در سرزمین ایران، آثار معماری و تزئینات وابسته به آن، دارای گستردگی، تاریخ طولانی و ارزش هنری فراوانی می‌باشد که به طور مداوم درطول تاریخ تکامل یافته است. یکی از دوران‌های درخشان و قابل تأمل اواخرقرن 7 و اوایل قرن 8 هجری قمری (دوره ایلخانی) بوده است و دراین دوره آثار بسیاری طراحی و ساخته شده است. یکی از مواردی که طراحان و هنرمندان دوره مغول به کار برده‌اند؛ تزئیناتی است که به صورت قالبی و پیش‌...

نوشتار حاضر تلاشی است تا بر اساس نگاره‌های برجای مانده از دوره ایلخانی، فضاهای جنسیتی بازنمایی شده در آن شناسایی و نسبتِ حضور زنان و مردان مورد مداقه قرار گیرد. در این راستا، نگاره‌های دو نسخه مهم بر‌جای مانده از این دوره، جامع‌التواریخ و شاهنامه بزرگ ایلخانی بررسی شده است. نگاره‌های جامع‌التواریخ، گویای تاریخ مغولان و نگاره‌های شاهنامه بزرگ‌ایلخانی، به تاریخ اساطیری ایران اشاره دارد. طبقه‌بندی ...

ایرانیان اولین قومی بودند که یک حکومتِ قانونمند را به وجود آوردند. در بین روایاتی که از ایران باستان ذکر شده نخستین بشر و نخستین شاه ایران کیومرث بوده است و از آن عهد تا کنون انتخاب شاه از چالش­های جدی در تاریخ ایران محسوب می­شده لذا رسیدن به پادشاهی مستلزم کسب مشروعیت بوده مشروعیت به افراد کمک می­کرده که بر اورنگ شاهی بنشینند سبب پایداری سیاسی و ماندگاری شاه می­شده، امّا اگر از بین می­رفت نتیجه ...

چکیده علیرضا خان عضدالملک از رجال متنفذ ایل قاجار بود که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به دربار راه یافت و به مناصب و مقامات متعددی از جمله ایل خانی ایل قاجار رسید. وی اگر چه در مقایسه با دیگر رجال درباری این دوره از دانش سیاسی لازم برخوردار نبود، اما به دلیل حضور در دربار و دارا بودن منصب ایلخانی قاجار، در جریان حوادث بسیار مهم این دوره از جمله نهضت تنباکو در دوره ناصرالدین شاه تا انقلاب مشروط...

با حمله مغول بسیاری از مراکز اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران از بین رفت ، اما با کمک دیوانسالاران ایرانی بخشهای مختلف کشور بازسازی شد. از جمله دیوانسالاران ایرانی که دراین بازسازی نقش مهمی بر عهده داشته اند می توان به خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر سه ایلخان : غازان ، اولجایتو، ابوسعید اشاره کرد. وی علاوه بر اداره امور سیاسی کشور در صدد کاستن و ترمیم اثرات حمله مغول بر ایران بود. تاسیس رب...

شناخت شیوه‌های طراحی شخصیت در هنر نگارگری و مطالعه سیر تکوین و تحول آن می‌تواند برای طراحان امروز الهام‌بخش باشد و دریچه‌های جدیدی به‌ روی آن‌ها بگشاید. در این راستا، تصویرسازی‌های نسخه عجایب‌المخلوقات به ‌لحاظ اینکه با محوریت موجودات تخیلی-تلفیقی صورت گرفته‌، مورد مناسبی برای مطالعه طراحی شخصیت فراواقع در سنت تصویری آسیای‌میانه است. انتخاب دو نسخه شاخص از دو دوره ممتاز مکتب نگارگری ایلخانی در ...

ناحیه ورامین یکی از مناطقی است که به دلیل خصوصیات و امتیازات مختلف ارتباطی و جغرافیایی، از دیرباز شاهد حضور فرهنگ ها و گروه های مختلف انسانی بوده است. با توجه به وجود محوطه ها و آثار فرهنگی ارزشمند و متنوع از دوره های مختلف و غنای آثار فرهنگی موجود در شهرستان ورامین و توابع آن، ناحیه مزبور بستر مناسبی را در دسترس محققان دوره های مختلف پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی به جهت مطالعه سیر تحول جوامع ...

در تحلیل و بررسی فرایند شکل گیری پدیده های تاریخی، جغرافیای تاریخی از حوزه هایی است که تأمل در آن ضروری می نماید. هدف این مقاله با اتکاء بر روش تاریخی، بررسی نقش جغرافیای تاریخی در شکوفایی و بالندگی مدرسۀ حلّه و تأثیر آن در گسترش اندیشۀ شیعی در این دوره است. حله را امیران امامی مذهب بنی مزید در سدۀ پنجم قمری ساختند. دُبَیس اول در حدود سال 419 قمری آن را در محلی آباد به نام جامعین، در غرب رود سورا ...

چکیده فعالیت راهزنان به دلیل ماهیت این گروه همواره در سایه ابهام باقی‌مانده است. در صورتی که ماهیت راهزنان هر چه بوده باشد، به‌عنوان یکی از گروه‎هایی که با فعالیت‌های خود بخش‎های تمدنی و اقتصادی و به‌طورکلی امنیت جامعه و اقتدار حکمرانان را تحت تأثیر قرار می‌دادند، قابل بررسی و ملاحظه است. علاوه بر این روزگار حکمرانی مغول‌ها به‌ویژه در اواخر دوره ایلخانی در ایران دوره ویژه‌ای از جهت رشد و افزایش...

چکیده با روی کارآمدن غازان (703-694هـ .ق) و پذیرش اسلام از جانب وی، دوره ی اعتلایی در حکومت ایلخانان پدیدار گشت. هنگامی که غازان به سلطنت رسید، انجام یک سری اصلاحات پر دامنه برای بهبود و ترقی اوضاع حکومت ضروری بود به همین منظور ایلخان به کمک دبیران و دیوان سالاران ایرانی برآن شد تا با انجام اصلاحاتی در امور مختلف و به ویژه در زمینه اوضاع اجتماعی و اقتصادی، حکومت را از نابسامانی وآشفتگی برهاند...