درفش ها در شاهنامه عناصری هنری و قابل تأمل هستند که مطالعه و تحلیل آن ها می تواند واسطه ادراک عمیق تر ما از مفاهیم بنیادی شاهنامه شود. در این راستا، نشانه شناسی به عنوان شیوه ای از تحلیل، با در کنار هم قرار دادن عناصر مرتبط در شبکه ای از عوامل همنشین و جانشین به خوانش نشانه های مرتبط با درفش می پردازد. تکمیل فرایند نشانه شناسی به فراخور متن، نیازمند علم بر نمادها و اسطوره ها نیز هست. شناخت لایه...

ویلیام جونز یکی از کسانی بود که در کمپانی هند شرقی به تحقیق و ترجمه آثار ادبی پارسی پرداخت و از بررسی متن و واژگان شاهنامه به شباهت زبان های هندواروپایی پی برد. جیمز اتکینسون از کالج فورت ویلیام در کلکته در سال 1814 م. ترجمه خود را از داستان رستم و سهراب منتشر ساخت. ماتیو آرنولد (1822- 1888 م.) منظومه پرآوازه ی خود را به داستان رستم و سهراب اختصاص داد. آرنولد به دوم مقوله اقتباس از شاهنامه و تع...

یکی از موضوعات مطرح شده در شاهنامه و ایلیاد مهر و کین است. فردوسی در مسأله ی مهر و دلدادگی بیشتر از واژه ی مهر استفاده کرده است تا عشق. کین و انتقام از انگیزه های جنگ در شاهنامه است که همراه با نام جویی و افتخار، حس تحسین برانگیز و شگفتی آور می آفریند. در ایلیاد نیز عشق به زنی به نام هلن مایه ی جنگ و انتقام و شکل گیری داستانی ده ساله است، حال آن که در شاهنامه نه تنها عشق سبب جنگ نمی شود، بلکه س...

توجه به اندرز و اندرزگویی در ایران قدمتی به درازای تاریخ دارد، به طوری که در میان قدیمی ترین آثار باقی مانده از ایران باستان، می توان شاهد حضور پندها و اندرزها بود. این سنّت در دوران اسلامی ادامه یافته و به موجودیت خود تا روزگار ما نیز ادامه داده است و در این مسیر تقریباً طولانی، بسیاری از ادیبان و بزرگان ایرانی بدان روی آورده و در این زمینه آثاری گرانقدر از خود به یادگار نهاده اند. یکی از بزرگتر...

چکیده جلوه های اغراق در نزد ملّت های مختلف با توجّه به شرایط فرهنگی و جغرافیایی و باورهای قومی متفاوت است در فرهنگ ایران و عرب اغراق بیشتر جنبه ی عینی دارد و غالباً در بزرگ نمایی های فیزیکی ظهور می یابد: کوه های بسیار بلند، چاه های عمیق، پهلوانان قد بلند، پرخوران سیری ناپذیر و ... . وجه افتراق این دو نیز در بسامد بالای بکارگیری غلوّ مردود است؛ چرا که از دیر بازگفته اند که اگر ممدوح شاه بود هر چه م...

چکیده جلوه های اغراق در نزد ملّت های مختلف با توجّه به شرایط فرهنگی و جغرافیایی و باورهای قومی متفاوت است در فرهنگ ایران و عرب اغراق بیشتر جنبه ی عینی دارد و غالباً در بزرگ نمایی های فیزیکی ظهور می یابد: کوه های بسیار بلند، چاه های عمیق، پهلوانان قد بلند، پرخوران سیری ناپذیر و ... . وجه افتراق این دو نیز در بسامد بالای بکارگیری غلوّ مردود است؛ چرا که از دیر بازگفته اند که اگر ممدوح شاه بود هر چه م...

چکیده: کیانیان مردمی آریایی نژاد هستند که پس از کوچ از سرزمین اصلی خود از دیگر هم نوعان خود جدا گردیده و در قسمت شرق و شمال شرق ایران باستان،در اطراف بلخ و سیحون ساکن گردیدند. دسته ی دیگر از این قوم در ناحیه ی هند وچین ساکن شدند.در شاهنامه ی فردوسی،تاریخ جدایی این اقوام،از زمان تقسیم بندی جهان توسط فریدون که روم و خاور را به سلم،توران و چین را به تور و ایران را به ایرج بخشید،آغاز می شود.پس از...

نقد کهن الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان شناختی است که در دهه های اخیر همچون مطالعات میان رشته ای دیگر، رونق و روایی یافته است. شاهنامه نیز با زیر ساخت اساطیری ویژه ی خود روایت گر داستان  ها و شخصیت هایی است که از ریشه و پیشینه ی ژرف اسطوره ای برخوردارند. این اثر  از جمله آثاری است که در آن کهن الگوهای  (آرکه تایپ ) یونگ نمودی برجسته یافته است. کهن الگو به نشانه ها و نمادهای یکسان در فرهنگ ...

چکیده: اساطیر هر قوم، توجیه کننده ساختارهای اجتماعی، آیین ها و الگوهای رفتاری و اخلاقی هر جامعه «ابتدایی» هستند. در پژوهش حاضر با رویکردی ساختار گرایانه اساطیر تدوین شده در شاهنامه و بانو گشسپ نامه مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است؛ در فصل اول به تعریف مفاهیم کاربردی در پایان نامه پرداخته شد و پس از آن نسخی که مورد بررسی قرار گرفته است، معرفی شده اند. در فصل دوم پیشینه...

چکیده : واژه «نام» در شاهنامه در معانی مختلفی چون سر بلندی، نامداری، غروروچیرگی، دلیری، ناموری، قدرت و توانایی، حفظ حریم، حفظ کیان، حفظ آبرو، پهلوانی، درخشیدن در نبرد، حفظ ناموس ونام ونسب، دادگری، دانایی و...بکار رفته است و از برجسته ترین جان مایه های شاهنامه است. از همین رهگذر نامجویی خصلت پایدار اغلب شاهان و پهلوانان شاهنامه است که برای به دست آوردن آن به پیکار بر می خیزند و برای حفظ آن جان...