فلسفه همواره مورد هجمۀ مخالفان بوده است و موافقان در برابر این حملات به دفاع از آن می پرداختند. در میان مخالفان فلسفه نام غزالی و فخر رازی می درخشد و ابن رشد و خواجه نصیر طوسی در برابر هجمه های بی امان این دو تن با نوشتن کتاب تهافت التهافت و شرح مشکلات الاشارات در مقام دفاع و پاسخ از این اشکالات برآمدند. در این مقاله دفاعیه های خواجۀ طوسی و ابن رشد در مسألۀ بساطت واجب و تنها با استفاده از دو کت...

کتاب دلائل الإعجاز فی علم المعانی از جرجانی امامِ بلاغت است. ظاهراً در این کتاب باید مسائل مربوط به فنّ معانی بحث شود، ‌ولی چنین نیست بَلْ در این کتاب از: کنایه، استعاره،‌ تمثیل، تشبیه و مجاز هم بحث شده؛ همان طوری که در کتاب دیگر عبدالقاهر به نام «اسرار البلاغة فی علم البیان» از مباحث‌ِ مربوطِ به علمِ معانی مانند: تقدیم،‌تأخیر، حذف، فصل، وصل، التفات، ایجاز و اِطناب هم سخن گفته شده است. یا مثلاً در کتاب ...

«الاملاءفی اشکالات الاحیاء» رساله ای کمتر شناخته شده از محمد غزّالی است که وی در آن اصطلاحات عرفانی مندرج در کتاب« احیاءالعلوم» خود را استخراج نموده و توضیح داده است و به این ترتیب، فرهنگی از اصطلاحات عرفانی فراهم کرده است.   ابن عربی هم با تألیف رساله «اصطلاحات الصّو فیه الوار ده فی الفتوحات المکّیه »پای در حوزه فرهنگ نگاری نهاده است، زیرا رویکرد عمومی به کتاب بزرگ «الفتوحات المکیه » او را واداشت...

ابن خلدون را می‌توان از جمله نخستین متفکرین اسلامی‌ای دانست که در قرن هشتم هجری قمری با روشی علمی به مطالعه و بررسی پدیده‌های اجتماعی و سیاسی پرداخت و سعی کرد تا علل، اسباب و قوانین حاکم بر آنها را کشف کند. او در پی علایق تاریخی‌اش، علم نوبنیادی تحت عنوان «علم عمران» را بنا نهاد که هدفش بحث و گفتگو درباره اجتماع انسان و تمدن بشری بود. اما نکته مهم در اینجا این است که ابن خلدون به‌طور کلی هیچ‌گا...

هدف از این مطالعه، بررسی بینش ابن سینا در مورد طب سالمندان و ریشه‌یابی نحوه طراحی این واژه و این رشته مهم پزشکی و بهداشت است که به طور اشتباه به ره‌آوردهای علمی نیمه دوم قرن 20 میلادی، نسبت داده شده است. به منظور نیل به این هدف، پس از بررسی کتاب کامل قانون در طب اثر ابن سینا ، به جستجوی واژه‌های مرتبط با پیری، سالخوردگی، سالمندی و... پرداخته و مشخص شد که بسیاری از عناوین فعلی مرتبط با طب سالمند...

ابن حبیب، از مورخان و نسب شناسان قرن 3ه. است. از مهمترین تألیفات ابن حبیب می توان به کتاب المحبر اشاره کرد. دو ویژگی مهم کتاب المحبر را چنین می توان ذکر کرد: قرار گرفتن آن در زمره منابع اولیه تاریخی و ارائه مطالبی که در کتب دیگر کمتر به آن اشاره شده است، بدین علت ترجمه این کتاب ضروری به نظر رسید. به دلیل حجم بالای کتاب و کمبود وقت، ترجمه 235 صفحه کتاب برگزیده شد. در این بخش از کتاب، ابن حبیب مو...

صحیف? سجادیه، معروف ترین کتاب دعایی شیعیان و از کهن ترین متون حدیثی مسلمانان است. بنا به تصریح محدثان بزرگی مانند: شیخ مفید، خزاز قمی، شیخ طوسی، سید بن طاووس، حرّ عاملی، علامه مجلسی و تأیید بسیاری از پژوهشگران، گویند? این دعاهای والا، امام سجاد? است. پژوهش های گسترد? کتاب شناختی و رجالی در این باره قرینه های متعددی را در تأیید این نسبت برای ما به ارمغان می آورد ، هرچند با توجه به تعریف اصطلاحی ت...

قرن سوم هجری از نظر گسترش علوم معقول و فرهنگ اسلامی، یکی از اعصار درخشان تاریخ تمدن اسلامی است که خود مدیون کوشش دانشمندان بسیار است. یکی از این عالمان ابن قتیبه دینوری (213 - 276 ق)، مؤلف ده‏ها کتاب در موضوعات علوم اسلامی، ادب و تاریخ‏نگاری است که علی‏رغم معروفیت زیاد، خود و آثارش کم‏تر مورد توجه بوده‏اند. ابن قتیبه مؤلف چند اثر برجسته‏ی تاریخی همچون عیون الاخبار، المعارف و... نیز هست که به خا...