منطق الطیر یکی از متون عرفانی مهم ادبیات فارسی است که از دیرباز مورد توجه فارسی زبانان قرار گرفته و جایگاه خاصی را در عرصه ادبی کشور به دست آورده است. کلیت کتاب به نظم است و در برگیرنده داستانی اصلی و حکایت هایی فرعی در مورد موضوعات عرفانی است. به همین دلیل یکی از ویژگی های بارز آن، جنبه ی داستان پردازی آن است. عطار با توجه به سبک داستان پردازی و شیوه شاعری خود، این داستان ها را متناسب با مقصود...

مطالعه تاریخ ادبیات فارسی و بررسی سیر تحولات و علل آن از آغاز مورد توجه پژوهشگران غیر ایرانی بوده است. از همین منظر آثار شبلی نعمانی، ادوارد براون و یان ریپکا به دلیل طرح سه دیدگاه متفاوت در بررسی تاریخ ادبیات فارسی و تحولات آن شایسته توجه است: دیدگاه شرقی شبلی نعمانی، دیدگاه غربی ادوارد براون و دیدگاه رئالیستی و مقیّد یان ریپکا. افزون بر آن توجه به موضوع‌هایی از قبیل مخاطب شناسی، نقد سنّت و واقع...

این رساله بر آن است تا با معرفی یکی از شاخص ترین چهره های ادب و عرفان پارسی یعنی شیخ فریدالدین عطار نیشابوری و بررسی برجسته ترین اثر عارفانه وی یعنی منطق الطیر، به کنکاش در این مسئله بپردازد که آیا داستان شیخ صنعان از جنبه های نمایشی قوی برخوردار است یا خیر؟ بدنبال یافتن این پاسخ، ابتدا تراژدی از منظر ارسطو تشریح می گردد و خصوصیات آن بر شمرده می شود، آنگاه اجزایی از تراژدی که به نحوه تالیف آن ب...

چکیده منطق­الطیر عطار و آلیس در آن سوی آینه­ی کارول از آثار معروف و مشهور جهانی هستند. این مقاله در پی تحلیل­ مقایسه­ای سی­مرغ و سیمرغ، قهرمانان داستان تمثیلی منطق­الطیر عطار با کتاب تخیلی کودکان؛ یعنی آلیس در آن سوی آینه است تا بدین ترتیب، خوانش جدیدی از سیمرغ و سی­مرغ منطق­الطیر ارائه دهد. روش پژوهش تحلیل محتوا است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که هر دو اثر با وجود اختلاف در جزئیات حوادث داست...

امروزه تحلیل ساختاری و محتوایی به عنوان زیر بنای نقد ادبی ، دو بعد جسمانی و روحانی آثار تلقی می شود که با توجه همزمان به این دو مسأله در آثار عرفانی ، ضمن شناخت هر چه بهتر شکل و ساختار هر اثر به محتوای آن و پیوند ناگسستنی اش با ساختار پی می بریم . در این میان مثنوی های مشهور الهی نامه ، مصیبت نامه ، منطق الطیر و اسرارنامه ی عطار به دلیل قابلیت های لازم ، اطلاعات منحصر به فردی در زمینه تحلیل سا...

چکیده فنا و بقا مراحل نهائی سیر و سلوک است. سالک بدون گذر از مرحل? فنا فی الله نمی تواند به بقا بالله راه یابد. در نگاه هم? شاعرانی که در زمین? عرفان هنرنمائی کرده اند، مقام بقا پس از مرحل? فنا فی الله قرار دارد. از جمله شاعران بلند مرتبه ای که در منظومه های عرفانی خود به «فنا و بقا» اشاره کرده اند، سنایی، عطار و مولوی است. این سه منظومه ارجمند کوشیده اند تا در قالب رمز و تمثیلات گوناگون مسئل?...

در این مقاله با توجه به نقشی که عطار و باخ در بازآفرینی مفاهیم عمیق عرفانی در قالب داستانی سمبلیک، در ادبیات جهان ایفا کرده اند، سعی شده است تا نوع قرائت آن دو درباره جست وجوی کمال انسانی، با بررسی نمادهای به کار رفته در دو اثر رمزگونه شان، بیان، و شباهت ها و تفاوت های آنها در هنگام خوانش وقایع (متن) نشان داده شود. مهم ترین وجه اشتراک عطار و باخ در زمینه گذر از سطوح ظاهری واقعه در رسیدن به حقیق...

در کتاب مقامات الطیور، داستان شیخ صنعان، شاخه ای فرعی یا داستانی در میان داستان است که ضمن بیان توجّه عطار به شیوه­ی داستان در داستان؛ پیوندی از داستان مثال با قهرمان های انسانی و تمثیل با شخصیّت های حیوانی  را در کل منطق الطیر به نمایش می گذارد. از دیگر سوی، در محتوا، همان محتوای بخش پرندگان، یعنی هفت وادی سیر و سلوک را به دیگر زبان نقل می کند. این داستان؛ یعنی شیخ صنعان (صنعا، سمعان) پیوندهای و...

مقامات و احوال از جمله مباحث مهمّ عرفان و تصوّف اسلامی هستند که سلوک عارف به سوی حقیقت و اتّحاد با حق را امکان پذیر می کنند. این موضوعات در اکثر کتاب های عرفانی مورد توجّه قرار گرفته است. در این پژوهش به بررسی این مقامات و احوال در الّلمع فی التّصوّف، رساله ی قشیریّه، منطق الطّیر و مثنوی معنوی پرداخته ایم که هر یک از جایگاه ویژه ای در عرفان و تصوّف اسلامی و همچنین ادبیّات عرفانی برخوردار هستند و نویسندگان...