ادبیات مقاومت به عنوان یک نوع ادبی، پیشینه‌ای دیرینه دارد و از زمان پیدایش ادبیات، دوشادوش آن حرکت کرده‌است. در میان شاعران برجستۀ این نوع ادبی در ایران، قیصر امین‌پور جایگاه ویژه دارد و زبان شعری این شاعر متمایز از زبان شعری معاصرینش است که دلیل این تمایز، توجه و تمرکز او بر جنبه‌های مختلف زبان و به خصوص مقولۀ آرکائیسم در شعر است. آرکائیسم یا باستان‌گرایی نشانگر گرایش شاعران به صرف و نحو کهن د...

صور خیال ( تشبیه ، استعاره ، مجاز ، کنایه ) ابزاری است که شاعر، برای انتقال تصاویر ذهنی خود به دیگران از آن بهره می گیرد . میزان استفاده از این تصاویر – که زاییده ذهن شاعر است – و اینکه به کدام یک از این عناصر توجه بیشتری داشته بستگی به تجربیات شخصی ، محیط جغرافیایی ، اجتماعی ، سیاسی و ذوق و استعداد او دارد ؛ گاهی نیز عوامل بیرونی و وقایع سیاسی و تاریخی ( نظیر جنگ ) ، تأثیر غیر قابل انکاری بر ا...

با پیروزی انقلاب مشروطه و تحوّل در ادبیات، شعر مردمی آن عصر بسیاری از ارزش های اجتماعی را نمایان می سازد و به ابزاری قوی برای بیدار کردن حس ملّی گرایی، انتقاد از فقر فرهنگی، رسیدن به آزادی و روشنگری اذهان عا مه ی مردم در قلمرو سیاسی و اجتماعی تبدیل می شود و شاعران نیز در راستای آن اهداف به یاری مردم می شتابند. یکی از موضوعات مهم در دیوان شاعران عصر مشروطه، «آزادی و میهن دوستی» است. شاعرانی چون: م...

اسطوره و تأثیر آن در شکل گیری بنیانهای فکری انسان ها در ادوار مختلف، به ویژه عصر جدید امری است که دلایل و عوامل این اقبال در قالب زبان و بیان ادبی و به ویژه شعر، نیازمند کاوشی فراگیر است. آنچه بدیهی به نظر می رسد اینکه شعر و از جمله شعر فارسی در طول تاریخ فرهنگی ما به نسبت سایر قالب های همگن همچون قصه و داستان و قالب های ناهمگن همچون فلسفه بیشتر و پیشتر با اسطوره و عناصر و مولفه های اسطوره ها د...

حمله نابرابر و ناجوانمردانه رژیم بعث عراق به جمهوری اسلامی ایران ، 8 سال مقاومت ملتی بزرگ را در پی داشت که بحق از آن به «دفاع مقدس» تعبیر شده است ؛ دفاعی که سرانجام با پیروزی دلاورانه ملت ایران به پایان رسید و تاثیراتی عمیق در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم بر جای نهاد . دفاع مقدس همچنین در ادبیات این مرز و بوم ، بویژه شعر ، نمودی بارز داشت به طوری که شعر دفاع مقدس دارای سبکی منحصر به فرد گردید ...

ادبیات هر تمدن، نماینده ی آن تمدن و زبان آن واسطه ی ارتباط میان فرهنگ های ملل گوناگون است. به دنبال بروز تأثیرات و تأثرات در میان ادبیات ملل گوناگون، شاخه ای از نقد ادبی به نام ادبیات تطبیقی پدید آمد. مکتب ادبیات تطبیقی به روش آمریکایی، بر اساس وجود شباهت میان آثار ادبی، ناشی از روح مشترک همه ی انسان ها و افتراق میان آنها بررسی می شود. این تحول ادبی، نشانه ی توسعه ی طبیعی تاریخ بشر از قومیت به...

شاهنامه ی فردوسی، دایره المعارف بزرگ فرهنگ و اندیشه ی ایرانیان است که اساطیر، پهلوانی ها و بخشی از تاریخ ایران زمین را در بر دارد. شاهنامه، در طول تاریخ، عاملی مهم در حفظ زبان و فرهنگ قوم ایرانی بوده است. بخش عمده ی شاهنامه، شامل توصیف نبردهای ایرانیان در مقابل دشمنان مهاجم است. از طرف دیگر، در دوره ی معاصر، وقوع انقلاب اسلامی و به دنبال آن، جنگ تحمیلی، تأثیری عمیق بر ادبیات ایران گذاشت که در ا...

پژوهش حاضر، به نقد و تحلیل عناصر داستان در گزیده­ای از شعر­های روایی شاعران معاصر اختصاص یافته است. در این پژوهش، پس از مقدّمه که اشاره­ای به اشعار روایی است، مهمترین عناصر داستان: شامل پیرنگ (طرح)، شخصیّت، دیدگاه، فضا و صحنه در ده شعر روایی معاصر بررسی شده است. برخی از این شعر­های روایی دارای پیرنگی ساده­ و بر اساس زمان خطّی، و برخی دیگر پیچیده­اند و بر اساس زمان غیر­خطّی گسترش می­یابند. شخصیّت­های...

تحقیق حاضر بررسی مباحث سبک شناسی غزل معاصر فارسی با تمرکز بر روی غزل های هوشنگ ابتهاج، حسین منزوی، قیصر امین پور، محمد رضاشفیعی کدکنی و محمد علی بهمنی است. هر کدام از این شاعران در کنار طبع آزمایی در سرودن اشعار نیمایی به غزل تمایل و رغبتی وافر داشته اند. غزل با اینکه به عنوان قالب شعر کلاسیک مطرح شده بود و در سبک هندی به صورتی دیگر درآمد و در دوره بازگشت ادبی کمتر مورد توجه واقع شد؛ از عهد مشر...

تاریخ گرایی نوین یکی از رویکردهای جدید نقد ادبی است که در دهه ی 1970 و 1980م. شکل گرفت. این رویکرد نظریات مختلف و گوناگونی را در برمی گیرد و برای تفسیر متن از روش های متنوعی بهره می جوید. در این شیوه با برداشتن مرز بین تاریخ و ادبیات، ملاک و معیاری برای نقد ارائه می شود که بر مبنای آن بتوان به انعکاس ارتباط میان متن و زمینه ی تاریخی آن پرداخت. تاریخ گرایان نوین عقیده دارند که متن در نظام فرهنگی...