سید اجل، عمر شمس‏الدین از نوادگان امام زین العابدین پس از سقوط بخارا به دست سپاه مغول، از آن سامان به سرزمین چین مهاجرت و در آن دیار جایگاه و مقام‏های اجتماعی بالایی را احراز نمود و منشأ خدمات ارزنده‏ای به مردم چین گردید. از نظر مورخین مهم‏ترین عامل نشر اسلام در استان یونن چین، شخصیت سید اجل و فرزند او بوده است. این مقاله در چهار بخش به بررسی ابعاد زندگی اجتماعی سید اجل و خدمات وی به مردم چین پ...

سخن مترجم: متن پیش رو ترجمه بحثی مستقل از دکتر صائب عبدالحمید است که در کتاب «فلسفهالتاریخ فی الفکر الاسلامی» با عنوان «علم السنن الالهیه فی مدرسه العروه الوثقی» به چاپ رسیده است. در این بحث نویسنده، سید جمال الدین اسدآبادی و شاگردش محمد عبده را بنیانگذاران نوین فلسفه تاریخ قرآنی دانسته و تداوم مکتب آنها را که با نام مدرسه عروهالوثقی از آن یاد می کند، در دو قالب شارحان و نظریه پردازان با ذکر نم...

چکیده طنز واقع گرا و انتقادی، سلاح تیز و برنده انقلاب مشروطه ایرانی بود. دهخدا و سید اشرف الدین (نسیم شمال)، را می توان از پیشگامان طنز در ادبیات معاصر دانست که با خلق آثاری طنزآلود در نثر و نظم، به انتقاد از اوضاع و احوال روزگار خود پرداختند. آنان با تمسخر خرافات و ظلم و ستم رجال سیاسی، در پی بنیان اجتماعی دیگری بودند که پایه های آن را حریت، عدالت و مساوات تشکیل می داد. یکی از آبششخورهای این...

در این رساله سعی شده تا روابط سیاسی-اجتماعی غزنویان و سلجوقیان از نبرد دندانقان تا پایان سلطنت بهرامشاه غزنوی (552-431 ه.ق) مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان پیش درآمد، نخست روابط طرفین پیش از نبرد دندانقان بررسی شده است این دوره غزنویان در اوج قدرت، به دلیل استبداد بیش از حد سلطان محمود و به ویژه سلطان مسعود، مجال قدرت یابی را به سلجوقیان دادند. روابط سیاسی غزنویان و سلجوقیان از سال 431 تا 552 ه....

در مکتب تشیع، امامت یکی از اصول مسلم اعتقادی است. این اصل در ردیف مقام نبوّت جای دارد. متفکران و اندیشمندان زیادی همواره در طول تاریخ تشیع، در قالب مکاتب فلسفی و کلامی به اثبات و تبیین این اصل پرداخته اند. آن ها ویژگی های دارنده این مقام را به طور مفصل تفسیر کرده اند. در همین راستا، حکمت متعالیه به عنوان یکی از مکاتب مهم فلسفی در جهان اسلام به تبیین و تحلیل شئونات و جایگاه امامت پرداخته است. پیر...

ابوالحسن علی بن عثمان بن ابی علی جلابی هجویری غزنوی (متوفی 465 هجری قمری) در خانواده ای از حنفیان متعصب غزنین به دنیا آمد. از زندگی خصوصی وی اطلاع دقیقی در دست نیست و تنها در برخی تذکره ها مطالب مبهمی از سالهای اخیر زندگی وی در هندوستان آمده است . هجویری چندی از ابوالعباس شقانی کسب طریقت کرد. و این شقانی از مشایخ نامدار خراسان بود که با منصور حلاج همدلی داشت ، سپس هجویری حلقه مریدان ابوالفضل مح...

کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی به این دلیل که بر نکات و اشارات فرهنگی و اجتماعی پراکنده در خلال روایاتش اشتمال دارد، از نظر مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی اهمیت بسیار دارد. زیرا این نکات، بازتاب دهندۀ جزئیّات زندگی اجتماعی در ایران قرن پنجم هجری است. یکی از وجوه ارزشمند تاریخ بیهقی، تبیین و توصیف شیوۀ مدیریت و مملکت داری سلاطین غزنوی، خصوصاً سلطان مسعود، با نگرشی تحلیلی و نقّادانه است. این ویژگی از نظر مط...

حکومت محمود موجب رفاه و آسایش توده مردم نشد، جز علما و شیوخ و درباریان و متعلقانی که آلت بی اراده سیاست بودند و نظامیانی که در اثر غارتگریها و کشتار در هندوستان، ثروت هنگفتی بدست آوردند. اخذ مالیاتهای گزاف که به قول عتبی مردم را "همچون گوسفند پوست می کندند" موجب شد که اقتصاد مملکت سقوط کند و کشاورزان تقریبا از زراعت و تلاش دست بکشند و نبودن تامین اجتماعی و آسایش فکری باعث شد که کمترین تن به کار...

شعر مدحی از نخستین موضوعات مورد توجّه شاعران از آغاز پیدایش شعر فارسی به شمار می-رود. بر مبنای خصایص تاریخی ایران و بازتاب مسائل اجتماعی- سیاسی آن در ادبیات فارسی، مدیحه-گویی از موضوعات و شاخصه های ادبی مورد نظرو علاق? شاعران پارسی گوی بوده است. به طوری که تا مدّت ها مهم ترین موضوع شعر پارسی و عرصه ای مناسب برای رقابت شاعران درباری به شمار می آمد. نگاهی به ادوار شعر مدحی بیانگر عصری روشن در شعر...

با وجود آنکه در کارنامه­ دوران فرمانروایی سلطان محمود غزنوی (389 – 421 ه.ق.) افتخارات سیاسی و نظامی چشمگیری وجود دارد؛ اما او بیشتر به دلیل فتوحات خویش در هندوستان از شهرتی ویژه برخوردار است. پیروزی­های پی در پی سلطان محمود در لشکرکشی­های گوناگون، ولع او را برای تصرف سرزمین های جدید، بیشتر بر می انگیخت. سلطان محمود که با لشکرکشی های مکرر، بر سرزمینی بسیار گسترده سلطه یافته بود، در سال 420 ه.ق. ...