در طی سده ششم پیش از میلاد دو دین بزرگ در هند پدید آمد. آیین بودا 1 و جین 2، که تاثیر عمیقی بر فرهنگ و هنر هند از سده ی سوم پیش از میلاد تا سده ی هفتم میلادی داشت. به بیانی این دو فرقه در سیر مذهب هندوئیسم به ظهور رسیدند که به مسئله غامص زندگی هندوان یعنی نجات از قانون کرمه و رهایی از چرخه پیاپی تولد و مرگ (سمسارا)، هر یک با نگاهی متفاوت جداگانه پاسخی اندیشیده و به طرق مختلف سعی کرده اند آن معم...

یکی از مهم‌ترین جلوه‌های عرفان در میان ادیان و مکاتب مختلف معرفتی، «حقیقت‌جویی» عارفانة سالکاان طریقت و ناتوانی انسان جست‌وجوگر از درک ذات آفریدگار دو عالم است؛ موضوعی که از دیرباز در تاریخ عرفان و فلسفه، به‌ویژه در مقوله‌ی معرفت سنجی (اپیستومولوژی) و هستی‌شناسی (اُنتولوژی) جایگاهی مهم و بحث‌انگیز داشته و ذهن و زبان بسیاری از اهل تحقیق و معرفت را به خود مشغول داشته است. بر همین اساس، برآنیم این ...

این مقاله، چگونگی تبدیل مدفن ارغون خان، چهارمین ایلخان مغول، به زیارتگاه اسلامی «قیدار نبی» را توضیح می دهد و همچنین توجیه منطقی تری در رابطه با منشأ نام «قیدار» ارائه می کند. نام «قیدار»، نخستین بار توسط شرف الدین علی یزدی در تاریخ جهانگیر مقدمة ظفرنامه (تألیف 822 ق) در ارتباط با محل دفن ارغون خان و نیز در ظفرنامه (تألیف 831-828 ق)، در ارتباط با شرح وقایع سال 805 ق (دورة یورش های امیرتیمور و ح...

مکتب نگارگری هرات در سال های حاکمیت شاهرخ تیموری تا آغاز حکمرانی صفویان، یکی از دوره های درخشان هنرِ نگارگری وکتاب آرایی ایرانی بود. در این دوران با گردآمدن هنرمندان رشته های گوناگون از سراسر ایران در کتابخانه های هرات، نسخه های بسیاری از متون ادبی و تاریخی و علمی مصور شد. این نسخه ها با شیوه های متنوع و تجربه های بسیار گرانبهایی از هنرمندانِ طراز اول دربار همراه بود، و به تدریج در سال های پایانی...

خلاصه: مانی در سده سوم میلادی در بابل زاده شد او بنیان گذار کیش و آیینی بود که از تلفیق ادیانی چون زرتشتی، گنوسی، مسیحی ، و بودایی بوجود آمده بود . دین مانی بر پایه دوبن نگری بود؛ یکی نور و دیگری تاریکی که این جهان به خاطر تلفیق این دو بوجود آمده بود ا نسان درجامعه مانی تنها وطیفه داشت با انجام اصولی به جدایی هر چه سریع تر ذرات نور از تاریکی کمک کند تا رستگار شود، مانویان اولین کسانی بودند که ه...

یکی از شبهات‏ محتوایی که بر کتاب شریف نهج‏البلاغه وارد شده، شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ به صورت افراطی است. به عقیده عده‏ای، برخی از مطالبی که در نهج‏البلاغه‏ درباره مذمت دنیا، شیوه زندگی زاهدانه، ترک تعلق به دنیا و توجه به آخرت و همچنین مطالبی که درباره یادآوری مرگ به عنوان دروازه ورود به سرای جاوید در این کتاب آمده، سابقه‏ای ‏در صدر اسلام نداشته و تحت تأثیر رهبانیت مسیحی و یا جریان تصوف قرار دار...

دهرمه بنیادی‌ترین مفهوم در تفکر دینی آسیای شرقی است که ریشه در تاریخ هندوئیسم دارد. این مفهوم در وداها، بیشتر به معنای قانون و شریعت و در متون و ادبیات دوره‌های بعد به معنای فضیلت، عدالت، معیار، وظیفه و تکلیف شرعی است. اما در تفکر بودایی، دهرمه حقیقتی است در باب وضعیت و کارکرد جهان که می‌تواند به علت و ماهیت رنج انسان پاسخ گوید و تمایلات شرارت‌آمیز موجود در همین جهان را به پایان برساند. از این ...

از تاریخ اولین چاپ رساله دربارۀ افسانۀ بودا که در قرن 19 به دست ایمیل سنارت فرانسوی انجام شد و در آن حیات ساکیامونی به نماد و اسطوره تبدیل گردید، بسیاری از هندشناسان فرانسوی با شخصیت معماگونۀ بودا مواجه شدند. آنها با رجوع به متون بودایی زبان سانسکریت و پالی، به تحلیل حیات مبهم وی پرداختند. بودا کیست؟ چرا شخصیت پیچیدۀ او ذهن بسیاری از محققان را به خود مشغول نموده‏است؟ فرانسویان با بررسی محققانه ...

عرفان و تصوف اسلامی به‎زعم پاره‎یی از محققین خاستگاهی شرقی دارد و از ادیان هند و بودایی به انحای گوناگون به جهان ‎اسلام راه یافته ‎است. آموزه‎های وحدت‎وجودی هندی، ابتدا مکتب خراسان از تصوف را تحت ‎تاثیر قرار داد و سپس از این طریق در مکتب عراق نیز تاثیر گذاشت. محی‎الدین ابن‎عربی اندلسی به‎ عنوان موجد و یا حداقل مدون عرفان ‎نظری یا حکمت‎ فلسفی، در عرفان و تصوف تاثیر فراوان نهاده‎است. آثار ابن‎عرب...