روایت از دو عنصر اساسی قصه و قصه گو تشکیل می‌شود که در همه روایت‌ها از هر نوعی دیده می‌شود و جزو ذاتی هر نوع روایتی است. ژرار ژنت متأثر از شکل‌گرایان روس قصه را یکی از جنبه‌های روایت می‌داند و آن را ترتیب واقعی ارزیابی می‌کند، در نتیجه توانسته برای تمامی روابط بین توالی زمانی رخدادها و ترتیب روایت، تحلیلی ارائه دهد و با استفاده از زمان و تغییرات در خط داستانی، پی‌رنگ و شکل داستانی خود ...

چکیده یکی از آسیب‎های اساسی منابع درسی برای دروس «ادبیات معاصر نثر» و «ادبیات داستانی» در دانشگاه‎های ایران، کلی‎گویی و ناروشمندی است. در این کتاب‎ها معمولاً به تاریخ توصیفی آثار داستانی و معرفی نویسندگان آن ها می پردازند و تقسیم‎بندی‎ها بر اساس ادوار تاریخی است. کمتر پیش آمده است که مؤلفان این منابع درسی به جریان‎شناسی آثار داستانی پرداخته باشند و معمولاً بر اساس ژانرهای روایی یا طبقه‎بندی‎های م...

یکی از عوامل مهم در نحوة شکل گیری ساختار داستانی، ترتیب رخدادهای آن داستان است که ذیل عنوان عنصر زمان بررسی می شود. رمان پیکر فرهاد اثر عباس معروفی نیز اثری است که زمان حقیقی و ذهنی را مبنای اصلی روایت خود قرار می دهد. نویسنده در روساخت رمان، داستانی واحد را با سه زمان متفاوت بیان می کند؛ اما سیر خطی روایت را درهم می شکند؛ به گونه ای که اغلب، روابط و نظم زمانی رویدادها مبهم می ماند و به این ترت...

گفته‌های داستانی مجموعه سخنان شخصیت‌ها در متن روایی است که توسط راوی بازگو می‌شود. این گفته‌ها به همان صورتی که توسط شخصیت‌ها بیان می‌شود در متن نمی‌آید بلکه توسط راوی به شیوه‌های مختلفی روایت می‌شود. این شیوه­ها را - که به پنج شکل مختلف بیان می­شود- «شیوه‌های گفته‌های داستانی» می‌نامند. بازنمایی گفته‌های داستانی در نقد داستان به ویژه در حوزۀ تحلیل گفتمان روایی برای شناخت شیوه‌های روایت، سبک نو...

هر رویداد یا داستانی را می توان به یکی از این سه روش بازگویی کرد: گونهء روایی گزارشگرانه (دانای کل) گونهء روایی با من راوی (اول شخص راوی) و، آخرین و جدیدترین روش، گونهء روایی با سوم شخص مفرد یا راوی شخصی. سه انگیزه باعث اهمیت و برتری رمان با ایستمان و وضعیت روایی شخصی شده است: خواست و تلاش نویسنده برای واقعی و بی طرف جلوه دادن داستان، نوآوری در فن روایت و سرانجام موضوع یا هشتهء تازه در ادبیات ی...

محمدعلی جمال­زاده نخستین نویسندۀ ایرانی است که سنت‌های کهن داستان‌سرایی را با فنون داستان‌نویسی اروپایی تلفیق کرد و اولین داستان‌ کوتاه فارسی را پدید آورد. اولین مجموعه داستان او‌ با عنوان «یکی بود یکی نبود» را سرآغاز ادبیات واقع‌گرای ایران دانسته‌اند. از سوی دیگر، آثار داستانی جلال آل‌احمد تصویرگر زندگی سنتی و محیط مذهبی بخش‌هایی از جامعه است که در معرض  مدنیت و تجدد‌ قرار گرفته‌اند. آل احمد‌ ...

روایت شناسی دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد. رمان طفل الممحاه اثر ابراهیم نصرالله رمان نویس معاصر فلسطینی است که نویسنده در آن با استفاده از شیوه ی نوین روایتگری به روایت پیامدهای حمله ی اسرائیل به فلسطین و اشغال آن و عواقب این فاجعه ی انسانی یعنی آوارگی و جوان...

بیدل در مثنوی­هایش به­صورت جدی به موضوع انسان به عنوان رمزگان محوری خود پرداخته است. انسان، ابعاد و امکانات وجودی او، مهم­ترین دغدغه­ی بیدل است. از منظر بیدل، تمامی مظاهر هستی، زاییده‌ی «ادراک» آدمی است. وی در حکایت­هایی که تنها یک شخصیت محوری دارند، سفر انسان را در جستجوی خود، روایت می­کند. انسان مرکزی روایت بیدل، پس از جستجوهای بسیار درمی­یابد که هرچه هست، از دایره‌ی «ادراک» و «وجود» او بیرون...

بررسی داستان معصوم اول، اثر هوشنگ گلشیری با روش تحقیق ساختاری، با استفاده از آرای روایی ژنت در مؤلفه‌ی زمان نشان داد نقل رخدادها در متن روایی تفاوت‌ اندکی با سطح داستانی دارد. متن جز در سه رخ‌داد زمان‌پریشی چندانی ندارد و دارای نظم تقویمی است. برد زمان‌پریشی به سمت گذشته‌ی نزدیک و در چند مورد به سمت گذشته‌ی دور، دامنه‌ی زمان‌پریشی مشمول بر زمان اندکی است. متن برخوردار از شتاب مثبت است. بسامدها ...

هر پدیده نسبتاً دامنه داری که دارای سیری پیش رونده باشد، ساختار روایی ساده ای را در بطن خود می پروراند. در این ساختارِ ساده گویی، عناصر تشکیل دهنده پدیده از نقطه a به سمت b ، از bبه سمت c و ... حرکت می کنند؛ شبیه رشد تکاملی دانه تا مرحله درخت شدن و میوه دادن. آنچه به ساختاری پیش رونده و روایی شکل داستانی می بخشد، گشتارهایی است که از سوی نویسنده/ راوی بر پیکره موضوع تحمیل می شود؛ این گشتارها در تو...