روابط ایران و شوروی یک بخش مهم از تاریخ روابط ایران در دوران حکومت پهلوی را شامل می شود. اما بررسی این بخش از تاریخ روابط خارجی، از سوی محققان، مورد کم توجهی قرار گرفته است. روابط ایران و شوروی از زمان تأسیس این رژیم در روسیه ی تزاری، در سال 1917 پر از فراز و فرود بوده است که تا دوران تنش زدایی، در سال 1962، ادامه یافت. در دوران حکومت مصدق و دوران حکومت پس از کودتای 28 مرداد تا سال 1342 این فرا...

کودتای 28 مرداد از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است. درباره این رویداد تاکنون مقالات و کتاب های بسیاری نگاشته شده است. نوشتار پیش رو برآن است تا از منظری متفاوت به بررسی این رویداد بپردازد. یکی از نظریاتی که از سطحی کلان و براساس رویکردها و مبانی فرانظری انتقادی به پدیده های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می نگرد نظریه «نظام جهانی» والراشتاین است. بر این اساس مطالعه کنونی در تلاش است تا با رویکردی تازه...

برادران زنجانی از جمله شخصیت هایی اند که در جریان جنبش ملی شدن صنعت نفت به این جریان پیوسته و تا پایان به آرمان های آن وفادار ماندند . پس ازکودتای 28 مرداد ، آیت اله سید رضا موسوی زنجانی در جهت شکستن فضای سیاه پس از کودتا و ادامه ی آرمان های نهضت ملی و . . . اقدام به پایه گذاری (( نهضت مقاومت ملی )) ، نمود . موضع گیری ها و انتشار بیانیه ها در برابر اقدامات غیرقانونی رژیم کودتا همچون قرارداد کنس...

نخستین فعالیت ها برای رسیدن به دموکراسی در ایران، از اویل قرن بیستم میلادی آغاز شد. این تحول با جنبشی که از آن با عنوان مشروطیت و یا انقلاب مشروطه نام برده می شود شکل گرفت. مشروطه برای نخستین بار در تاریخ ایران قانونی را معرفی می کند که شاه و دولت تحت حدود قانون در آورد و حق حکومت را از آن مردم[ملت و امت] می دانست. قانونی که از آن با عنوان قانون اساسی یاد می شود. اما مشروطه در نهایت آنچنان که ب...

ادبیات رابطه ای تنگاتنگ با تاریخ دارد و هر کجا که تاریخ از گفتن بازمی ماند؛ادبیات لب به سخن می گشاید تا درون انسان ها،آرزوهاو خیال های دور و نزدیک آنان را باز گوید. کودتای 28 مرداد 1332که منجر به سقوط دولت مصدق گردید نقطه ی عطفی درتاریخ است زیرا با وقوع آن استبداد و خفقان بر جامعه حکمفرما شد. همه امیدهای مردم در دستیابی به آزادی های سیاسی و اجتماعی بر باد رفت. این حادثه تأثیر بسزایی هم در ادب...

نهضت آزادی که در شکل نهضت مقاومت ملی بر ضد دولت کودتا بسیار فعال بودند، بنیان فکری خود را بر اندیشه ی اسلامی نهادند. نهضت آزادی اندیشه ی اسلامی را وارد مبارزات سیاسی در ایران کرد. این گروه سیاسی نفوذ زیادی در میان نیروهای جوان مبارز در آغازین سال های دهه ی 1340ش داشت. برخی از وابستگان به آن از فعالان اصلی جنبش دانشجویی در آن سال ها بودند. نهضت آزادی ارتباطی تنگاتنگ با جنبش روحانیت داشت آنها از ...

در تاریخ معاصر ایران سالهای 1332- 1330 ش/ 1953- 1951م به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. فضای نسبتاً باز سیاسی، فعالیت آزاد مطبوعاتی، رقابت آزاد میان احزاب و گروهها، برخی از ویژگیهای سیاسی ایران در این دوره است. یکی دیگر از جنبه های مهم دوره ی مزبور جنبش ملت ایران برای ملی ساختن نفت و واکنش دو دولت انگلیس و امریکا در قبال آن است. در طی دوره ی فوق، ایالات متحده ی امریکا هم به جهت موقعیت...

جواهری و فرخی از پرچم‌داران نهضت ادبی در شعر ملی هستند؛ شعرشان سرشار از مضامین مشترکی است که خود ناشی از داشتن حوزه‌های مشترک فکری، موضع‌گیری برخاسته از فرهنگ مشابه و هم‌چنین سرنوشت تاریخی یکسان است. شخصیت بیگانه‌ستیز و سیاسی آن دو را نمی‌توان انکار کرد. هر دو به پهنای کتاب تاریخ معاصر، عصری پرتلاطم، سرنوشت‌ساز، جنگ‌های جهانی، حکومت‌های پر از کودتا و تعویض، هجوم و مقاومت را دی...