مثنوی معنوی دربرگیرنده گونه ای از داستان است که از لحاظ موضوع و شخصیّت، غالباً از نوع تمثیلی به شمار می­آید و از درون مایه تعلیمی، اخلاقی و یا عرفانی برخوردار است. پاره ای از این داستان ها، چه در ساختار کلّی و چه در درون مایه، شباهت به افسانه های ازوپ دارند. برای انجام این تحقیق، ابتدا تمامی داستان های ازوپ مورد ارزیابی قرار گرفت و در میان آن­ها، هفده داستان با داستان های مثنوی مشابهت های پیدا و پ...

آلژیرداس ژولین گریماس از بزرگ ترین نظریه پردازان و روایت شناسان ساختارگراست. او با طراحی الگویی که در حقیقت صورت تکامل یافتۀ الگوی پراپ است روشی را برای دست یابی به عناصر سازندۀ حکایات و قصه ها ابداع کرد که می توان از آن به عنوان چهارچوبی برای تحلیل قصه های ایرانی نیز سود برد. در این تحقیق الگوی گریماس بر حکایات جوامع الحکایات عوفی منطبق شده و با روشی که گریماس ابداع کرده بود به تحلیل و شناخت ع...

عطار، یکی از بزرگ ترین عارفانه­نویسان زبان و ادب فارسی است که توجه ویژه­ای به حکایت در مثنوی­هایش و هم چنین در کتاب ارزش مند تذکره الاولیاء دارد. عدم توجه به داستان­پردازی و حکایت­نویسی در متون کهن فارسی موجب شده که حکایت­های عرفانی و عناصر داستانی آن نیز مورد بی­توجهی قرار گیرد. در این مقاله تلاش شده تا ساختمان و پیرنگ حکایت­های تذکره الاولیاء بررسی شود. عطار با زبانی ساده، حکایاتی کوتاه و موج...

سعدی از بزرگترین  ادیبان ایرانی و مربیان بزرگ اجتماعی است که«بوستان» را در سال 655ه.ق تألیف کرد. این اثر به دلیل آن­که حاوی حکایات و آموزه های اجتماعی و اخلاقی فراوان است، یکی از بزرگترین منابع در زمینه­ی تعلیم و تربیت به شمار می­رود. هدف از پژوهش فوق بازگشت به منابع فرهنگی و ادبی گذشته و معرفی آراء سعدی به عنوان یکی از مربیان دست­پرورده­ی مکتب اسلام در زمینه­ی اصول اخلاق اجتماعی می­باشد که به ...

مثنوی معنوی اثر ارزشمند مولانا جلال الدین محمّد بلخی است که گذر روزگاران آن را به دست فراموشی نسپرده است. شاید یکی از دلایل ماندگاری مثنوی، داستان های دلنوازی است که موجب تلطیف کلام متعالی مولانا گردیده و هر روزه پنجر? جدیدی بر آن گشوده می شود و مخاطبان او را به نگاهی تازه بر این داستان ها دعوت می کند. گاه برخی از داستان ها به صورت شگفتی با شیوه ها و اصول داستان نویسی نوین گره می خورد و این امر ...

چکیده ندارد.

بهارستان جامی از آثار برجست? ادب فارسی است که به تقلید از گلستان سعدی نوشته شده است. رگه‏های طلایی اندیشه‏های اسلامی، حکایات دلنشین و پندآموز، مضامین حکمی و تعابیر ادبی و شیرین بهارستان، موجب ماندگاری و برجستگی این اثر شده است. با آن که جامی مدّعی است در آثار خود وام‏دار پیشینیان نیست، در این پژوهش منبع عربی 109 حکایت و مضمون از 165 حکایت بهارستان را یافته‏ایم. همچنین منبع 42 حکایت را در منابع ...

چکیده: حکایات جوامع الحکایات و لوامع الروایات متضمن بسی فواید تاریخی و ادبی است که در کتاب دیگری به دست نمی آید. نویسنده ی این کتاب عوفی از جمله ی فضلا و اهل انشا بود. این رساله به بررسی ریخت شناسی شصت حکایت از این اثر براساس نظریات ولادیمیر پراپ پرداخته است. پراپ در کتاب خود با عنوان «ریخت شناسی قصه های پریان» ساختار این نوع از قصه ها را مورد بررسی قرار می دهد. او به منظور دستیابی به ساختار ...

در بررسی حکایات کهن فارسی، گفتگو معمولاً به‌عنوان عنصری داستانی در کنار دیگر عناصر مورد توجّه قرار می‌گیرد، در حالی که نقشی ساختاری و روایی نیز برای آن می‌توان در نظر گرفت. بوستان سعدی از متونی است که بیش از دیگران کارکردهای روایی گفتگو را به نمایش گذاشته است. هدف مقالة حاضر نیز بررسی این کارکردها و تبیین رابطة آن‌ها با اهداف تعلیمی بوستان است. مهم‌ترین نقش‌های روایی گفتگو در بوستان عبارتند از: پ...

در دنیای امروز، اندیشمندان و صاحب‌نظران در پی آنند تا به شیوه‌های گوناگون اندیشه‌های مورد نظر خویش را ترویج نمایند، در این میان مقوله‌ی هنر و ادبیات و به ویژه ادبیات داستانی از تاثیرگذاری بیشتری برخوردار است. از دهه‌ی چهارم قرن بیستم میلادی، ادبای برجسته‌ای با تلاش‌هایی که به خرج دادند موجبات رشدو شکوفایی داستان اسلامی را فراهم نمودند به طوری که در دهه‌ی پنجاه، ادبیات اسلامی به صورت یک مکتب ادب...