تادیب مجرمان مورد استفاده قرار داد. مطالعه سیره پیامبر (ص) نشان می دهد که استفاده از زندان به عنوان یک ابزار مجازات بسیار اندک بوده است. به نظر می رسد این سهم اندک و تعداد معدود زندانیان حاکی از کارکرد زندان در جهت تنبیه و تادیب مجرم و با رویکردی فرهنگی بوده است. لیکن بررسی م...

عصر امام رضا(ع) به عنوان یکی از دوره­های پرتنش سیاسی و فرهنگی از جهات مختلف قابل اهمیت است. تقسیم خلافت عباسی، درگیری میان امین و مأمون، خیزش بزرگ علویان و سرانجام دعوت امام به خراسان ناگزیر تدابیر سیاسی خاصی را از سوی امام در مقابل این بحران­ها به همراه داشت. ضرورت­های سیاسی دعوت امام به خراسان و نیز مقوله واگذاری ولیعهدی به ایشان یکی از وقایع بدیع خلافت عباسی و همچنین نقطه عطفی در تاریخ تشیع ...

در این مقاله، سعی شده است، ضمن بیان تاریخچه ای کوتاه از عصر عباسی در ایران،موضوع ادب عربی در سرزمین ری، مورد بررسی قرار گیرد.از آنجا که هدف اصلی این نوشتار، آشنا ساختن مخاطبان با ادب منظوم و منثور عربی درری در عصر مذکور بوده است، ضمن معرفی بزرگ ترین ادبای این سرزمین، به شرحمختصر برخی از آثار نظم و نثر ایشان نیز پرداخته شده است.