‏در بخش نخسمت مقالة حاضر به تفاوت های عمده زبان فارسی و عربی اشاره و چند تفاوت مهم میان دو زبان، بیان شده است. آنگاه درباره اینکه زبان عربی اشتقاقی و قالبی و زبان فارسی ترکیبی است بحث شده است. سپس استعمال و کار برد گوناگون یک کلمة فارسی را بیان کرده ایم و در این باره نمونه های فراوانی جسته ایم. در مرحلة بعد تعدادی از کلمه های که ریشه عربی دار ند و عرب زبانان به شیوه دیگری به کار می برند. بررسی ...

وقتی سخن از زبان متن در میان باشد، نظر زبان‌شناسان و منتقدان ادبی، بیشتر به وجه نوشتاری معطوف است، وجهی که در تقابل خود، وجه گفتاری را به یاد می‌آورد. تقابلی که از زمان پدیدآمدن خط تاکنون، در نظر پژوهش‌گران زبانی بوده است. پس از توجّه و اهمیّتی که فردینان دوسوسور به نمود برجسته‌ی گفتار بخشید و نوشتار را شکل ناقص گفتار به شمار آورد، زبان‌شناسان هر جا از تقابل نمودهای زبانی سخن گفتند، بیش‌تر به همی...

در این مقاله ساختار افعال دو مفعولی در زبان فارسی مورد بررسی قرار می­گیرد. چنین بررسی­ای در چارچوب دستور ساختاری گلدبرگ (زیر چاپ)، نگاهی متفاوت (غیر خطی) به چنین افعالی دارد. یکی از اهداف این پژوهش، تبیین ویژگی­های درونی ساختارها و تعیین انواع ساختارهای افعال دو مفعولی در زبان فارسی است. در این مقاله درصددیم تا با نمایش تمایزات ساختاری افعال دو مفعولی در زبان فارسی، نقطة تلاقی نحو و کلام را نیز...

نحوة شکل گیری اصطلاحات در زبان، یکی از مواردی است که در تحلیل های نحوی می توان به آن استناد نمود. از جملة این موارد می توان به ردفورد (1997 & 2014) اشاره کرد که وی با اشاره به نحوة شکل گیری اصطلاحات در زبان انگلیسی، فرض فاعل درون گروه فعلی را در قالب برنامة کمینه گرا تبیین نموده است. این پژوهش که به تحلیل اصطلاحات زبان فارسی اختصاص یافته است، نشان می دهد که اصطلاحی شدن در زبان فارسی فرضیة ف...

ترجمه­ها و ترجمه‌‌ـ‌تفسیرهای کهن قرآن سرمایه­های کمترشناخته­شده­ای از گنج­خانه بزرگ زبان فارسی است که مشتمل بر واژگان گوناگونی از حوزه­ها و دوره­های مختلف این زبان است و می­تواند گنجینه­ای پرمایه برای توانمند­سازی و گسترش زبان فارسی باشد. ترجمه تفسیر طبری یکی از کهن­ترین و غنی­ترین این ترجمه‌ـ تفسیر‌هاست که برمبنای کتاب تفسیر طبری فراهم آمده است و هم از نظر تاریخ زبان فارسی و هم از لحاظ تاریخ م...

فردوسی در شاهنامه برای بیان افکار و اندیشه‏هایش نیروی تخیّل را به‏کار می‏گیرد و گونه‏های مختلف خیال در تصویرپردازی‏های او بازتابی هنرمندانه می‏یابد. او از کنایه که یکی از طبیعی‏ترین راه‏های بیان و قوی‏ترین راه القای معانی است در مقایسه با دیگر صورخیال بیش‏ترین بهره را می‏گیرد. این مقاله، پژوهشی است در مورد جمع‏آوری و تنظیم کنایه‏های موجود در بخش تاریخی شاهنامه که همراه شاهدمثال ارائه شده است. حا...

شمس قهرمان بلامنازع غزلیات مولوی است. تا جایی که این دیوان کبیر به نام او مزین شده است؛ اما همین شمس در مثنوی حضوری ظاهراً کم رنگ دارد و قابل مقایسه با حضور او در غزلیات که هر دو سروده مولوی اند، نیست. به نظر می رسد از آن جایی که مثنوی به خواهش حسام الدین سروده شده است و هم اوست که کاتب مثنوی است، دوست ندارد که مثنوی نیز جلوه گاه نام شمس شود؛ بنابراین مولوی که از این غیرت حسام الدین مطلع شده است...

‏در بخش نخسمت مقالة حاضر به تفاوت های عمده زبان فارسی و عربی اشاره و چند تفاوت مهم میان دو زبان، بیان شده است. آنگاه درباره اینکه زبان عربی اشتقاقی و قالبی و زبان فارسی ترکیبی است بحث شده است. سپس استعمال و کار برد گوناگون یک کلمة فارسی را بیان کرده ایم و در این باره نمونه های فراوانی جسته ایم. در مرحلة بعد تعدادی از کلمه های که ریشه عربی دار ند و عرب زبانان به شیوه دیگری به کار می برند. بررسی ...