اشاعره و اکثر معتزله نصب امام را شرعاً بر مردم واجب می‌دانند. براین اساس تفسیر آنها از ضرورت امامت، دو قید دارد: اولاً وجوب را شرعی می‌دانند و نه عقلی و ثانیاً آن را از باب «وجوب علی الناس» می‌انگارند و برای اثبات این مدعا به ادله‌ای تمسک کرده‌اند. در این مقاله برخی از ادلۀ امامیه بر وجوب نصب امام از جانب خداوند تبیین شده است، همچون: 1. قاعدۀ امکان اشرف؛ 2. نیاز شرع به حافظ؛ 3. واسطۀ فیض؛ 4. هدای...

در این جزوه تلاش شده است که اشاراتی به جنگ و قواعد و احکام آن در حقوق بین الملل امروزی که بشر متمدن با اندیشه اش بوجود آورده، داشته باشیم و نگاهی نیز به قواعد و احکام جنگ در فقه اسلام، تا از این رهگذر اعتلای احکام والای اسلام را بر قوانین ساخته ذهن بشر عیان سازیم.

از فروعاتی که در علم اصول فقه وجود دارد، مسئله واجب و تقسیمات آن است که در میان سایر مسائل و احکام فقهی، بیشترین تقسیم و مباحث را در خود گنجانده است. آثار این مباحث را می توان در جای جای فروعات و احکام فقهی، حقوقی و در بسیاری از کتب اصولی مشاهده کرد؛ به گونه ای که اکثر تکالیف و وظایف مکلفین؛ چه به صورت شخصی و چه اجتماعی، مبتنی بر دریافت و تببین تقسیمات واجب است هر چند که در دنیای مدرن امروز، ای...

پرسش از وجود خدا از بنیادی ترین پرسش ها و دغدغه های فکری بشر بوده است. از رهگذر تلاش اندیشمندان برهان های زیادی در اثبات وجود خدا سامان یافته که یکی از استوارترین و مهم ترین آنها برهان وجوب و امکان است. این برهان به طورگسترده ای در میان فیلسوفان اسلامی و غربی مورد پذیرش واقع شده و از آن تقریرهای متعددی ارایه گردیده است. تقریر ابن سینا که صورت تفصیلی آن در کتاب اشارات و تنبیهات آمده است، یکی از ...

ثبوت حقّ حبوه و تعلّق بخشی از اموال میّت به ولد اکبر به نحو مجّانی که موجب حرمان سایر ورثه از آن بخش می گردد، مورد استبعاداتی قرار گرفته و برخی از فقها را به سمت و سوی نظریاتی در نفی مجّانیت حبوه سوق داده است. در یکی از این نظریات، حقّ حبوه در إزاء قضای عبادات فائته ی میّت، به ولد اکبر تعلّق می گیرد و مجّانی و بلاعوض نیست. این در حالی است که ادلّه ی وجوب قضای عبادات فائته ی میّت، مبتلا به ضعف سندی و دلالی...

  خمس یکی از واجبات مالی در اسلام است. آیه 41 سوره انفال بر وجوب و موارد مصرف آن دلالت داشته و در نزد ائمه شیعه(ع) خمس به نحو کلی بر هفت چیز تعلق می­گیرد. یکی از موارد مهم آن خمس ارباح مکاسب است. با توجه به نرخ و شرایط وجوب آن می­تواند ماهیت مالیات داشته باشد لکن تفاوت­هائی نیز بین آن با مالیات مصطلح وجود دارد. موارد مصرف آن دلالت بر آن می‌کند که یکی از مهمترین اهداف جعل آن، هدف توزیعی است. به ...

قاعده لطف یکی از مسائل مهم در کلام اسلامی به شمار می رود که متکلمان در طول تاریخ به بررسی آن پرداخته اند. گروهی از متکلمان از جمله اشاعره به مخالفت با این قاعده پرداخته اند و لطف را بر خداوند متعال واجب ندانسته اند. اما متکلمان امامیه و اغلب معتزله این قاعده را پذیرفته اند. این پایان نامه به بررسی تطبیقی دیدگاه های برخی از متکلمین متقدم و متاخر امامیه درباره ی قاعده ی لطف می پردازد. از متکلمین ...

اثبات وجود خداوند از دیر باز وجهه همت فیلسوفان بوده است و حاصل تلاش آنان براهین متعددی است که بر وجود خداوند اقامه کرده اند. یکی از روشن ترین و استوارترین براهین اثبات وجود خداوند، برهان امکان و وجوب است که از اندیشه های ابتکاری فارابی بشمار می رود، پس از وی برهان مزبور پیوسته مورد توجه فلاسفه الهی – به ویژه فلاسفه اسلامی- بوده و بیانات مختلفی در تقریر آن ذکر گردیده است. برهان امکان و وجوب اگرچ...

مبحث وجوب و امتناع سابق و لاحق بر موجودات، یکی از مباحث مهم و پر چالشی است که از دیرباز موضعگیری ها و دیدگاههای مختلفی میان اندیشمندان اسلامی ایجاد کرده است. مشهور متکلمان معتقدند علت هیچ گاه توان ضرورت بخشیدن به معلولش را ندارد. در مقابل، مشهور فلاسفه‌ی اسلامی معتقدند اصل ضرورت، اصل بدیهی است و بر این اساس، وجود معلول در فرض وجود داشتن علت تامه‌اش ضروری و تخلف ناپذیر است. در این مقاله سعی بر ا...

مسئله مورد بحث وجوب طلاق خلع بر مرد است ماده ی 1146 قانون مدنی بیان می دارد طلاق خلع آن است که زن به واسطه ی کراهنی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد. در تعریف این مسئله می توان گفت هرگاه در طلاق خلع دو شرط اساسی آن که عبارتند از کراهت و عوض وجود داشته باشد زوجه می تواند با مراجعه به حاکم به استناد وجود شراهت از شوهر تقاضای خلع نماید که شوهر در اینجا مجبور به طلاق م...