پراکنده رویی پدیده ای است که در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته و امروزه به عنوان یکی از موضوعات محوری در بسیاری از کشورها مطرح است. پراکنده رویی پیامدهای مثبت و منفی فراوانی را به همراه داشته است و می توان گفت که با توجه به ساختارهای گوناگون و ویژگی های متفاوت جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جز اینها، دلایل پراکنده رویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. ارومیه از شهرهایی است که در سال های اخیر...

ناحیه معدنی هیرد در خاور خرد قاره ایران مرکزی و حاشیه خاوری پهنه لوت و در منتهی‌الیه باختری پهنه زمین‌درز سیستان واقع شده است. بخش شمالی پهنه زمین‌درز سیستان با راستای شمال‌باختر ـ جنوب‌خاور با پیچیدگی‌های ساختاری زیاد، محل تشکیل چند کانسار معدنی مهم بوده و از این لحاظ مطالعه آن از اهمیت چشمگیری برخوردار است. در این مقاله، به مطالعه و تفسیر داده‌های مغناطیس‌هوایی و ماهواره‌ای موجود در کنار مشاه...

کمربند چین خورده ـ رانده زاگرس به خاطر دارا بودن چین های بزرگ، منظم و جوان و همچنین ذخایر هیدروکربوری موجود در بسیاری از تاقدیس های آن، جایگاه ویژه ای داشته و به عنوان یکی از غنی ترین ایالت های هیدروکربوری حاوی 6/8 ? مخازن نفت و 15 ? مخازن گاز اثبات شده جهانی می باشد، لذا شناخت دقیقتر تاقدیس ها وتحلیل دگرریختی های آنها از بنیادی ترین موضوعات زمین شناسی نفت زاگرس محسوب می شود. در این تحقیق که در...

از آنجایی که فضاهای شهری کانون تمرکز ساکنان زمین اند، آنها را می توان مناسب ترین عرصه تظاهر و تجلی فرهنگ بشری، ارتباطات اجتماعی و تاریخ ملت ها به شمار آورد. همچنان که ساختار فرهنگی و اجتماعی یک ملت می تواند بر تظاهرات کالبدی شهرها اثر گذار باشد، ویژگی های کالبدی و فضایی شهرها هم می توانند در پویایی، استمرار و یا تغییر روابط اجتماعی و فرهنگ ملت ها مؤثر واقع شوند. «آگورا» به مثابه یکی از فضاهای ش...

باستان شناسی به عنوان نظامی علمی برای پردازش مدل ها و ایجاد قیاس های منطقی و بازسازی محیط طبیعی، وامدار جغرافیاست و به صورت جدایی ناپذیری در بازسازی محیط طبیعی گذشته استقرارهای انسانی با چشم انداز و محیط مرتبط است؛ چرا که الگوهای خاص زندگی شکل گرفته بر روی زمین ناشی از تأثیرات متقابلی است که بین انسان و محیط وجود داشته است. این ارتباط به ویژه در زمینه مسائل و موضوعات مربوط به خاک و زمین های رسو...

روند تحولات اجتماعی‌، اقتصادی و فرهنگی در دهه‌ های اخیر و گوناگونی بستر جغرافیایی، به شکل ‌­گیری نوعی خاص از نظام  فضایی استقرارگاه‌ های انسانی در پهنه ­ی سرزمینی منجر شده است. در این راستا عدم تعادل فضایی در ارائه خدمات و تسهیلات مولد و زیربنایی و همچنین عدم هماهنگی بین رشد و توسعه نواحی و مناطق مختلف موجب برهم خوردن نظم فضایی سکونتگاه ‌ها از یک‌سو و رشد شتابان و بی‌رویه ‌ی بعضی از شهرهای درجه...

بیان مساله: مسجد در جایگاه یکی از مهم‌ترین ارکان هویت شهر اسلامی، در صدر اسلام، به‌عنوان اولین نهاد اجتماعی دارای کارکردهای چندی بود؛ به‌گونه‌ای که افزون بر مهم‌ترین کارکرد آن (عبادت)، فعالیت‌های‌ آموزشی، نظامی و اجتماعی نیز در آن جریان داشت. یکی از وجوه روابط زنده و تعاملات پویای مسجد در گذشته، ویژگی‌های فضایی معماری و نوع روابط فضایی آن بوده است که متأسفانه مشاهدات در اکثریت مساجد امروزی حاکی...

  به­رغم روند سریع شهرگرایی در ایران طی دهه‌های گذشته کشور ما هنور جامعه‌ای شهری ـ روستایی شناخته می‌شود و بسیاری از شهرهای کوچک کشور به­رغم تغییرات ظاهری، از جهت مناسبات اجتماعی ـ اقتصادی و ویژگی‌های فرهنگی به روستا شبیه‌تر می‌‌باشند. روستاها سکونتگاه­هایی پویا در ابعاد اجتماعی ـ اقتصادی و کالبدی ـ فضایی هستند که نگرش‌ها ، علایق و پاسخگویی به نیازها یا رویا رویی با عوامل محدود کننده در آن­ها د...

بسترها و عوامل گوناگونی در فرایند شکل گیری سیاست ها و برنامه های حفاظت از میراث فرهنگی در ایران تأثیر گذار بوده اند. در این راستا مقالۀ حاضر، تغییرات ساختاری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور متأثر از تحولات و رویدادهای فرهنگی ـ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور را که نقش مؤثری در فرایند شکل گیری سیاست ها و برنامه های حفاظت داشته اند، مورد بررسی قرار داده است؛ از این رو، هدف اصلی این م...