پیدا شدن برخی نسخ خطّی، جنگ‌ها و سفینه‌ها در کتابخانه‌های نقاط مختلف دنیا، نیاز به گردآوری و تصحیح مجدد دیوان بسیاری از شاعران را به عنوان امری ضروری اثبات نموده است. عمادی شهریاری یا غزنوی از جمله شاعرانی است که از اشعار وی می‌توان دانست که در شعر پایگاهی برجسته داشته است و شاعری توانا بوده است. امّا متاسفانه سروده-های وی همانند بسیاری دیگر از شعرای بزرگ ادب پارسی از بد حادثه، به ‌گونه کامل به د...

نزول قرآن در ماه رمضان، حاکی از آغاز نزول تدریجی آن بوده و پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلّم) در بیست و هفتم رجب ـ بدون اینکه بر ایشان وحی قرآنی نازل شده باشدـ مبعوث شده اند و سپس مدتی بعد در ماه رمضان، قرآن نازل شده است. به علاوه پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) قبل از نزول قرآن، از محتوای کلی وحی باخبر بودند، اما نه به علت وجود نزول دفعی قرآن، بلکه بدان دلیل که به ایشان علمی لدنّی ـ اعم از قر...

تشخیص (شخصیت‌بخشی) آرایه­ای نویافته و نوظهور نیست؛ به جرأت می‌توان پیشینه آن را به درازنای کلام بشر دانست که امروزه بلاغت­نگاران معاصر به جدّ به آن پرداخته­اند. این آرایه ادبی به سادگی همراه با دیگر آرایه‌ها از جمله تشبیه در کلام پدیدار می‌شود در این باره هر کدام از دو رکن اصلی تشبیه (مشبّه و مشبّه‌به) می­توانند دیگری را وارد حوزه تشخیص کنند و از اسباب نو شدن یک تشبیه شوند. در این جستار با نگاهی ب...

شعر فارسی ازجهت یگانگی شکل و معنا در زمان رودکی قالب اساسی خود را می یابد؛ اما ساخت هنری بیت شعر فارسی در عهد رودکی و هم زمانانش هنوز به استقلال کامل نرسیده است. از موقعیت دید نحوی نیز، بیت شعر ادبیات کلاسیک جمله ای دارای مضمون واحد است؛ بنابراین، بیت خردترین واحد شکل و مضمون شعر است. در شعر حافظ بیت نه تنها از لحاظ ریتم، آهنگ و نحو، بلکه ازنظر معنا هم در تناسب با ابیات دیگر شعر استقلال دارد. د...

در یک تصویر کلی میتوان دو نوع ادبیات، یکی تالیفی یا مکتوب و دیگری ادبیات شفاهی را از یکدیگر تمیز داد. منظور از ادبیات تالیفی یا مکتوب آن نوع ادبیاتی است که پدید آورنده ی معینی، فکر و ذوق خود را مکتوب کرده باشد اما ادبیات شفاهی، که از آن با نام ادبیات عامیانه یا عامه یاد میشود، آفرینش گر معینی ندارد و شکل اصلی حفظ و انتقال آن از نسلی به نسل دیگر به صورت شفاهی و به اصطلاح سینه به سینه بوده است.در...

در این مقاله پس از بیان موضوع و مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی،در بحث روش شناسی به روش تحقیق و تکنیک و ابزار تحقیق،دو نوع جامعه آماری و چگونگی تعیین حجم نمونه اشاره شده،و سپس به بررسی ویژگیهای منطقه تحقیق از بعد جمعیت شناختی،توسعه یافتگی،وضعیت فرهنگی و قومیتی و تاثیر آن در سطح بیت و بین بیوتات مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان داده که حسن اعتماد در میان اعضای بیت،هنجارهای معامله متق...

در «تاریخ بیهقی» به اشعار فراوانی استشهاد شده است. از مجموع 459 بیت که در این کتاب نقل شده، 249 بیت (چهار قصیده کامل) از بوحنیفه اسکافی است که سخت مورد توجّه بیهقی بوده است. از این چهار قصیده، دو قصیده به سفارش بیهقی سروده شده که بعضی از ابیات آنها اندکی تصنّعی می نماید. در یکی از این قصاید، اسکافی سفارشی که مربوط به درگذشت محمود غزنوی و پادشاهی کوتاه مدّت امیرمحمّد و سلطنت امیرمسعود است، در وصف شم...

مثنوی بزرگترین و مشهورترین کتاب منظوم عرفانی از زمان خود مولانا مورد توجه علما و عرفا قرار گرفته است. از دیر زمان شرحهایی به زبانهای مختلف برآن نوشته اند و در اثنای شرح پاره یی از لغات آن را توضیح داده اند. درباره لغات مثنوی هم کتابهایی مستقل از قرن نهم هجری به بعد تدوین شده که از میان آنها به فرهنگ مثنوی از عبداللطیف بن عبدالله کبیر و مظهر الاشکال از محمد شعبان زاده که به ترکی و احتمالاً از سده...

دعبل خزاعی از نامدارترین شعرای متعهّد اهل بیت (ع)، در قرن سوم هجری است که در عصر عباسی می زیست. او چندین قصیده در مدح اهل بیت (ع) دارد؛ ولی شهرتش را بیشتر مرهون قصید? تائیه ای است که بعدها به نام «مدارس آیات» مشهور شد. موضوع قصید? او مدح اهل بیت (ع) ، رثای سید الشهدا (ع) ، هجو دشمنان آنان و دفاع از حقوق پایمال شده آن ها به دست خلفای عباسی و اموی است. طلائع بن رزّیک نیز از جمله شعرای نه چندان مشهو...

محوطه­های نویافتة مس­سنگی در دامنه­های کوه الوند و دشت همدان، نقش مهمی در ترسیم الگوی استقراری، با توجه به ویژگی‌ خاص زیست' محیطی منطقه دارد. چرا که تا پیش از این، اطلاعات موجود در خصوص پیش­از­تاریخ منطقۀ همدان محدود به مناطق هم‌جوار بود. بررسی جایگاه این 10 محوطة نویافته، می‌تواند زمینه را برای ورود به بحث جابجایی­های جمعیتی و نوع مکان­گزینی در دشت همدان با موقعیتی مرکزی، بین دو ناحیه فرهنگی ز...