مولانا با بهره گیری از کیفیّت های تصویری و ترکیبی حروف الفبا در کلّیات شمس، اشعار بسیار زیبایی سروده است. به کارگیری نظریّه ای فراگیر در مطالعه این سروده ها که زمینه های فرهنگی هنر مولانا را پوشش دهد و نتیجه ای فراخور یک پژوهش را در بر داشته باشد، نیازی آشکار است. در مقاله حاضر، نگارنده بر پایه آرای چارلز سندرس پیرس به نشانه شناسی نگرش های حروفی مولانا می پردازد و همه سروده های حروفی او را گزارش م...

شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به‌ویژه مکتوبات مولانا) چکیده این مقاله با عنوان «شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟» به پایان کار شمس‌الدّین محمّد بن علی بن ملک داد تبریزی می‌پردازد؛ یعنی می‌خواهد نشان دهد که آیا او به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا به شهادت رسید. اختلاف در این مورد به روزگار خود مولانا برمی‌گردد و از آن زمان تاکنون ذهن بیشتر مولوی‌شناسان را به خود مشغول ساخته‌است. علی دشتی،...

اوایل قرن بیستم، اروپا شاهد پاگرفتن و ریشه دواندن جنبشی ادبی هنری موسوم به اکسپرسیونیسم بود که اساس آن بر نمایش احساسات تند وتیز با روش های غیرمتداول، ذهنیت گرایی افراطی، هنجارشکنی و نوگرایی بود. عشق، مرگ، ترس و ... از دغدغه های انسان معاصر هستند که اکسپرسیونیسم با حساسیت ویژه ای به آن پرداخته است. «غزلیات شمس» آیینه شوریدگی ، عشق سرمستانه و نماینده بی قراری و بی تابی مولانا در فراق شمس است. ...

آشنایی زدایی سرشت اصلی هنر شمس لنگرودی است که ابعاد آن را در حریم شعر خود نشان داده است. نهایتاً تمام این ها بر دانش او از ادبیات چه کلاسیک و چه معاصر استوار است. زبان اشعار شمس در عین سادگی و رسایی، از بلاغت قابل تأمّلی برخوردار است و این در گرو انتخاب واژگانی است که شمس به کار برده است. شمس به یاری احساس شاعرانه اش، و نیز با واژه ها و ترکیب های تازه ای که به کار برده است، ازعادت های ما آشنایی...

چکیده بسیاری از ابیات دیوان شمس، اثر غنایی عظیم مولوی، به سبب سروده شدن در حالت جذبه و ناهوشیاری در هاله ای از ابهام یا بی معنایی است، ازاین رو تفسیرهای متعدد و گاه متناقضی را بر می تابد. مطمئن ترین شیوه برای شرح و رمز گشایی از مبهمات غزلیات مولوی رجوع به دیگر آثار سراینده ی آن، به ویژه کتاب ارجمند مثنوی معنوی است. ازین رو مقایسه این دو اثر بزرگ و یافتن مطالب و مواد مشترک آن ها علاوه بر اینکه ...

تخلّص در غزل ، نام شعری شاعر است که اغلب غزلسرایان آن را در مقطع غزل، یا ابیات ماقبل آن ، ذکر می کنند .جلال الدّین محمّد بلخی ، مشهور به مولانا ،از عارفان و غزلسرایان بزرگ قرن هفتم است که 3229غزل سروده و به شمس الدّین تبریزی تقدیم داشته و ازین رو در ابیات پایانی بسیاری از غزل های خود ، نام "شمس تبریزی " و معادل های آن چون " شمس الدّین " و " شمس الحق " را به کار برده است . یکی از نکاتی که در بحث تخلّص...

مطالعة سیر تحول شعر عاشقانه از گذشته تا امروز، ما را با شاعرانی آشنا می­کند، که عشق جوهر وجود آنان و هم ذات شعرشان بوده است. بر این اساس تاکنون آثار و اندیشة تعدادی از شاعران نام آشنای معاصر چون احمد شاملو، فروغ فرخزاد، هوشنگ ابتهاج، حمید مصدق، حسین منزوی و ... مورد نقد و بررسی قرار گرفتة است؛ اما راز و رمز شعر گروهی دیگر همچنان در پردة ابهام باقی مانده و کمتر کسی به سراغشان رفته است. این جستار...

سخن نو دربارة اندیشه کهن حماسه­های عرفانی و سفرنامه­های روحانی گفتن اگر چه محال نیست، بس دشوار می­نماید، بویژه سخن گفتن از سنت دیرینه دیرپای حکایت پرواز و معراجِ روح آدمی به سوی جایگاهِ برینِ دیرین، چه به صورت داستان­های معراج و چه در قالب حکایت­های تمثیلی رمزی پرواز مرغان روح. سخن از حکایت سفرنامه روح آدمی است؛ یعنی معراج. موضوع معراج نامه­ها سفر است. مسافران معراج نامه­ها، شارحان سفرنامة روح خو...

چکیده آن چه که در قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام) آمده می تواند به عنوان قوانین وارزش های اسلامی برای-آداب وسلوک اجتماعی زنان دراجتماع مطرح شود، وبیانات مفسران در شرح و توضیح آیات و روایات از منابع مهم در این باره بحساب می آید از آن جا که تفسیر المیزان از اعتبار وارزش والایی برخوردار است در این تحقیق به عنوان اصلی ترین منبع قرار گرفته است، این پژوهش در پی آن است که از یک طرف نظرات علامه ...

چکیده موضوع این رساله «عنصر شادی و خوشدلی نزد مولانا و شمس تبریزی» است. با توجه به اینکه هم مولانا و هم شمس در جای جای آثار متعدد خود خود جسته و گریخته مخاطب را به شاد بودن توصیه کردند این دیدگاهی اساسی است که این دو عارف بزرگ نگرش مثبتی به شادی و خوشدلی داشته اند، علاوه بر این وجود وزن های متنوع و شاد، مضمون های شادمانه، رقص واژگان و طنین آواها و نواها خصوصأ در غزلیات شمس حاکی از همین نگرش ...