مارگریت یورسونار به عنوان نویسنده‌ای مطرح است که با اندیشه ای فلسفی از خود‌شناسی و در جستجوی کمال و کرامت انسانی طی روندی تکاملی به هویتی عرفانی در مفهومی کلی دست یافته است. خود آگاهی فلسفی به شناخت حقیقت و واقعیت انسان می‌پردازد و نویسنده مصداق این هویت یابی را با خلق شخصیت های رمانی تبیین کرده است. تعریف انسان‌ها از حقیقتوجودیشان در اسطوره ها بارها به اشکال متنوعی ذکر شده است؛ طرح‌واره‌های اس...

در دهه‌های اخیردر غرب، ادراک انسانی مورد کاوش دقیق قرار گرفت و در بعضی زمینه‌های معرفت انسانی تشکیک کردند. طباطبایی موضعی رئالیستی در معرفت‌شناسی اتخاذ کرد و برای دفاع از موضع خود بیشتر از گذشتگان، به بررسی علم و ادراک پرداخت و برای گریز از شک‌گرایی، به علم حضوری اهمیت زیادی داد و مبنای معرفت انسانی را بر آن بنا کرد. علم حضوری را علم نفس به خود، قوا، فعل و انفعالات آن، علم حضوری علت به معلول و ...

از جمله مسائل مهم مبحث معرفت شناسی، مسئلة چگونگی رابطة نفس با صور علمی است که در بین فلاسفه محل نزاع و اختلاف شدید بوده است. تقریری که ملاصدرا از نفس و رابطة آن با صور علمی ارائه می دهد، راه حل جدید و مناسبی در این مورد است.  تعریف و تحلیل جدید از نفس و قوای آن در حکمت متعالیه متأثر از دیدگاه عرفانی ابن عربی در خصوص مشابهت نفس انسانی و افعال آن با تجلّی حق تعالی در مخلوقات است؛ خداوند متعال نفس...

از ویژگی های ایمان به خداوند متعال، کار خود را به او سپردن، در طول زندگی به آن ذات اقدس، اعتماد کردن و در همه حال (چه در حال سختی و چه حال آسایش) از وی کمک خواستن است. و نیز باور داشتن به این حقیفت که حضرت حق، کارگزار جهان هستی بوده، بر هرچه اراده کند، قادر است و بخشش، منع، روزی دادن، محروم ساختن، پیروزی، شکست، پیشرفت، و عدم پیشرفت نشانه جایگزینی ایمان در قلب مومن می باشد. «توکل کردن بر خدای ...

وجود انسان ترکیبی از نفس (وجودی غیرمادی) و بدن (وجودی مادی) است، بنابر دیدگاه ملاصدرا نفس اصیل است و حاکم بر بدن، مشخصه نفس انسان به عقل اوست، لذا هم قوام نفس به اوست و هم او عامل تمییز انسان از دیگر موجودات شده است. کارکرد عقل، شناخت و فهم است؛ انسان با داشتن عقل عملی، بدن را تدبیر و کنترل کرده تا زمینه مناسب برای ارتباط عقل نظری با عالم غیر مادی و ملکوت فراهم شود، حاصل این حرکت عقل، «حریت و آ...

در این مقاله به معناشناسی «عقل» و «تفکر» و به ارتباط آن دو با «نفس» و «فطرت انسان» پرداخته شده است. اگرچه «عقل» در اصطلاح معروف و فلسفی­اش در دو معنای «جوهر بسیط» و «قوه نفس» استعمال شده است، ولی بررسی­های لغوی و قرآنی نشان می­دهد که معنای اصلی این ماده -یعنی «امساک» و «نگهداری»- است و برای آن باید به قرآن توجه شود. ارشاد قرآن به تعقل، تنها ارشاد به علم و دانستن نیست بلکه به معنای پای­بندی بر ح...

این مقاله، جایگاه معرفت اضطراری متناظر به نظام جامع، به هم پیوسته و مستقل کلام امامیه نخستین را بررسی می‌کند. بدین‌منظور با هدف دست‌یابی به مؤلفه‌های لازم برای پیداکردن پارادایم و الگوی مستقل فکری در میان امامیه دوران حضور، که آنان را از عالمان عصر خود، شامل معتزله و اصحاب حدیث، و همچنین از اندیشمندان دوره‌های متأخر متمایز می‌کند، از روش تحلیل تاریخی بر مبنای منابع حدیثی، کلامی و تاریخی استفاده...

شیخ شهاب الدّین یحیی سهروردی، فیلسوف ِعارف، با حکمتی آمیخته از معرفت نظری و سلوک عملی است. در دستگاه فکری او، عناصری از تفکر ایران باستان، یونان قدیم و فرهنگ اسلامی، قابل رهگیری است. هدف اصلی او، احیای تفکّر اشراقی، از طریق بهره گیری از امتیازات سه فرهنگ فوق بود. سهروردی در دو آبشخور فکری- مکتب خسروانی و اندیشه­های اسلامی- با شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری در یک مسیر قرار می­گیرد. ابزار شناخت و ماهیت...

چکیده معرفت شناسی از منظر شیخ اشراق حکیم سهروردی و ملاصدرا به کوشش نجمه روستایی شیوه اصلی تحقیق حاضر چنین است که: نحوه حصول معرفت و تطابق ذهن و عین از منظر شیخ اشراق و ملاصدرا چگونه است؟ معرفت از مسائل مهم حکمت اشراق است. معرفت در نظام حکمت اشراق به واسطه " اضافه اشراقی" بین مدرِک و مدرَک صورت می گیرد. نور در این حکمت اساس شناخت است. به این معنی که حضور و ظهور، اساس ادراک بوده و علم اشرا...

چکیده این رساله در نظر دارد که معرفت را در کتاب منطق الطیر عطار و گلشن راز شبستری مورد بررسی و مقایسه قرار دهد . معرفت در لغت به معنای شناخت و علم ودانش ونیز به معنای ادراک است و در اصطلاح صوفیه عبارت از علمی است که مبتنی بر کشف و شهود تهذیب باشد . معرفت انواع مختلفی دارد از جمله ؛معرفت استدلالی ،معرفت حسی،و معرفت کشفی و شهودی. عطار در منطق الطیر برای معرفت مقدمات و شرایطی را بیان می کند از...