در مقاله حاضر، نظریه اخلاقی ارسطو با توجه به کتاب «اخلاق نیکوماخس » مورد بررسی قرار گرفته است، از جمله آثار مهمی که از ارسطو به یادگار مانده و همواره مورد توجه و محل تأمل ارباب اندیشه بوده همین کتاب اوست، مفهوم محوری اخلاق ارسطو، مفهوم سعادت است. سیر او در اخلاق بسوی مطلوبی است که فی نفسه مطلوب باشد نه آنکه به دلیل چیزی دیگر. به بیان بهتر، ارسطو در پی خیر برین بود. استناد عمده ارسطو از اخلاق نی...

مسئلة خیر و شر یکی از بحث­های عمیق فلسفه و کلام است که در دوران های مختلف تاریخ تفکر، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و ذهن اندیشمندانی را به خود معطوف داشته است. در این میان، فلاسفة اسلامی، به ویژه حکمای صدرایی، با نگاهی عقلی و مستدل، رنج­ها و شرور مطرح در جهان هستی را مورد مطالعه قرار داده و به تبیین حقیقت و ماهیت آن پرداخته اند. صدر­المتألهین در پاسخ به مسئلة شر بر سه مبنای اساسی اصالت وجود، عدم...

مسئله خیر و شر یکی از بحث­های عمیق فلسفه و کلام است که در دوران های مختلف تاریخ تفکر، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و ذهن اندیشمندانی را به خود معطوف داشته است. در این میان، فلاسفه اسلامی، به ویژه حکمای صدرایی، با نگاهی عقلی و مستدل، رنج­ها و شرور مطرح در جهان هستی را مورد مطالعه قرار داده و به تبیین حقیقت و ماهیت آن پرداخته اند. صدر­المتألهین در پاسخ به مسئله شر بر سه مبنای اساسی اصالت وجود، عدم...

سعادت یکی از دغدغه های اصلی آدمی است. از سه جهت می توان به سعادت پرداخت: یکی از جهت معناشناسی؛ دوم از جهت وجودشناسی و بررسی حقیقی و ظنی بودن سعادت، ظرف حصول سعادت، فطری یا ارادی و اختیاری بودن آن و نقش فضایل در سعادت و ...؛ و سوم از حیث معرفت شناسی و بررسی راه های آگاهی از سعادتمند بودن خود و دیگران. در این مقاله علاوه بر بررسی این سه مسئله از منظر فارابی نخستین متفکر مسلمانی که به تمام معنای ک...

این پایان نامه به بررسی تحقق امت و راهکار آن یعنی همبستگی فرهنگی، در قرآن (با تکیه بر روش معنا شناسی) می پردازد. همبستگی فرهنگی پیشنهاد شده از سوی قرآن کریم از راه تحقق هویت فرهنگی مشترک میان جمع های مختلف مسلمان شکل می گیرد. این نوع هویت از طریق حافظه فرهنگی، زبان، دین و سرمایه فرهنگی بدست می آید. هنگامی که جوامع مختلف مسلمان به حافظه فرهنگی، زبان، دین و سرمایه فرهنگی مشترک خود آگاهی یافتند هو...

ارزیابی سرشت انسان و نیک یا بد بودن آن، از مسائل مهم و کهن در مکاتب مختلف دینی و فلسفی بوده است. برخی انسان را نیک‌سرشت، برخی او را بدسرشت و گروهی هم وی را فاقد سرشت مشترک دانسته‌اند. این مقاله در جستجوی پاسخ‌های دقیقی برای سه پرسش اساسی است: اولاً حقیقت سرشت انسان از نگاه هستی‌شناختی چیست؟ ثانیاً متعلَّق اصلی «خوبی و بدی» در بحث سرشت انسان چیست؟ ثالثاً منشأ افعال بد انسان چیست؟ براساس حکمت متعالیه،...

هدف این مقاله شناسایی اصول تربیت براساس مبانی انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی در حکمت متعالیه است. روش پژوهش توصیفی−تحلیلی بوده و در این راستا اصول تربیت متناظر با هر یک از مبانی انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی ‏حکمت متعالیه ‏بررسی شد. با تکیه بر مبانی انسان‌شناختی در حکمت متعالیه، اصول تربیت بدین شرح استخراج شدند: توجه به ویژگی‌های مشترک و تفاوت‌های فردی، کمک به رشد عقلانی همراه با محدودیت‌های آدمی، رعا...

ندیشه اخباری در قرن یازدهم شکل گرفت و بر حوزه‏های شیعی، تأثیرات مختلفی نهاد. این مقاله در صدد بررسی عنصر احتیاط در فقه دوره پیش از شکل‏گیری اندیشه اخباری و مقایسه آن با دوره پس از افول این جریان است. به عبارت دیگر، سؤال اصلی این مقاله، این است که چه تشابه‏ها و تمایزهایی در فقه این دو دوره، نسبت به مسأله احتیاط وجود دارد؟ در پی پاسخ به این مسأله، این سؤال طرح می‏شود که آیا اندیشه اخباری در این ت...

هرگاه به منظور حفظ سلامت عمومی کشتی و کالاها و نجات آنها از مخاطره مشترک دریایی، تفدیه یا هزینه ای فوق العاده، بطور متعارف انجام یا تحمل شود، صاحبان منافع نجات یافته، ملزمند با پرداخت سهمیه ای متناسب، در جبران خسارت زیاندیده مشارکت کنند. منبع اصلی قواعد خسارت مشترک، عرف ها و مقررات دریایی قدیمی است که با گذشت زمان، دچار تحولاتی شده و تدریجاً وارد قوانین دریایی ملی شده اند. به دلیل پاره ای اختلاف...

آموزه «قانون طبیعی»[1] در خلال قرن های متمادی به گونه هایی متفاوت تفسیر شده است. این آموزه مشتمل بر گستره پهناوری از نظریه هاست که از زمان تمدن یونان باستان تا عصر حاضر، در حوزه های علوم اجتماعی نقش محوری ایفا کرده است. امروزه جدیدترین و یکی از پرطرفدارترین قرائت های مربوط به قانون طبیعی، تفسیر جان فینیس[2] از نظریه توماس آکوئیناس[3] درباره قانون طبیعی است. به حکم این قرائت، تنها در صورتی یک عم...