مسئله تکفیر از دیرباز یکی از محورهای اساسی تعارض و خشونت در ادیان و ملل مختلف بوده است. این موضوع در دوره حساس کنونی به یکی از مسائل مبتلابه جهان اسلام تبدیل شده و توجه به آن بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. مقاله حاضر درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش اساسی است که جریان تکفیری در ایجاد واگرایی اعتقادی و اندیشه­ای در جهان اسلام چه نقشی می­تواند داشته باشد؟فرضیه عبارت است از ...

بنیادگرایی و افراطی‌گری خشونت‌آمیز ناشی از آن، که به یکی از پدیده‌های تهدیدکننده صلح در جهان تبدیل شده است، همچون هر پدیده دیگر در جوامع انسانی، حاصل علل مختلف در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. بنیادگرایی و افراطی‌گری، تنها خاص جهان اسلام نبوده و در میان دیگر ادیان نیز دیده می‌شود. اما به طور ویژه در جهان امروز، بنیادگرایی و افراطی‌گری سلفی اسلامی است که با وجوه خشونت‌آمیز خود ب...

امروزه مساله پیچیده هویت با ورود به دنیای مدرن و سر برآوردن هویت­های تازه و خدشه­دار شدن     اثر پیش‌رو می‌کوشد تا با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با کاربست ملاحظات کاربردی، به ارائۀ تحلیلی واقع‌بینانه از ماهیتِ رقابتِ گفتمان مقاومت (شیعی) در تقابل با گفتمان‌های سلفی و اخوانی در حوزۀ راهبردی غرب‌آسیا مبادرت ورزد. از این‌رو پرسشی که نگارندگان پژوهش حاضر درصدد پاسخ به چرایی آن برآمده‌اند چنین ترتیب‌بن...

یکی از پدیده­های زیانبار عصر حاضر، گسترش دیدگاه سلفی گری و ظهور گروه های تکفیری همچون گروه تروریستی داعش است که با پشتیبانی استکبار جهانی، جنایات فجیعی را در کشورهای مختلف بویژه کشورهای اسلامی مرتکب شده اند. دنیای اسلام  نه تنها باید از تمام ظرفیت های خود برای مقابله با این پدیدة شوم استفاده کند، بلکه علاوه بر آن، می­بایست از توسل به ساز وکارهای قضایی بین المللی نیز غافل نشود. مقالة حاضر، با ات...

تحولاتی که طی سال های اخیر در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا ایجاد شده، از زوایای گوناگون قابل تحلیل است. از بطن این تحولات، «سلفی گرایی سنتی» دچار دگردیسی شده و پدیده «نئوسلفیسم» به وجود آمده است. این مقاله، با بررسی مؤلفه ها و عناصر گفتمان نئوسلفیسم، «دگرسازی شیعی» را وجه اساسی این گفتمان تلقی کرده، و با رویکردی آینده پژوهانه و آسیب شناسانه، پیامدهای آن را در زمینه ایجاد اختلاف و تضعیف جهان اسل...

چکیده فرقه گرایی و تشدید اختلافات مذهبی جزو لاینفک در تحولات خاورمیانه می باشد. پدیدار شدن دولت های ناتوان مانند لیبی، یمن، عراق، سوریه و ظهور بازیگران قدرتمند غیردولتی فراملی مانند القاعده، داعش، جبهه النصره، طالبان، جماعت اسلامی، جماعات الصحوه، جنبش انصارالله یمن، حزب الله لبنان و... در کنار تغییر در رفتار و کنش گری بازیگران بین المللی و منطقه ای، نظم سیاسی و امنیتی حاکم بر خاورمیانه را متحول...

شکل‏گیری سلفی‏گری، یکی از مهم‏ترین رویدادهای ایدئولوژیکی و فکری تاریخِ مسلمانان به شمار می‏آید که توانسته است به پشتوانة ادبیات فقهی و کلامی و نیز نشانه‏شناسی متکی بر شبکة معناییِ گسترده، نیاز به گرایش‏ها و جریان‏های سیاسیِ سلفی را مجسّم و آنها را در اشکال روز، بازتولید کند. در این میان، عراق با موقعیت حساس و وابستگی‏های عمیق ژئوپلتیکی متقابل با جمهوری اسلامی ایران، یکی از معدود کشورهایی است که همو...

تأمین بودجه،موتور محرکه انجام عملیات سازمان های تروریستی (سازمان‌های مسلح سلفی ملّی و فراملّی) در خاورمیانه است.این درحالی است که برخی از این سازمان‌ها نظیر طالبان و داعش با تاسیس به اصطلاح دولت هزینه‌های رفاهیِ مناطق تحت سیطره خود را نیز بر مخارج نبرد و بقای خود بار کرده‌اند. لذا بررسی الگوهای متفاوت حاکی از این واقعیت است که سازمان‌های مسلح سلفی ملّی و فراملّی در خاورمیانه با برخورداری از شبکه مال...

مقاله حاضر به بررسی حضور گروه­های سلفی در نوار غزه و موضع آنها نسبت به جنبش مقاومت اسلامی حماس می پردازد. با توجه پیروزی حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ و در ادامه، درگیری‌های مسلحانه بین گروه فتح وجنبش حماس و در نهایت تشکیل حکومت حماس در غزه، بازه زمانی پژوهش از سال 2006 به بعد لحاظ شده است. در ابتدای مقاله به صورت مختصر به تفکر سلفی، انواع سلفی گری، بسط وگسترش آن در جهان اسلام و به حضور آن­ها در فل...