چکیده حقیقت فطرت، حقیقت انسان است. در نگاه عرفانی امام خمینی? انسان کون جامع است و وجود او از دو جنبه ملکی و ملکوتی تشکیل شده است و بعد ملکی وجود آدمی در دار دنیا بالفعل است اما بعد ملکوتی او که همان مظهریت اتم اسم جامع الله است، در انسان کامل به فعلیت تام رسیده است و مصداق اتم آن بالاصاله حقیقت محمدیه و بالوراثه ائمه هدی? هستند. این مقام در عرفان «ولایت مطلقه» است که به استشهاد آیه «امانه» بر...

بایزیدبسطامی عارفی است که اندیشه‌ی توحیدی او در سراسر متون عرفانی متقدم و متأخر اسلامی حضور تاثیرگذار دارد و هر وجهی از سیر و سلوک وی پژوهشی جداگانه می‌طلبد. اما در این واکاوی، شاخص‌های اصلی عرفان بایزید در بُعد «عمل» مورد بررسی قرار گرفت و معلوم گردید که برخلاف نظر برخی از منتقدین اندیشه‌ی او، عارفی متمسک به ثقلین است. بعضی از عرفا هم اذعان دارند  قرآن را تماماً ازبر بوده و پاسخهایی که با استفاد...

مدح یکی از مهم‌ترین درون‌مایه‌های شعری در ادبیات عربی است. فنّ پیامبرستایی که در ادب عربی به مدایح نبویة مشهور است، به خاطر مضامین والای اخلاقی ادبی که در مدح پیامبر مکرم اسلام (ص) دارد، از جایگاه والایی برخوردار است. این فنّ در دوره‌های مختلف شعر عربی وجود داشته امّا در دورۀ مملوکی توانست به اوج ادبی-هنری خود برسد. این مقاله با تکیه بر شیوۀ وصفی تحلیلی تلاش دارد با واکاوی اسباب شکل‌گیری و شاعران ...

معرفت، صفت بارز روح انسانی است و عرفان از آغاز آفرینش، فراتر از مشخصات شناسنامه ای ملت ها، در عمق شناسه های فرهنگی ایشان نفوذ کرده است. عرفان اسلامی و ایرانی هم که شکل متکامل و پالایش شد ه ای از عرفان است دارای ابعاد و جنبه ها و سلسله رفتارهایی است. سماع یکی از آن رفتارهاست که از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این مقاله روایتی است مختصر از آداب و مراسم سماع در عرفان اسلامی ایرانی.

موضوع انسان کامل از گذشته تاکنون همواره از مباحث مورد تحقیق در ادب عرفانی و فارسی بوده است و برخی از بزرگان ادب فارسی مانند سنایی، مولوی، عطار و... به داشتن آرای عرفانی در این باره مشهورند؛ برخی نیز بیرون از دسته عرفا هستند که در آثارشان رگه‌هایی از عرفان دیده می‌شود مانند حکیم نظامی گنجوی در این جستار تلاش بر این است که یکی از موضوعات اصلی تفکر عرفانی اسلامی یعنی سیمای پیامبر اکرم (ص) به عنوان...

گرایش‌های شیعی کُبرویه[1] محمد نصیری[2] محمد رودگر[3] چکیده سخن از حقیقت  تصوف و مذهب صوفیان و میزان ارتباط  تعالیم صوفیان با آموزه‌های تشیع وپیوند میان آنان و مذهب تشیع، ازمباحث بنیادی فرقه شناسی و ابعاد تاثیر  متقابل و داد و ستد مذاهب ، مکاتب و علوم است. اینکه طریقت های گوناگون تصوف و مکاتب  عارفانی  اسلامی چه چیزهایی از تشیع گرفته یا بدان بخشیده‌اند؛ تا چه اندازه در خدمت ویا در پیوند با آموزه...

ولی و مولی در میان اهل لغت و اصطلاح عالمان دینی به معانی متفاوتی بکار رفته و کاربردهای مختلفی داشته است اما آنچه متیقن است نوعی قرابت حسی و معنوی در آن نهفته است که زنجیره وصل همه کاربردهای این مفهوم می‌باشد. بر این اساس، هر گاه این واژه در امور معنوی به کار رود بر نوعی از نسبت قرابت دلالت میکند و لازمه آن این است که ولی نسبت به آنچه بر آن دلالت دارد، دارای حقی است که دیگری ندارد، و او میتواند ...

در این پایان¬نامه سعی شده است که انتقادهای سه شاعر حوز? شیراز (سعدی، خواجو، حافظ) در باب عرفان و تصوف روزگارشان مورد بررسی قرار گیرد. در این میان حافظ در مقایسه با سعدی و خواجو نسبت به تصوف روزگارش انتقاد بیشتری کرده و این حاکی از توجه بیش از حد حافظ به مقوله¬ی عرفان و تصوف روزگارش در مقایسه با سعدی و خواجو است. در دوره¬ای که گروهی مطابق با دستورات اسلامی خواهان در پیش گرفتن تزکیه¬ی نفس می¬باش...

فلسفه اشراق شهاب فروزانی بود که در حوزۀ اندیشۀ اسلامی درخشید و حکمت اسلامی را با نور خود برافروخت و توانست فلسفه را به عرفان نزدیک کند؛ زیرا از یک سو از تعارض نداشتن عقل با شهود، بلکه از همسازی و همراهی این دو سخن گفت و از سوی دیگر تأکید کرد که می توان با اندیشه و استدلال و قوانین عقلی، شهود و تجربه عرفانی را تبیین و توجیه کرد و این بود که میان اندیشه و شهود جمع سالم برقرار ساخت و زمینه ای مناس...

مسئله معرفت و توجه به سلسله مراتب و شناخت آفت های هر مرتبه جزء اصول بنیادین در نظامهای عرفانی است. هر مکتب عرفانی بدنبال نشان دادن نوعی معرفت متعالی است تا بتواند عمق بیشتری از حقیقت را به پیروان خود نشان دهد. بنابراین پرسش اساسی در این مکاتب این است که مراتب این معرفت کدام است و چگونه می توان به این معرفت متعالی رسید؟ در این مقاله، برای پاسخ به این پرسش‌ها دیدگاه مولوی در عرفان اسلامی ودیدگاه ...