شعر فارسی سده هشتم هجری، سرشار از نمادها و رموز عرفانی است که حاصل نوآوری و استعداد شاعران این دوره، تحت تأثیر مضامین عرفان ابن عربی است. از جمله این نمادها، نماد «طبیب» است که مضامین مشابه و همسانی از آن در مقایسه با شعر فارسی، در ادبیات دوره عبّاسی نیز نمود دارد. این مقاله به بررسی تطبیقی نماد «طبیب» بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، در شعر شاعران دو دوره می­پردازد.       طبیب غالباً در شعر ...

کتاب حقیقة الحدیقة: گزینش و گزارش از تمام باب‌های حدیقة الحقیقة سنایی غزنوی، تألیف حمیرا زمردی، به قصد فراهم آوردن منتخبی از حدیقة الحقیقة سنایی غزنوی، به همراه توضیحاتی فراهم آمده است. آیا این کتاب در رسیدن به هدف خود که آشنایی دانشجویان و خوانندگان ادبیات فارسی با این اثر بسیارمهم ادب فارسی است موفق بوده است؟ نویسنده مقاله حاضر برای بررسی این کتاب به منابعی نظیر فرهنگ‌های فارسی، اصل متن حدیقة...

حکایت سلطان محمود و غلام ترک نژادش ایاز ورای واقعیت تاریخی اش دستمایه ی بسیاری از نویسندگان بزرگ قرار گرفته است که برای تبیین مضامین لطیف عارفانه و عاشقانه از این حکایات بهره ی فراوان برده اند. در این جستار داستان های سلطان محمود و ایاز در آثار بزرگانی مورد بررسی قرار گرفته است که روش قصه-گویی را برای ارائه ی عقاید برگزیده اند، مانند عطار، مولانا و سعدی شیرازی. مثنوی ایاز و محمود زلالی خوانساری...

چکیده در نگارگری و کتاب آرایی ایران تصویرسازی کتاب کلیله و دمنه اهمیت فراوانی دارد. هنرمندان تصویرساز که در زمینه تصیورسازی کتاب کلیله و دمنه فعالیت داشته اند با استفاده از خیال خود اجتماع های حیوانی را تصویر کرده و آداب و رسوم انسانی را در آن ها متبلور نموده اند. دوره کوتاه جلایری یکی از درخشان ترین دوره های تاریخی غرب ایران از لحاظ آفرینش های ادبی و هنری می باشد. در این دوره تاریخی کتاب های ...

در کتاب روضه خلد مجدخوافی داستان­های بسیاری مربوط به تصوف و زهد وجود دارد. از هجده باب این کتاب، یک باب کاملا به اهل تصوف، و دو باب به زهد و بی­وفایی دنیا اختصاص دارد. شایان ذکر است که داستان­های پراکنده­ و معدود دیگری نیز با موضوع زهد و تصوف در سایر باب­های این کتاب وجود دارد. مجد خوافی به منبع هیچ یک از این داستان­ها اشاره نکرده است. ما توانسته­ایم منبع سی و یک حکایت صوفیانه را از منابع عربی ...

پزشک و اندیشمند و دین شناس نامدار ایرانی، برزویۀ طبیب، در زیست نامۀ فرهنگی و اندیشه ای خویش که چونان دیباچه ای در آغاز کلیله و دمنه آورده شده، دستانه ای(=تمثیل) را به کار گرفته است که پیوندها و همانندی هایی شگفت‌آور با دستانۀ «مردی در چاه» در متنی در ادب آیینی جینی دارد. آیین جین، یکی از آیین های باستانی هند است که بر پایۀ بازگفتی بیش پذیرفته شده، برزویه کلیله و دمنه را، با رن...

حسن عرفان، مترجم و روزنامه‌نگار معروف، زاده و پروردة یکی از مراکز اصیل فرهنگ فارسی‌زبانان یعنی سمرقند باستان است و در آنجا رشد و کمال یافته است. کتاب یادداشت در کلبة کاسبان که در سن کمالات حسن عرفان تألیف شده، منبع پرارزشی دایر به اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی سمرقند آغاز سدة بیستم و دارای معلومات گرانبهایی دربارة شخصیت‌های معروف آن زمان کسانی مثل عطاءالله‌خان طبیب افغانی، شیخ‌ابوالقا...

برزویه طبیب در مقدمه کتاب کلیله و دمنه پاره­ای از توصیه­های اخلاقی را که حاصل تجارب خود اوست، برای اطبا تشریح می­کند. توصیه به ارزش­های اخلاقی نظیر توجه به آخرت و خدمت به مردم، به جای اهداف دنیوی، توجه به خود و احتراز از خودبیگانگی و آخرسر دعوت به قدر و منزلت ارزش­های والای طبابت. او فهم هر یک از توصیه­های اخلاقی پیش­گفته را با به کار بردن تشبیه تمثیل، آسان نموده است. این مقاله با روش کتابخانه ...

تاریخ طبرستان کتابی بسیار ارزشمند مشحون از مطالب تاریخی، جغرافیایی، ادب فارسی و عربی، اتیمولوژی و فقه اللغه، علم رجال، حکایات، شیعه شناسی و... است و دامنۀ مطالعاتی گسترده ای را در بر می گیرد؛ به ویژه در زمینۀ حکایت های تاریخی و ادبی و وقایع مربوط به جنبش های آزادی خواه که توسط بزرگان مفتخر به عنوان «سید» رهبری شده، کتابی بی نظیر و بی مانند است. متأسفانه این کتاب با داشتن حوزۀ دانش و اطلاعات وسی...