موقعیت استراتژیک مصر در شمال آفریقا، سابقه تمدنی آن همراه با نفوذ فرهنگی این کشور در میان ملت های عرب سبب گردیده است تا دولت مصر به یکی از دولت های اثرگذار در تحولات سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا تبدیل گردد. قیام مردمی در کشور تونس و سقوط رژیم بن علی بسیار سریع به کشور مصر سرایت کرد و به سقوط رژیم حسنی مبارک پس از سه دهه حکومت منجر گردید. سقوط حکومت خودکامه مبارک در مصر پیامد وقوع برخی بحران ها...

تاریخ تحول قراردادهای نفتی و جنبش های ملی همواره با این مهم همراه بوده که مالکیت منابع زیر زمینی نفت و گاز در ید مبسوط دولت میزبان باقی بماند و شرکت نفتی خارجی، که خود نمایندة جهان سرمایه است، فقط بتواند در مقابل تعهدات قراردادی خود در انتظار انجام تعهدی از طرف دولت میزبان (صاحب مخزن نفت و گاز) باشد. این نگرانی تاریخی خود موجب ایجاد محدودیت در مالکیت شرکت نفتی خارجی بر منابع نفت و گاز، به ویژه ...

وقوع قیام های مردمی در شمال آفریقا و خاورمیانه، نه تنها جهان عرب را به لرزه درآورد، بلکه سایر کشورها را نیز در خصوص پیامدهای آن بیمناک کرد. این جنبش که به تغییر و تحول جدی در کشورهای تونس، مصر، لیبی و یمن منجر شد و آبستن تغییرات جدی در سایر کشورها نظیر بحرین، کویت، اردن، سوریه، عربستان سعودی گردید برای روسیه نیز با بیم و امیدهایی همراه شد. در واقع، تحولات موسوم به بهار عربی برای روسیه نیز همانن...

چکیده بررسی دو گزارش اخیر «شاخص عملکرد محیط زیست» دانشگاه ییل که در سال‌های 2014 و 2016 منتشر شده‌اند نشان از آن دارد که رتبه کشورهای خاورمیانه در این دو دوره با روند نزولی مواجه بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل عقبگرد و ناپایداری سیاست‌های زیست محیطی سه کشور مهم خاورمیانه یعنی ایران، ترکیه و عربستان، در این گزارش ها بوده است. بررسی برنامه های توسعه، سیستم مدیریتی و نظامهای فرهنگی و سیاسی ح...

چکیده: پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی عوامل موثر در اتخاذ سیاست دموکراسی سازی آمریکا در خاورمیانه در شرایط پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 بپردازد. بر این اساس، آنچه شالوده ی خطوط کلان رفتار خارجی دولت آمریکا را در قبال منطقه ی مزبور(خاورمیانه) شکل داده است، اصول بنیادین نظریه ی صلح دموکراتیک است که تأکید دارد: نظام های برخوردار از دموکراسی هرگز (عملاً) با یکدیگر وارد جنگ نشده اند، امّا دموکراسی ه...

استقرار حکومت­های مردم سالار در سراسر جهان مدل­ها و مسیرهای متعدد و متنوعی دارد. صرف نظر از تعریف مردم سالاری و توسعه اقتصادی، رابطه­ای دوسویه بین آن ها قابل تصور است. توسعه اقتصادی اگر علتی برای مردم سالاری نباشد، حداقل یکی از پیش­شرط­های اصلی آن به شمار می­رود و از طرف دیگر، مردم سالاری خود پیش­شرطی برای توسعه اقتصادی قلمداد می­شود. کشورهای کم جمعیت ثروتمند نفتی در خاورمیانه که به دنبال اکتشا...

خاورمیانه و به­ویژه جهان عرب از سال 2011 میلادی با دگرگونی و تحولات بسیاری مواجه شده است. این دگرگونی که از آن به «بهار عرب» و یا «بیداری اسلامی» تعبیر می‌شد، به جای ساخت دولتی نوین بر پایه­ی‌ یک نظم منطقه‌ای، با ورود متغیرها و عوامل متعددی چون گروه‌های تروریستی-تکفیری، پویش قومی کردها، پویش ترکیه در صحنه­ی بازی خاورمیانه، تلاش عربستان برای تغییر توازن قوا، دکترین اوباما و رقابت‌های منطقه‌ای، ب...

تحولات اخیری که کشورهای خاورمیانه را فراگرفته، سبب برجسته شدن اصول اخلاقی در سیاست خارجی بازیگران دخیل شده است. در این مقاله سعی خواهیم کرد این موضوع را بیشتر در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا که بازیگری مهم و فعال در بحران اخیر خاورمیانه است، مورد ارزیابی قرار دهیم. سئوالی که در مقاله حاضر مطرح شده این است که آمریکا بین دو ارزش پایه‌ای موجود در رهیافت مکتب انگلیسی و رهیافت هنجاری  یعنی نظم بی...

تحولات سیاسی سالهای 2011 و 2012 خاورمیانه بسیار سریع در تمامی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا گسترش و تسری یافته است. آنچه مسلم است تمامی این کشور با وجود تفاوت هایی که دارند، ولی به لحاظ سیاسی و اقتصادی و اجتماعی شباهت هایی با یکدیگر دارند. ساخت اقتصادی اکثر کشورهای عرب خاورمیانه مبتنی بر اقتصاد رانتی و رانتیریسم است و ساخت سیاسی عمده کشورهای خاورمیانه اقتدارگرایانه است. و در ساخت اجتماعی آنها...

تروریسم، در زمان حاضر، یکی از مهم¬ترین دغدغه¬های دولت¬ها در عرصه داخلی و بین¬المللی است که چالش¬های عظیمی برای کشورها، مخصوصاً قدرت¬های بزرگ ایجاد کرده است. اندیشمندان، پژوهشگران و متخصصین، نظرات متفاوتی درمورد علل این پدیده بیان نموده¬اند و ریشه¬های آن را از مناظر متفاوت و با توجیه¬های سیاسی، روانی، اقتصادی، اجتماعی، ایدئولوژیک و ... تبیین کرده¬اند. در منطقه خاورمیانه می¬توان عنوان کرد که موجود...