یکی از اقسام نثرفارسی نثر خطابه ای است که تعبیر ادبیliteraryexpression)) به گونه ای هنرمندانه و نظام مند، یکی از اشکال تکامل یافته اقسام سخنوری درجهان اسلام محسوب می گردد. این شیوه که ازقرن دوم درقالب مواعظ زاهدانه آغازشده بود، درقرن هفتم بابن مایه هایی آمیخته با بلاغت وحکمت به اوج بالندگی رسید؛ ظهورعرفان و تصوف به عنوان تلقی هنرمندانه ای از دین، تغییرات گسترده ای در ساحت سخنوری پدید آورد، به ...

خاندانهای ایرانی از تاثیرگذارترین وجه تاریخ فرهنگی و سیاسی کشورند؛ یکی از خاندانهای مهم در دروه قاجار خاندان هدایت بودند. از میان این خاندان چهار تن نقش موثری نسبت به دیگر خاندان هدایت داشته اند. رضاقلی خان (1215 ـ 1288 ه.ق) حضور چمشگیری دردوران دو پادشاه قاجار، محمد شاه و ناصرالدین شاه داشته و همچنین توانست مناصبی چون سفارت خوارزم و ریاست دارالفنون رابه دست آوردو تالیفاتی چون مجمع الفصحا، روضه...

چکیده هم­زمان با بسط اندیشه­های صوفیانه در جهان اسلام از قرن هفتم هجری به بعد و نزدیکی تصوّف و تشیّع به یکدیگر، رویکردهای صوفیانه در مقتل نگاری کربلا به مانند برخی دیگر از مکتوبات دینی و تاریخی وارد شد. این مطلب بامطالعه ی متون مکتوب این دوره و ردیابی شاخصه های اندیشه­ی تصوّف در این متون قابل بررسی است. در پژوهش حاضر سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر پژوهش کتابخانه­ای به این سؤال پاسخ داد...

نسخه­های خطّی، گنجینه­های گران­بهای هر ملّتی است.کشور ما به دلیل داشتن پشتوانۀ فرهنگی قوی ، در این زمینه بسیار غنی است.نسخ خطّی بسیاری به زبان فارسی کتابخانه­های ایران و جهان نگهداری می­شود.این نسخه­ها در زمینۀ علوم گوناگونی نگاشته شده است. منشآت و ترسّل یکی از گونه­های رایج در تاریخ ادب فارسی و عنوان عمومی آثار و  کتاب­هایی است که در­برگیرندۀ منشور یا فرمان، اخوانیات، جوابیات، سلطانیات، سوگندنامه­...

یکی از مهم‌ترین منابع جهت شناخت باغ و باغسازی دوران اسلامی ایران، کتاب «ارشاد‌الزراعه» ابونصر هروی است که در 921 ه.ق، چند سال پس از سقوط تیموریان، به نگارش درمی‌آید. این کتاب منبع ارزشمندی جهت آشنایی با مباحث گوناگون باغبانی و باغسازی محسوب می‌شود و در هشت بخش با عنوان «روضه»، به توصیف مهم‌ترین ضرورت‌های باغسازی می‌پردازد. هدف این مقاله پاسخ‌گویی به این سؤال است که مهم‌ترین مؤلفه‌های سازندۀ یک ...

نوشتارحاضر با هدف بررسی انگار‌ه‌های هویت ایرانی درنگارش بناکتی در روضه اولی‌الباب انجام‌گرفته است. عرصه‌ی تاریخ‌نگاری محمل مناسبی برای اهل‌قلم ایرانی بوده تا روایت‌گر گفتمان دور‌ه‌ی خود باشند. تاریخ‌بناکتی روایت‌گر حلقه‌ی دوم هویتی ایران در دوره‌ی ایلخانان، یعنی عهد-مسلمانی آنان است. مقاله به دنبال پاسخ‌گویی به این سوال عمده است که انگار‌ه‌های هویت ایرانی در اندیشه تاریخ‌نگاری بناکتی چگونه بازت...

قصاید مصنوع که بیشتر در آنها قواعد عروض و قافیه و صنایع شعری طرح می‌شود، یکی از شیوه‌های ارائه ادب تعلیمی است که سرایندگان آنها در سایه عرض هنر، به آموزش هنرهای ادبی نیز توجه کرده‌اند. در پژوهش‌های محقّقین تا کنون تعریفی دقیق از قصیده مصنوع و انواع آن داده نشده و اغلب، این نام را هم بر منظومه‌های وزنیّه، هم بر بدیعیّه‌ها و هم بر قصاید مُوَشَّح نهاده‌اند. در این مقاله ضمن تعریف قصیده مصنوع و تفکیک انوا...

پژوهش حاضر به بررسی طرح‌واره‌های تصویری حجمی، حرکتیو قدرتی مطرح شده توسط جانسون در میان آیات توصیف کننده دوزخ و بهشت در قرآن کریم می‌پردازد. پیکرة ما سه سورة واقعه، انسان، الرحمن و همچنین تمامی آیاتی است که الفاظ جَنَّة، فردوس، روضه، عدن، دارالسلام، جهنّم، جحیم، نار، سقر و سعیر در آنان  به ‌کار رفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش به دنبال بررسی این م...

خلاصه المقامات تألیفی است دربارۀ احوال شیخ احمد جام (ژنده پیل) مشتمل بر سه مقاله حاوی سی و  چهار باب و یک فصل. علاءالملک جامی- از نوادگان شیخ احمد جام- این تألیف را با الهام از اشاره جد خود در سال 840 هجری قمری و در روزگار شاهرخ بهادر تیموری(14 ربیع الثانی 776- ذی الحجه 850 هـ ق)، تألیف نموده و به وی تقدیم کرده است. علاءالملک در تألیف این کتاب علاوه بر مقامات محمّد غزنوی- که آن هم شرحی از مقامات...

یکی از مسائل مورد توجه شارحان روایات الکافی تعریف عقل و حدودکارآیی آن است. این توجه به دلیل وجود روایات اهل بیت _ علیهم السلام _ در اصول الکافی است. این مقاله در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول، شامل تعریف عقل از نگاه ملاصالح مازندرانی و علامه مجلسی است. ملاصالح دارای تمایلات فلسفی بوده و بنا بر این، تعریف وی از عقل کاملاً متأثر از نگاه فلسفی وی است؛ اما علامه مجلسی به دلیل نگاه منتقدانه به فلسفه ...