هدف اصلی این رساله عبارت است از تحلیل و بررسی معضل ریزگردها از منظر بحران‌های ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس: در راستای ارائه یک مدل کاربردی برای مناطق غربی کشور. سؤال اصلی این رساله این است که چگونه می‌توان با تحلیل معضل ریزگردها از منظر بحران‌های ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس یک مدل کاربردی برای مناطق غربی کشور ارائه داد؟ علاوه بر این سؤال اصلی سایر سؤالات فرعی این پژوهش عبارت‌اند از اینکه بحران‌های...

منطقه جنوب غرب آسیا یکی از مناطق راهبردی و مهم در جهان است که در دهه های اخیر چالشهای ژئوپلیتیکی و بحرانهای سیاسی زیادی را تجربه کرده است. دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی مهمترین بازیگران سطح منطقه ای آن است. این دو کشور که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در چارچوب سیاست دوستونه نیکسون، مکمل استراتژیک یکدیگر بودند، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رقیب یکدیگر تبدیل شدند و روابط رق...

بر هم خوردن نظام دو قطبی، سبب تغییر ماهیت ژئوپلیتیکی ایران و بدست آوردن نقش جدید در منطقه و جهان شد؛ بطوریکه در نظام دگرگون شوندة جهانی، موقعیت ایران در سیستم تابع خاورمیانه بحساب آمد. پایان جنگ عراق و کویت، آغاز طرح استراتژی مذاکره از طرف ایران شد که در پی آن، استراتژی اتکاء بخود در مقابل سدبندی کلینتون را به همراه داشت. ضعف ذاتی نیروی زمینی عربستان سعودی، تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در دسترسی به...

ناکامی نسبی پارادایم‌های اثبات‌گرایی و تفسیرگرایی در مواجهه با قدرت، با وجود توانمندی‌های زیاد آنها در پژوهش و توصیف و تبیین روابط آشکار و روبنای حوزه‌های اجتماعی مرسوم، توجه به پارادایم سوم (انتقادگرایی) را ضرورت می‌بخشد. امّا پارادایم انتقادگرایی نیز با وجود توان بالای خود برای نفوذ به زیر پوست مناسبات قدرتِ تنیده شده در واقعیت اجتماعی، از مشکل بزرگی رنج می‌برد و آن، نداشتن این پارادایم از روشی...

ظهور قدرت های اقتصادی نوین در حاشیه اقیانوس هند این منطقه را تبدیل به عرصه ای از رقابت ها و کنش های ژئوپلیتیک بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای در سده 21 نموده است. در این راستا چین به عنوان قدرت نو ظهور جهانی در رقابت با قدرت های رقیب خود تلاش می کند با سرمایه گذاری در نقاط استراتژیک اقیانوس هند نظیر گوادر پاکستان از تنگناهای ارتباطی و ژئوپلیتیکی رهایی یافته و بتواند به برتری خود در عرصه اقتصاد...

ایالات متحده آمریکا پس از جنگ سرد به عنوان تنها هژمون نظام بین الملل خود را متعهد به تأمین امنیت مناطق مختلف دنیا می دید. یکی از این مناطق که بیش از هر جای دیگر مورد توجه امنیتی، سیاسی، اقتصادی و در یک کلام توجه همه جانبه ایالات متحده قرار دارد، منطقه خاورمیانه است. منطقه خاورمیانه به دلایل ژئوپلیتیکی مختلف مانند ذخایر عظیم نفتی و گازی، بی ثباتی های پی در پی، اسلام سیاسی و ... یکی از مناطق استر...

گاهی بهره گیری از مفاهیم سایر علوم می تواند در فهم مناسبات سیاسی و بین المللی راهگشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک، کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیکی است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و خارجی تحت تأثیر قرار می دهد. کشورها ژنوم های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک درنظر می گیرند. تعامل یا تق...

بروز جنگ و رقابت های ژئوپلیتیکی برآیند کنش جوامع انسانی برای رقابت بر سر ارزش ها و کسب منفعت مادی و معنوی است. جنگ به شیوه کلاسیک آن در رویارویی نیروها و ادوات نظامی نمایان می شود. انگیزه ی اقدام به جنگ بر بنیاد امیال غریزیی همچون مبارزه جویی، شکست دشمن و کسب ارزش استوار است. هرگاه که این امیال بستر مساعد اجتماعی خود را برای کنشگری پیدا کنند؛ صورت نمادینی از جنگ کلاسیک هویدا می شود. در این میان...

در هنگامه‌ی انقلاب اسلامی دو قطب جهانی آمریکا و شوروی به عنوان دو نیروی ژئوپلیتیکی آن زمان شناخته می‌شدند و مبادلات و معادلات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با ارجاع به یکی از این دو نیروی متخاصم، مشخص می‌شدند. غلظت سنگین قدرت سخت‌افزاری و اتکای بیش از حد بر نیروهای مادی، از جمله شاخص‌های ژئوپلیتیکی آمریکا و شوروی در دوران جنگ سرد بود. رخداد انقلاب اسلامی با چارچوب اندیشگی- راهبردی شیعه‌ی سیاسی، این شا...

منطقه غرب آسیا با تشابهات کشورهای آن در چالش‌ها و برخی قوت‌ها، ضعف‌ها و فرصت‌ها بعضا شامل کشورهایی با مختصات سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و موقعیتی همگرا می‌شود. یکی از زیرمنطقه‌های این منطقه شامل کشورهای ایران، عراق، ترکیه است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی ساختار ژئوپلیتیکی الگوی همگرایی منطقه‌ای خاورمیانه میان کشورهای ایران، عراق و ترکیه است. سوال اصلی مقاله این است که بر اساس واقعیت‌های ژئو...