زمینه‌های نخستین موج مهاجرت اعراب به ایران را باید در ارتباط با دو مقطع متقدم تاریخ اسلام، یعنی عصر خلفای راشدین و دوره اموی، بررسی کرد. با ظهور اسلام و آغاز فتوحات، مهاجرت اعراب مسلمان به ایران شکل منسجم و منظمی یافت و پس از پایان‌ جنگ‌ها، کشمکش‌ها و فتوحات آغازین، اعراب با هدف حفظ مناطق نوگشوده و پشتیبانی از ادامه فتوحات، اقدام به تأسیس پایگاه‌های نظامی در این مناطق کردند. به نظر می رسد این پ...

با ورود اعراب مسلمان به ایران و انقراضِ اشرافِ درجه اوّلِ ساسانی، دهقانان به عنوان حکّامِ محلی و کدخدایانِ روستاها ادارۀ بخش مهمی از جامعۀ ایران را به دست گرفتند. و از آنجا که آنان امیدی به بازگشتِ نظامِ قدیمیِ ساسانی نداشتند، تصمیم به برقراریِ ارتباط با نیروهای اسلامی گرفتند. اعراب مسلمان نیز که در ابتدا از دهقانان برای نظارت بر کشور یاری طلبیده بودند، با حکّامِ محلی صلح کردند و به آنان مسئولیتی را که در د...

پدیده زبانی ترادف از گذشته تاکنون مطالعات بسیاری را به خود اختصاص داد و مخالفان جدی و موافقانی را به خود دید . ترادف در قرآن کریم با محوریت بررسی واژگان در عرصه دانش زبانی و اصول فقه و منطق که علوم اختصاصی قرآن کریم است حوزه تلاش های علمی گذشتگان  ومعاصران است .اینکه واژگان د رموضوعات مترادف هستند یا متقارب و ترداف به فارسی  و سایر زبان ها درست ترجمه شده باشد،یا برداشت نادرستی شده باشد ،نگاه تق...

از آنجایی که ابن مقفع ایرانی‌تبار بود ولی تحصیلاتش را درعلوّ بلاغت و فصاحت در زمینه نثر عربی به پایان رسانید. و کتاب‌های پهلوی را اززبان فارسی به زبان عربی برگردانید. ابن مقفع، نخستین کس و شاید تنها کسی است که توانست دست مایه‌ای گران‌بها را به فرهنگ عربی تقدیم کند و بی شک او را به ‌عنوان شهسوار نثر عربی قلمداد می‌کنند علاقه بیش‌ازحد ابن مقفع به زبان ادبیات عرب و به‌ویژه کتابت نثرنویسی. ایشان را ...

امثال مولّد به حکمت­هایی گفته می­شود که هویّتی نامشخّص دارند و در دوره عبّاسی اوّل از فرهنگ­های مختلف از جمله ایران، یونان و هند به زبان و ادبیّات عرب نفوذ کرده­اند. حجم عظیم و گسترده­ ترجمه­هایی که در عصر عبّاسی شکل گرفت، از عواملی است که موجب انتقال این امثال به فرهنگ عربی شد. یکی از عمده­ترین فرهنگ­های مؤثّر این دوره، فرهنگ ایرانی بود که توانست از طریق ترجمه در دل اعراب بادیه نشین راه پیدا کند. هدف ...

چکیده ندارد.

اصفهان در قبل و بعد از اسلام همواره نظاره گر تحولات مهم سیاسی، نظامی و اجتماعی بوده است. با حمله اعراب به ایران، شهرهای این سرزمین از جمله اصفهان از ابعاد ساختار شهری، ترکیب و بافت جمعیتی و نظام مالیاتی دچار تغییر چشم گیری شد. اصفهان در ابتدای عصر اسلامی، مانند بسیاری از سایر شهرهای ایران با اهمیّتی کمتر نسبت به دوره قبل به حیات شهری خود ادامه داد. گذشت زمان و آشنایی حاکمان جدید اسلامی با شهرهای...

نحو کلاسیک عربی در شهر بصره شکل نهایی خود را پیدا نمود؛ در نتیجه علمای مکتب کوفه شاگردان این مکتب به شمار می روند، و اخفش همان کسی است که سنگ بنای اختلاف میان دو مکتب را گذاشت، زیرا که او دیدگاههای ویژه ای دارد که با دیدگاهها استادان خود متفاوت است. سیبویه با نگارش «الکتاب» در زمینه نحو باعث گردیده است که این کتاب سالها سرمشق و الگوی ماندگار همه علماء بشود، و پایه ریزی نحو به دست او صورت گرفته...

این متن که در پی طرح فرضیّه‌یی برای شناخت نقش کلیّت علوم انسانی است، می‌کوشد، با کاوش سریع کوشش‌های معطوف و ناظر به امر بازسازی جامعوی[1] در چند دورة حاد تاریخِ ایران، نقش زبان را در فرآیندهای گسسته و پیوستة ایده‌های بازسازی جامعه‌ اجمالاً شناسایی کرده، سرانجام با مقایسة نوع و نقش ترجمه در علوم انسانیِ ما در دوره‌ی اخیر، تأثیر ترجمه را بر ایده‌ها و کوشش‌های بازسازی جامعه دریابد. ابتدا ایده‌های بازسا...

بی تردید در بین زبانهای مختلف دنیا ، زبان و ادبیات عرب بیشترین تأثیر را بر ادب فارسی نهاده است. پس از ورود اسلام واژه های عربی کم کم به زبان فارسی راه پیدا کرد. این امر در آغاز نوعی مبادله­ی واژگان محسوب می گردید؛ به گونه ای که اعراب بسیاری از واژگان و اصطلاحات را از ایرانیان اخذ نموده و بعضی لغات را به ایرانیان می دادند. اما این روند در طول سالهای بعد تغییر یافت و کم کم ورود اصطلاحات، ترکیبات،...