بینامتنی، نظریه­ای است که با ­ورودش به حوزۀ نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. براساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از دیگر متون پیش از خود یا معاصر با خود است. بنابر این نظریه، بسیاری از متون معاصر عربی را می بینیم که هرکدام درانواع واشکال مختلف، با متون کلاسیک گران‌سنگ عربی، دارای روابط بینامتنی است و سهم قرآن در این میان، از دیگر متون بیشتر بوده است. ...

غربت‌گزینی یا اغتراب در معنای عام کلمه، پدیده‌ای است که سـابقه‌ای به قدمت زندگی بشری داشته و همـواره یکی از دغدغه‌های زندگی بشری بوده است؛ زیرا چه بسیار افرادی که از اجتماعات انسانی گریزان بوده و یا از نحوه‌ی عملکرد حاکمان خود، تنفر داشته‌اند که در هر دو صورت زمینه‌ی پیدایش این پدیده در میان افراد بشری فراهم گردیده است. سابقه‌ی این امر نیز در معنای خاص، یعنی غربت‌گزینی ادبی که مدّ نظر این مقاله ...

قیصرامین­پور و بدر شاکرالسّیاب به عنوان دو چهرۀ برجسته در ادبیّـات معـاصـر ایران و عراق، ضمن بهره­گیری از شاخص­های رمانتیسم و پردازش مؤلّفه­های خاصّ این مکتب در سروده­های خود، توانسته­اند با الهام از ظرفیت­های موجود، اشعاری زنده، دلنشین و متناسب با زمانه خود برجای گذارند.   خاطرات شیرین کودکی و حسرت تلخ بازگشت به آن دوران، ستایش از طبیعت ساده و بی­آلایش روستا و تنفّر از مظاهر ­تمدّن جدید، مرگ­اندیشی،...

احمد شاملو در ادبیّات فارسی و بدر شاکر السّیاب در ادبیّات عربی، از شاعرانی هستند که مضمون­های گوناگونی را در قالب شعر روایی، ارائه نموده­اند؛ تا به وسیله آن، مفاهیم ژرف­تر و گسترده­تری را به مخاطب خود عرضه نمایند. این پژوهش، کوششی در بررسی تطبیقی عناصر مشابه روایت، بر اساس رویکرد نقدی ادبیّات تطبیقی (مکتب آمریکایی)، در قصیدۀ «مرد مصلوب» اثر احمد شاملو و قصیدۀ «المسیح بعد الصّلب» سروده سیاب، به هدف د...

إن الحزن من الموضوعات الشعریة التی یشعّ منذ العصر الجاهلی من خلال الأشعار الرثائیة التی تزخر بالعاطفة و المشاعر الحزینة الوجدانیة . لکنه ارتقی منذ العصر الحدیث خاصة منذ الفترة الرومانسیة بحیث لم یکن لیبرز من خلال الأبیات الشعریة المعبرة عن تجربة شعریة رثائیة فحسب بل أصبح کموقف ذاتی أو مزاج فطری یصطحب أکثر الموضوعات الشعریة و یصبغها بطابع حزین . و الشعراء الرواد العراقیون للشعر الحر أی بدر شاکر ا...

چکیده بعد ازجنگ جهانی دوم ،اوضاع سیاسی واجتماعی جامعه ی ایران و عراق وبه تبع آن اوضاع ادبی دچار تغییر بنیادین شد.آشنایی ادیبان وشاعران با ادبیات جهانی ،افقهای نوینی در برابر آنها گشود و مکاتب ادبی مختلفی متولد شد.یکی از این مکاتب،سمبولیسم اجتماعی است.سیاب ونیما از پیشگامان واقعی این مکتب در شعر عربی و فارسی می باشند وبه پدران شعر نومشهور گشته اند. آن دو باتکیه بر میراث ادبی گذشته و ارزش ها ی ا...

هنجارگریزی به شگردی ادبی اطلاق می¬شود که در متون ادبی به عنوان یکی از مهم¬ترین و اساسی¬ترین عوامل ایجاد ادبیت و فرم ادبی شناخته شده است. در این شگرد ادیب می¬کوشد تا با دوری جستن از عادات و هنجارها نوعی تغییر در زبان و نحوه بیان را موجب شود تا توجه مخاطب به محتوای متن بیشتر جلب شود. ایجاد چالش در متن و خلق لحظات درنگ برای مخاطب که هدف مهم شاعر از آفرینش متون ادبی است گاه نتیجه به کارگیری صحیح چن...

اصطلاح «نوستالژی» یا همان «غم­غربت» و «دلتنگی» در دوره­ی معاصر و به دلیل رویدادهای سیاسی و اجتماعی، رنگی دیگر به خود گرفته است. سیّاب و اخوان ثالث، به دلیل مواجه شدن با ناکامی­های سیاسی مشترک، نوعی دلتنگی سیاسی در سروده­های آن دو سایه افکنده است؛ و ناامیدی سیاسی، از بن­مایه­های اصلی شعر این دو سراینده به حساب می­آید. استفاده از نمادهای طبیعی و اسطوره­ها، از ابزارهای دو شاعر در ترسیم نوستالژی سیا...

مرگ از مهمترین مسائلی است که فکر بشر را به خود مشغول کرده است. بدرشاکرسیاب  یکی از شاعران معاصر عراقی است که بارها در دیوان خود به این مسأله پرداخته است. تردیدی نیست که زندگی سیّاب سراسر رنج و محنت بوده است. با وفات مادر و سپس مادربزرگ ، جدایی از پدر و گرایش های رمانتیک حاکم بر ذهن شاعر، مرگ در نزد او تصویری وحشتناک به خود می گیرد. مفهوم مرگ در نزد سیّاب در ابتدا در مرگ خود یا مادرش خلاصه می شد...